Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej

Druk nr 3678

Warszawa, 7 grudnia 2010 r.
SEJM
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
VI kadencja
Prezes Rady Ministrów

RM 10-162-10


Pan

Grzegorz
Schetyna
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej
Polskiej



Szanowny Panie Marszałku
Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia
2 kwietnia 1997 r. przedstawiam Sejmowi Rzeczypospolitej Polskiej projekt
ustawy

- o zmianie ustawy o stosunku Państwa
do Kościoła Katolickiego w
Rzeczypospolitej Polskiej.

W załączeniu przedstawiam także opinię dotyczącą zgodności
proponowanych regulacji z prawem Unii Europejskiej.
Jednocześnie uprzejmie informuję, że do prezentowania stanowiska Rządu
w tej sprawie w toku prac parlamentarnych został upoważniony Minister Spraw
Wewnętrznych i Administracji.

Z poważaniem

(-) Donald Tusk
Projekt

U S T A W A
z dnia

o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego
w Rzeczypospolitej Polskiej


Art. 1. W ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła
Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z późn. zm) uchyla
się art. 62, art. 63 ust. 4 – 8, art. 64, 65 i 67.

Art. 2. 1. Z dniem 31 stycznia 2011 r. znosi się Komisję Majątkową.
2. Komisja Majątkowa zakończy prace do dnia 31 stycznia 2011 r.
3. W terminie do dnia, o którym mowa w ust. 2, Komisja Majątkowa
przedstawi sprawozdanie ze swojej działalności ministrowi właściwemu do spraw
wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych i etnicznych, Sekretariatowi
Konferencji Episkopatu Polski oraz Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu
Rzeczypospolitej Polskiej i Konferencji Episkopatu Polski.

Art. 3. 1. W terminie do dnia, o którym mowa w art. 2 ust. 2, Komisja
Majątkowa przekaże ministrowi właściwemu do spraw wyznań religijnych oraz
mniejszości narodowych i etnicznych dokumentację zgromadzoną w toku
prowadzonych przez nią postępowań regulacyjnych, w tym akta przekazane Komisji na
podstawie art. 62 ust. 4 ustawy, o której mowa w art. 1.
2. W terminie, o którym mowa w art. 2 ust. 2, Komisja Majątkowa
przekaże także wnioski o wszczęcie postępowań, złożone na podstawie art. 62 ust. 3
zdanie pierwsze ustawy, o której mowa w art. 1, oraz art. 2 ustawy z dnia
11 października 1991 r. o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła
Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 107, poz. 459) i nierozpatrzone
przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, zawiadamiając pisemnie uczestników
postępowania o nierozpatrzeniu tych wniosków.

Art. 4. 1. Uczestnicy postępowań regulacyjnych, w których zespół
orzekający lub Komisja Majątkowa w jej pełnym składzie nie uzgodniła orzeczenia
przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, mogą, w terminie 6 miesięcy od dnia
otrzymania o tym pisemnego zawiadomienia, wystąpić o podjęcie zawieszonego
postępowania sądowego, a jeżeli nie było ono wszczęte – wystąpić do sądu o zasądzenie
roszczenia. Przy rozpoznawaniu sprawy sąd stosuje przepisy art. 63 ust. 1 – 3 ustawy,
o której mowa w art. 1. W przypadku braku wystąpienia do sądu w tym okresie,
roszczenie wygasa.
2. W przypadku nierozpatrzenia wniosków o wszczęcie postępowań,
złożonych na podstawie art. 62 ust. 3 zdanie pierwsze ustawy, o której mowa w art. 1,
oraz art. 2 ustawy z dnia 11 października 1991 r. o zmianie ustawy o stosunku Państwa
do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, do uczestników postępowań
regulacyjnych stosuje się odpowiednio przepis ust. 1, z tym że termin w nim wskazany
liczy się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

Art. 5.
Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2011 r.
1) Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1990 r. Nr 51, poz. 297, Nr 55, poz. 321
i Nr 86, poz. 504, z 1991 r. Nr 95, poz. 425 i Nr 107, poz. 459, z 1993 r. Nr 7, poz. 34, z 1994 r. Nr 1,
poz. 3, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 96, poz. 590 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 59, poz. 375, Nr 106,
poz. 668 i Nr 117, poz. 757, z 2000 r. Nr 120, poz. 1268, z 2004 r. Nr 68, poz. 623, z 2009 r. Nr 219,
poz. 1710 oraz z 2010 r. Nr 106, poz. 673.



