Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym

potrzebny na dostosowanie do tego przepisu, wskazując, że przepis ten wchodzi w życie po
upływie 24 miesięcy od dnia ogłoszenia projektowanej ustawy.
Zgodnie z postulatami organizacji społecznych i propozycjami złożonymi przez
marszałków województw w art. 6 projektu ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym
dodano nowe ustępy 2c – 2d, które pozwolą na usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości
w gospodarce prowadzonej przez uprawnionego do rybactwa przed wydaniem ostatecznej
oceny wypełniania przez uprawnionego do rybactwa obowiązku prowadzenia tej gospodarki.
Proponowane rozwiązanie jest zgodne z postulatami organizacji społecznych i marszałków
województw oraz korzystne dla uprawnionych do rybactwa, ponieważ zaproponowany
„mechanizm naprawczy” pozwala na korektę nieprawidłowości, które nie powinny przesądzać
o negatywnym wyniku oceny prowadzonej gospodarki rybackiej. Mając na uwadze potrzebę
poprawy warunków współpracy uprawnionych do rybactwa w jednym dorzeczu, w projekcie
ustawy przyjęto, że wynik oceny gospodarki rybackiej powinien być dostępny na podstawie
przepisów o dostępie do informacji publicznej. Jawność tych ocen przyczyni się do
zwiększenia znaczenia społecznej kontroli działań uprawnionych do rybactwa, którzy
korzystają z wód publicznych do celów rybackich.
Proponowane zmiany art. 6 projektu ustawy o zmianie ustawy o rybactwie
śródlądowym polegające na zmianie ust. 4 i uchyleniu ust. 5 mają charakter porządkujący tekst
ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym po wprowadzonych wyżej
zmianach. Przepis ten będzie jak dotychczas zobowiązywał do określenia zakresu i sposobu
postępowania związanego z oceną wypełniania przez uprawnionego do rybactwa obowiązku
prowadzenia racjonalnej gospodarki rybackiej. Ogólne zasady prowadzenia racjonalnej
gospodarki rybackiej i jej oceny są określone w art. 6 ust. 2a – 2c. W celu umożliwienia
uprawnionym do rybactwa dostosowania zasad prowadzenia gospodarki rybackiej w obwodzie
rybackim do programu ochrony i odbudowy zasobów ryb, w art. 6a ust. 4 projektu ustawy
o
zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym zaproponowano rozszerzenie przesłanek
uzasadniających zmianę operatu rybackiego przed upływem terminu, na który został on
sporządzony, przez uprawnionego do rybactwa. Mając na uwadze postulaty organizacji
społecznych i marszałków województw, listę tych przesłanek uzupełniono także o wskazanie
dodatkowych okoliczności uzasadniających zmianę operatu rybackiego. Przyjęto, że podmiot
uprawniony do rybactwa powinien mieć możliwość dokonania zmian w dokumencie
ustalającym szczegółowe zasady gospodarki rybackiej ze względu na konieczność ich
dostosowania do programów, planów, polityk lub strategii w dziedzinie rybactwa
14
śródlądowego przyjętych przez organy administracji publicznej albo z powodu okoliczności,
których nie mógł przewidzieć. Zastrzeżono jednak, że zmiana operatu będzie możliwa
wyłącznie za zgodą organu administracji publicznej, z którym uprawniony do rybactwa zawarł
umowę o użytkowanie obwodu rybackiego, wskazując jednocześnie, że wyżej wymieniona
zgoda nie ma charakteru decyzji administracyjnej i jest działaniem w ramach zawartej umowy
cywilnoprawnej.
W art. 6a w ust. 5a – 5c dodanych projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie
śródlądowym uporządkowano istotne zagadnienie odpłatności i odpowiedzialności za
sporządzoną opinię do operatu rybackiego.
W projektowanej ustawie o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym zaproponowano
także dodanie nowych art. 6b i 6c, w których uregulowano zagadnienie wadliwych opinii
o operatach rybackich. Szczegółowe zasady prowadzenia gospodarki rybackiej (do porównania
art. 6 ust. 1 i 2 oraz art. 6a ust. 1 obowiązującej ustawy) nie należą do materii, którą można
uregulować przepisami prawa powszechnie obowiązującego. Każdy obwód rybacki wymaga
indywidualnego podejścia z uwzględnieniem różnych możliwych typów gospodarki rybackiej,
którą uprawniony do rybactwa może prowadzić. Ustawodawca uznał w 2001 r. – art. 196
ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. – Prawo wodne, że założenia operatów rybackich powinny
podlegać merytorycznej weryfikacji przez jednostki naukowe o najwyższych kompetencjach
w zakresie rybactwa śródlądowego.
Praktyka ubiegłych lat wykazała, że nie zawsze opinie o operatach rybackich
sporządzone przez pracowników tych jednostek sformułowane były w sposób umożliwiający
dokonanie oceny prowadzenia gospodarki rybackiej w obwodzie rybackim. Uchylenie opinii
wadliwych, nierzetelnych albo obarczonych istotnym błędem jest w pełni uzasadnione, jeżeli
wziąć pod uwagę, że ocena gospodarki rybackiej jest jedynym środkiem pozwalającym
zweryfikować prawidłowość działań prowadzonych przez uprawnionych do rybactwa.
