Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach przedemerytalnych

poprzednich, a także do ich rozliczenia, stosuje się przepisy w brzmieniu obowiązującym
przed wejściem w życie ustawy.


Art. 3. Ustawa wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu
ogłoszenia.


UZASADNIENIE

Obecnie świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu lub zawieszeniu

w przypadku osiągania przychodu z tytułu działalności podlegającej obowiązkowi
ubezpieczenia społecznego (przychodu z tytułu zatrudnienia, służby lub innej pracy
zarobkowej albo prowadzenia pozarolniczej działalności) na zasadach określonych w art. 5
ustawy o świadczeniach przedemerytalnych
wiadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu, jeżeli łączna kwota świadczenia
przedemerytalnego i przychodu przekracza miesięcznie kwotę 50 % przeciętnego
miesięcznego wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji,
ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych,
a przychód nie jest jednak wyższy niż kwota 70 % tego wynagrodzenia.
Jeżeli łączna kwota świadczenia przedemerytalnego i przychodu przekracza
dopuszczalną kwotę przychodu, świadczenie przedemerytalne ulega zmniejszeniu o kwotę
tego przekroczenia pomniejszoną o obowiązkowe składki na ubezpieczenia społeczne należne
od ubezpieczonego, ustalone od kwoty tego przekroczenia, z jednym zastrzeżeniem.
Otóż w przypadku, gdy w wyniku tego zmniejszenia, kwota świadczenia przedemerytalnego
byłaby niższa niż - od 1 marca 2010 r. – o 420,48 zł, świadczenie przedemerytalne wynosi
420,48 zł.
Tak więc ustawa przewiduje w przypadku osób pobierających świadczenie
przedemerytalne dwa progi zarobkowe. Pierwszy z nich określa dopuszczalną kwotę
przychodu.
Od 1 marca 2010 r. miesięczna dopuszczalna kwota przychodu wynosi

1 551,50 zł. Druga z tych kwot to graniczna kwota przychodu, ustalana wskaźnikiem 70 %
wskazanego wyżej wynagrodzenia. Od 1 marca 2010 r. wynosi ona 2 172,10 zł.

W przypadku gdy kwota przychodu przekracza graniczną kwotę przychodu,
świadczenie przedemerytalne ulega zawieszeniu.
Jeżeli wysokość świadczenia przedemerytalnego jest wyższa od dopuszczalnej kwoty
przychodu, świadczenie to podlega zawieszeniu, niezależnie od kwoty uzyskiwanego
przychodu.
Rozliczenie przychodu następuje w formie rozliczenia rocznego, po zakończeniu roku
rozliczeniowego, ustalonego od dnia 1 marca każdego roku do ostatniego dnia lutego
następnego roku.
W celu ustalenia, czy zaistniały okoliczności powodujące:
1) zmniejszenie świadczenia przedemerytalnego, organ rentowy porównuje łączną
kwotę świadczenia przedemerytalnego i przychodu uzyskaną w roku rozliczeniowym z
roczną dopuszczalną kwotą przychodu,
2) zawieszenie świadczenia – organ rentowy porównuje kwotę przychodu, uzyskanego
w roku rozliczeniowym z roczną graniczną kwotą przychodu,
z tym że okres, z którego ustala się kwoty roczne, ulega odpowiedniemu skróceniu w roku
rozliczeniowym, w którym prawo do świadczenia przedemerytalnego powstało, ustało lub
wypłata tego świadczenia była wstrzymana z przyczyn określonych w art. 4 ust. 2 lub 4
ustawy.
W okresie rozliczeniowym od 1 marca 2010 r. do 28 lutego 2011 r. dopuszczalna roczna
kwota przychodu wynosi 18 618 zł, a graniczna roczna kwota przychodu – 26 065,20 zł.

Jeżeli łączna kwota świadczenia przedemerytalnego i przychodu uzyskana w roku
rozliczeniowym przekroczyła roczną dopuszczalną kwotę przychodu, a kwota przychodu
uzyskanego w roku rozliczeniowym nie przekroczyła rocznej granicznej kwoty przychodu,
ZUS ustala łączną kwotę zmniejszenia w roku rozliczeniowym.
Jeżeli kwota przychodu uzyskanego w roku rozliczeniowym przekroczyła roczną
graniczną kwotę przychodu, ZUS ustala, że w roku rozliczeniowym świadczenie
przedemerytalne podlegało zawieszeniu.
Jeżeli w roku rozliczeniowym suma kwot świadczenia przedemerytalnego, o które
świadczenie przedemerytalne zostało zmniejszone, lub kwot zawieszonych była niższa niż
suma kwot wynikających z przepisów art. 5 ust. 3–5 ustawy, ZUS ustala kwotę nienależnie
pobranych świadczeń i dochodzi ich zwrotu na zasadach przewidzianych w ustawie
o emeryturach i rentach z FUS.