12/09rch

2
UZASADNIENIE

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego
w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 29, poz. 154, z późn. zm.), zwanego dalej „Kościołem”,
określiła zasady stosunku Państwa do Kościoła, w tym jego sytuację prawną i majątkową.
Jednym z elementów zawartych w jej przepisach są regulacje odnoszące się do spraw
majątkowych Kościoła. Przez ponad 20 lat obowiązywania wspomnianej ustawy powołana na jej
podstawie Komisja Majątkowa, zwana dalej „Komisją”, składająca się z przedstawicieli
wyznaczonych w równej liczbie pierwotnie przez Urząd do Spraw Wyznań, od 1997 r. przez
Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji i Sekretariat Konferencji Episkopatu Polski,
rozpatrzyła na podstawie zgłaszanych przez kościelne osoby prawne szereg wniosków
o wszczęcie postępowań regulacyjnych w przeważającej mierze dotyczących przywrócenia lub
przekazania własności nieruchomości lub ich części. Mając na uwadze, w porównaniu do lat
ubiegłych, istotny spadek w ostatnim czasie liczby wniosków o wszczęcie postępowań
regulacyjnych rozstrzygniętych przez Komisję w formie orzeczenia lub ugody przed nią zawartej,
Rada Ministrów przygotowała projekt ustawy o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła
Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, w którym uchyla się przepisy stanowiące podstawę
funkcjonowania Komisji. Projekt był konsultowany z Sekretariatem Konferencji Episkopatu
Polski.
Mając na uwadze wspomniane uzgodnienia, proponuje się, aby projektowana nowelizacja
ustawy weszła w życie z dniem 1 stycznia 2011 r. Zaproponowany termin wynika z potrzeby
pilnego uregulowania spraw związanych z zakończeniem funkcjonowania Komisji.
Projekt zakłada zniesienie Komisji z dniem 31 stycznia 2011 r. Celem projektowanej
regulacji jest jedynie likwidacja Komisji Majątkowej, nie zaś samego postępowania
regulacyjnego.
W projekcie zakłada się, że do dnia jej zniesienia Komisja przedstawi sprawozdanie ze
swojej działalności ministrowi właściwemu do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości
narodowych i etnicznych, a także Sekretariatowi Konferencji Episkopatu Polski i Komisji
Wspólnej Przedstawicieli Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Konferencji Episkopatu Polski.
Ponadto proponuje się, aby w terminie, o którym mowa w art. 2 ust. 2 projektu, Komisja

2
przekazała ministrowi właściwemu do spraw wyznań religijnych oraz mniejszości narodowych
i etnicznych dokumentację zgromadzoną w toku prowadzonych przez nią postępowań
regulacyjnych, a także wnioski o wszczęcie postępowań złożone i nierozpatrzone przed dniem
wejścia w życie projektowanej ustawy, złożone na podstawie art. 62 ust. 3 zdanie pierwsze
ustawy, o której mowa w art. 1 projektu, oraz art. 2 ustawy z dnia 11 października 1991 r.
o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. Nr 107, poz. 459). Według stanu na dzień 31 października 2010 r. pozostało do
rozpatrzenia około 220 spraw.
Projektodawca, uchylając przepisy dotyczące rozpatrywania spraw majątkowych przez
Komisję, wskazuje ponadto na możliwość wykorzystania dotychczas stosowanych rozwiązań
w tym zakresie, w przypadku gdy zespół orzekający lub Komisja w pełnym składzie nie
uzgodniły orzeczenia. W tym celu w art. 4 ust. 1 proponuje się, aby uczestnicy postępowań
regulacyjnych, w których zespół orzekający lub Komisja w jej pełnym składzie nie uzgodniły
orzeczenia przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, mogli, w terminie 6 miesięcy od dnia
otrzymania pisemnego zawiadomienia o nieuzgodnieniu orzeczenia, wystąpić do sądu o podjęcie
zawieszonego postępowania sądowego, a jeżeli nie było ono wszczęte – wystąpić do sądu
o zasądzenie roszczenia. Przyjęto przy tym również zasadę, iż przy rozpoznaniu sprawy przez
sąd zastosowanie mają znaleźć przepisy art. 63 ust. 1 – 3 ustawy z dnia 17 maja 1989 r.
o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto zakłada się,
że w przypadku braku wystąpienia do sądu w tym okresie roszczenie wygasa.
Jednocześnie w przypadku nierozpatrzenia, przed dniem wejścia w życie projektowanej
ustawy, wniosków o wszczęcie postępowań regulacyjnych, złożonych na podstawie art. 62 ust. 3
zdanie pierwsze ustawy, o której mowa w art. 1, oraz art. 2 ustawy z dnia 11 października 1991 r.
o zmianie ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej
(Dz. U. Nr 107, poz. 459), przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, proponuje się, aby do
uczestników postępowań regulacyjnych odpowiednie zastosowanie znalazł przepis art. 4 ust. 1,
z zastrzeżeniem, iż termin w nim wskazany należy liczyć od dnia wejścia w życie ustawy.
Projekt zakłada uchylenie art. 67 ze względu na fakt, iż przepis ten nie został nigdy
zrealizowany, tzn. na podstawie ww. przepisu nie wpłynął żaden wniosek i z tego powodu
proponuje się jego usunięcie z obrotu prawnego.
Przedmiot regulacji nie jest objęty zakresem prawa Unii Europejskiej.