W związku z powyższym, mając na uwadze istotne skutki prawne uchylenia opinii
o operatacie rybackim, zaproponowano szczególny tryb uchylania opinii, w którym prawna
pozycja uprawnionego do rybactwa jest chroniona. Postępowanie o uchylenie opinii może być
zainicjowane przez enumeratywnie wymienione organy administracji publicznej (właściwych
marszałków województwa) wyłącznie na podstawie szczegółowo uzasadnionego wniosku.
Uznano, że minister właściwy do spraw rybołówstwa powinien sprawdzić, czy opinię wydano
zgodnie z przepisami o opiniowaniu operatów rybackich. Jeżeli opinia ta będzie wadliwa, to na
15
podstawie art. 6b ust. 1 dodanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie śródlądo-
wym będzie można zobowiązać uprawnionego do rybactwa do przekazania operatu rybackiego
do ponownego zaopiniowania. Przyjęto, że powinno to następować w drodze decyzji
administracyjnej skierowanej do uprawnionego do rybactwa, co zapewnia ochronę prawną jego
interesów (możliwość ponownego rozpatrzenia sprawy, możliwość weryfikacji sądowej).
Jednocześnie w art. 6c dodawanym projektowaną ustawą o zmianie ustawy o rybactwie
śródlądowym uregulowano kwestię korzystania z prawa do korzystania z wód obwodu
rybackiego przez uprawnionego do rybactwa do czasu otrzymania nowej pozytywnej opinii
o operacie rybackim.
W projekcie ustawy zaproponowano również zmiany w art. 7 ustawy z dnia
18 września 1985 r. o rybactwie śródlądowym ze względu na konieczność dostosowania
przepisów dotyczących amatorskiego połowu ryb do celów założonych w programie ochrony
i odbudowy węgorza europejskiego i ewentualnych innych programach dotyczących ochrony
i odbudowy zasobów ryb. Redagując przepisy projektowanej ustawy o zmianie ustawy
o rybactwie śródlądowym uwzględniono także zagadnienia wynikające z obowiązku
zapewnienia ochrony różnorodności biologicznej (gatunki obce i miejscowo niewystępujące)
oraz poszerzenia wiedzy o wpływie amatorskiego połowu ryb na stan żywych zasobów wód.
Te zmiany są konieczne ze względu na stale rosnący wpływ amatorskich połowów ryb na stan
tych zasobów w powierzchniowych wodach śródlądowych4). W celu ograniczenia
niepożądanych skutków przenoszenia między wodami ryb, które są używane jako przynęta
wędkarska, w art. 7 ust. 1 proponuje się dopuścić połów ryb podrywką wędkarską jako
dozwoloną metodę amatorskiego połowu ryb na przynętę. Zdecydowano się przy tym
ograniczyć stosowanie tej metody wyłącznie do miejsca i czasu prowadzenia połowu ryb
wędką. Takie ograniczenie powinno zmniejszyć ryzyko pojawienia się negatywnych skutków
dla różnorodności biologicznej, związanych z przenoszeniem ryb (żywych) między różnymi
wodami przez osoby uprawiające amatorski połów. Wskazana norma powinna istotnie
ograniczyć wprowadzanie do wód ryb (przynęt) zakupionych w wyspecjalizowanych sklepach,
które bardzo często jako przynęty wędkarskie oferują ryby z obcych gatunków. W wyniku
przeprowadzonych konsultacji społecznych uwzględniono postulaty organizacji rybackich
dotyczące wydawanych przez uprawnionych do rybactwa zezwoleń na amatorski połów ryb.
Wprowadzono przepis (art. 7 ust. 2a), w którym wskazano, że zezwolenie, będące swego
rodzaju umową zawieraną między uprawnionym do rybactwa a wędkarzem, będzie określać

4) Według badań Instytutu Rybactwa ródlądowego w 2007 r. narzędziami i urządzeniami rybackimi odłowiono
około 3000 ton ryb, natomiast wysokość połowów wędkarskich szacowana jest na około 15.000 ton.
16
podstawowe warunki uprawiania amatorskiego połowu ryb w danym obwodzie rybackim,
wynikających z potrzeby prowadzenia przez uprawnionego do rybactwa racjonalnej
gospodarki rybackiej, w szczególności wprowadzanych w danym obwodzie rybackim
wymiarów gospodarczych, limitów połowu, czasu, miejsca i techniki połowu ryb.
Przewidziano także w tym przepisie, że uprawniony do rybactwa może wprowadzić warunek
prowadzenia przez wędkarza rejestru amatorskiego połowu ryb, a w przypadku ustalenia
takiego warunku, określać sposób prowadzenia tego rejestru. Ma to istotne znaczenie dla
realizacji przez wędkarzy wytycznych wynikających z potrzeby prowadzenia racjonalnej
gospodarki rybackiej, w szczególności uwzględniającej założenia operatu rybackiego.