Zasady łączenia świadczenia przedemerytalnego i przychodów z pracy zarobkowej –
stosowane przy zmniejszaniu świadczeń - należy uznać za skomplikowane i nazbyt trudne w
praktycznym stosowaniu. Dlatego też proponuje się, aby w przypadku osób pobierających
świadczenia przedemerytalne stosować zasady analogiczne do zasad funkcjonujących w
systemie emerytur i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Oznaczałoby to, że prawo do świadczenia przedemerytalnego ulegałoby zawieszeniu
lub świadczenia te ulegałoby zmniejszeniu, na zasadach podobnych do zasad określonych
w ustawie o emeryturach i rentach z FUS w razie osiągania przychodu z tytułu działalności
podlegającej obowiązkowi ubezpieczenia społecznego. Dla świadczeniobiorców
prowadzących pozarolniczą działalność za przychód byłby przyjmowany przychód
stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia społeczne w rozumieniu przepisów
o systemie ubezpieczeń społecznych. Za działalność podlegającą obowiązkowi ubezpieczenia
społecznego uważałoby się zatrudnienie, służbę lub inną pracę zarobkową albo prowadzenie
pozarolniczej działalności. Za przychód ograniczający lub zawieszający prawo doświadczenia
byłyby uważane również kwoty pobranych zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego
i opiekuńczego oraz wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, wypłacanego
na podstawie przepisów Kodeksu pracy, i kwoty świadczenia rehabilitacyjnego

i wyrównawczego, zasiłku wyrównawczego i dodatku wyrównawczego.
Różnica występowałaby wyłącznie przy określeniu dopuszczalnych granic dochodu.
Prawo do świadczenia przedemerytalnego ulegałoby zawieszeniu w razie osiągania
przychodu w kwocie wyższej niż 70% – a nie 130 %, jak w przypadku emerytur i rent –
przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego
przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego..
W razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 23 % (a nie 70 % – jak
w systemie emerytalno-rentowym) przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał
kalendarzowy, ostatnio ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego

, nie wyżej jednak niż 70 % tej kwoty, świadczenie przedemerytalne ulegałoby zmniejszeniu
o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż połowa świadczenia.
Oznaczałoby to, że świadczenie przedemerytalne byłoby wypłacane w takim
przypadku w kwocie 420,58 zł (aż do 1 marca 2011 r., kiedy zostanie przeprowadzona
kolejna waloryzacja).
Przyjęcie proponowanych wskaźników dopuszczalnych przychodów na poziomie 23%
oznaczałoby w praktyce, że suma dopuszczalnego przychodu i świadczenia pozostawałaby na
obecnym dopuszczalnym poziomie 50 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia.
Bez zmian pozostaje kwota graniczna przychodu (70%), przekroczenie której skutkuje
zawieszeniem prawa do świadczenia.
Zmiana sprowadza się więc w zasadzie tylko do dopuszczenia nie tylko rocznego,
ale i miesięcznego rozliczania prawa do świadczeń. Proponowane rozwiązanie jest także
znacznie prostsze i w pełni analogiczne do rozwiązania funkcjonującego w systemie emerytur
i rent z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, co niewątpliwie ułatwi stosowanie tych
przepisów w praktyce.
Obecnie, zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o świadczeniach
przedemerytalnych świadczenie i zasiłek przedemerytalny ulegają:
− zmniejszeniu – jeśli łączna kwota świadczenia i przychodu przekracza miesięcznie
dopuszczalną kwotę przychodu (tj. kwotę 50% przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji,
ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych),
a przychód nie jest jednak wyższy niż graniczna kwota przychodu (tj. kwota 70 % tego
wynagrodzenia);
− zawieszeniu – gdy kwota przychodu przekracza graniczną kwotę przychodu lub,
niezależnie od kwoty uzyskiwanego przychodu, gdy wysokość świadczenia/zasiłku
przedemerytalnego jest wyższa od dopuszczalnej kwoty przychodu.

Zgodnie z proponowanym rozwiązaniem świadczenie i zasiłek przedemerytalny będą
ulegały:
− zmniejszeniu – jeśli kwota przychodu przekroczy miesięcznie dopuszczalną kwotę
przychodu – 23% (tj. kwotę stanowiącą określony procent przeciętnego miesięcznego
wynagrodzenia w roku kalendarzowym poprzedzającym termin waloryzacji,
ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do celów emerytalnych),
a przychód nie będzie jednak wyższy niż graniczna kwota przychodu (tj. kwota 70 %
tego wynagrodzenia);
− zawieszeniu – gdy kwota przychodu przekroczy graniczną kwotę przychodu (70%).

W projekcie zaproponowano także automatyczne przyjmowanie rocznego rozliczenia
w celu uniknięcia możliwości nadużywania kumulacji wypłat z wynagrodzeń w ciągu
miesiąca lub kilku zamiast w dłuższym okresie czasu - w przypadku, gdy przychód
uzyskany w roku rozliczeniowym przekroczył 100% przeciętnego wynagrodzenia.

II. Oszacowanie procentu przeciętnego wynagrodzenia określającego dopuszczalną
kwotę przychodu wg proponowanych zmian

Wydaje się, że – z matematycznego punktu widzenia – nie jest możliwe takie dobranie
procentu przeciętnego wynagrodzenia określającego dopuszczalną kwotę przychodu,