Pozostałe zmiany w art. 7 mają przede wszystkim charakter doprecyzowujący zawarte w nich
regulacje. W szczególności w art. 7 ust. 6 uregulowano kwestię wieku, który upoważnia do
otrzymania karty wędkarskiej i karty łowiectwa podwodnego. Dodając w tym samym artykule
nowy ust. 7b, zdecydowano się podnieść znaczenie egzaminu w procesie nabywania uprawnień
w zakresie amatorskiego połowu ryb przez podniesienie wymagań dotyczących członków
komisji egzaminacyjnej.
Na wniosek organizacji rybackich w trakcie konsultacji społecznych uzupełniono art. 8
ust. 1 pkt 12 o zakaz połowu ryb wędką w pobliżu oznakowanych przez uprawnionego do
rybactwa krześlisk oraz o zakaz połowu ryb wędką wytwarzającą w wodzie pole elektryczne.
W art. 20 ust. 6 przewidziano, że uprawianie amatorskiego połowu ryb z użyciem
sprzętu pływającego przy uprawnianiu żeglarstwa będzie się odbywało z zastosowaniem
jednakowych przepisów dotyczących zasad bezpieczeństwa dla sprzętu pływającego służącego
do uprawiania sportu i rekreacji.
Dokonano także zmian w treści art. 23 ustawy z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie
śródlądowym, dostosowując je do aktualnych uregulowań prawnych poprzez zastąpienie
nieistniejących już kolegiów do spraw wykroczeń sądami.
Zaproponowane w projekcie ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym
zmiany wprowadziły szereg nowych obowiązków. W związku z powyższym w ustawie z dnia
18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym należało odpowiednio dostosować przepisy
karne. Zmiany zaproponowano z uwzględnieniem zgłaszanych od wielu lat przez
parlamentarzystów i organizacje społeczne postulatów poprawy skuteczności ochrony ryb.
Uznano za uzasadnione wskazanie, że karą jest zagrożone także usiłowanie, podżeganie i
pomocnictwo w popełnieniu czynu, ponieważ w warunkach terenowych (otwarta przestrzeń
17
akwenu) trudno jest uchwycić sprawcę dokładnie w chwili popełnienia czynu zabronionego.
Poza tym, nie bez znaczenia jest również, że w wielu przypadkach sprawcy działają wspólnie,
dzieląc między siebie zadania.
W zmienianym art. 27 ujęto czyny związane z naruszeniem obowiązku prowadzenia
dokumentacji rybackiej oraz obowiązku posiadania ważnego operatu rybackiego lub
prowadzenia gospodarki rybackiej w przypadku zawieszenia prawa do jej wykonywania. Za
popełnienie tych czynów przewidziano karę grzywny od 100 zł. W szczególnie rażących
przypadkach upoważniono sąd do orzeczenia kary dodatkowej polegającej na pozbawieniu
uprawnionego do rybactwa prawa złożenia oferty do konkursu ofert na oddanie w użytkowanie
obwodu rybackiego.
W zmienianym art. 27a tym samym rodzajem kary (kara nagany lub kara grzywny)
objęto czyny o stosunkowo małej szkodliwości dla środowiska wodnego.
W zmienianym art. 27b zebrano czyny uznawane za wywołujące zdecydowanie
bardziej negatywne skutki dla środowiska wodnego. Za popełnienie tych czynów przewidziano
karę ograniczenia wolności lub karę grzywny od 200 zł.
Natomiast w dodawanym art. 27c ujęto czyny niedozwolone, które naruszają specjalne
uprawnienia, oraz czyny o szczególnie rażącym charakterze i wyjątkowo negatywnych
skutkach dla środowiska wodnego, kwalifikując je jako przestępstwa. Za popełnienie tych
czynów przewidziano karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności
do lat 2.
Jednocześnie zaproponowano rozbudowany systemem kar dodatkowych, które orzeka
sąd odpowiednio do rodzaju popełnionego czynu. Szczególne znaczenie nadano
wychowawczej roli kary. Z tego powodu do katalogu kar dodatkowych dodano obowiązek
podania orzeczenia o ukaraniu lub skazaniu do publicznej wiadomości. Zaproponowano także,
jako środek karny, skierowanie sprawcy przez sąd na ponowny egzamin ze znajomości zasad
ochrony ryb albo orzeczenie o pozbawieniu prawa złożenia oferty do konkursu ofert na
oddanie w użytkowanie obwodu rybackiego.
W projekcie ustawy o zmianie ustawy o rybactwie śródlądowym zaproponowano
również niezbędne przepisy przejściowe i końcowe. Określając termin wejścia w życie
przepisów projektowanej ustawy, wzięto pod uwagę konieczność zapewnienia podmiotom
prowadzącym gospodarkę rybacką w wodach powierzchniowych możliwość kontynuacji
prowadzonych działań.
18