Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży

w najlepszym razie do adopcji, a często pozostawianych w szpitalach i
placówkach opiekuńczych, gorszy stan zdrowotny kobiet zbyt młodych by
mogły bez uszczerbku dla zdrowia zostać matkami. Tym dramatom można
zapobiegać, dając szansę odpowiedniej edukacji. Blokując do niej dostęp
stajemy się za to współodpowiedzialni. W sprawozdaniach rządowych
brakuje informacji jak wiele dziewcząt uznając, że tak wczesna „dorosłość”
jest ponad ich siły, zdecydowało się na przerwanie ciąży. Bo jeśli liczba
zabiegów aborcji utrzymuje się poniżej 200 rocznie, a restrykcyjne prawo
uznaje, że w ciąża dziewczynki poniżej 16 lat wypełnia co najmniej dwie z
trzech przesłanek legalnej aborcji, to porównując liczbę dzieci urodzonych
przez młodociane matki z liczbą legalnie wykonanych aborcji, musimy mieć
świadomość, że trudna do oszacowania, ale na pewno większa niż wykazana
w sprawozdaniach liczba młodych kobiet zdecydowała się na nielegalne
przerwanie ciąży.

Ciąże młodocianych to jeden problemów jakie stwarza brak wiedzy o
życiu seksualnym człowieka. Kolejnym z nich jest zagrożenie zakażenia
chorobami przenoszonymi drogą płciową – w tym HIV /AIDS. Tak, jak w
większości krajów, w Polsce HIV dotyka często ludzi młodych. 58% osób,
które uległy zakażeniu HIV nie ukończyło dwudziestego dziewiątego roku
życia, w tym blisko 8% w momencie zakażenia nie ukończyło dwudziestego
roku życia. Najliczniejszą grupę (ok. 80%) wśród osób zakażonych HIV i
chorych na AIDS w Polsce stanowią osoby w wieku produkcyjnym (20-49 lat).
W 2007 roku jedynie 0,58% osób w wieku 15 – 49 lat wykonało test na
obecność HIV. W 2007 roku wykryto w Polsce 716 nowych zakażeń HIV, w
tym 556 mężczyzn (79%) i 147 kobiet (21%). Szacuje się, że w Polsce tylko
około 30% osób zakażonych HIV jest świadome swojego statusu
serologicznego. Oznacza to, że 2/3 osób nie wie o swoim zakażeniu i że osoby
te nie są ujmowane w statystykach (dane Krajowe Centrum ds. AIDS).
Wreszcie, być może najtragiczniejszy skutek niewiedzy – przemoc
seksualna wobec dzieci. Wszystkie badania prowadzone na świecie
udowadniają, że edukacja seksualna może zapobiec, albo choćby wyraźnie
ograniczyć rozmiar takich tragedii. Wiedza z tego zakresu, podana w
odpowiedni do wieku i możliwości percepcji dzieci przyczynia się do
ograniczenia rozmiarów przemocy seksualnej wobec najmłodszych. Dziecko,
które dowie się, że „jest zły dotyk”, umie go rozpoznać, wie, że ma prawo
odmówić, uciec i bronić się przed nim. Jeśli padnie jego ofiarą, potrafi zwrócić
się o pomoc. Wie, że nie ono jest winne. Dziecko, które tej wiedzy nie ma –
staje się bezbronne i zastraszone, staje się ofiarą i czuje współwinne krzywdy,
którą mu wyrządzono. czuje wyłącznie ból, strach i wstyd. Dlatego
zaostrzaniu sankcji dla sprawców przemocy seksualnej wobec dzieci powinna
towarzyszyć edukacja dzieci dostarczająca im w sposób kompetentny rzetelnej
wiedzy. Dzieci powinny ją uzyskać w publicznej szkole. I musi być ona
obligatoryjna. Posiadane przez Policję dane liczbowe wskazują, że ogólna
liczba przestępstw przeciwko wolności seksualnej w minionym roku (2007)
wyniosła 6.398, a ogólna liczba osób pokrzywdzonych tymi czynami – 21.680
osób, w tym 9.303 osoby małoletnie. Pierwsze półrocze 2008 roku to natomiast
1.946 przestępstw stwierdzonych, 4.564 osoby pokrzywdzone, w tym aż 3.993
osoby małoletnie. Dane dotyczące przestępstwa związanego z obcowaniem
płciowym z osobą poniżej 15 r.ż. (art. 200 kk – § 1 - „kto obcuje płciowo z
małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej
czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takiej czynności albo
do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12”, § 2 –
„Tej samej karze podlega, kto w celu zaspokojenia seksualnego prezentuje
małoletniemu poniżej lat 15 wykonanie czynności seksualnej”) z okresu
pięciolecia wskazują, że w liczbach bezwzględnych wyniosły one
odpowiednio: w 2003r. – 1.817, w 2004r. – 1.923, w 2005r. – 1.697, w 2006r. –
1.697, w 2007r. – 1.882, a w pierwszym półroczu 2008 roku 830 przypadków.

Zważywszy na to, że za większość przemocy seksualnej wobec dzieci
odpowiadają ich najbliżsi opiekunowie – nie wolno dostępu dziecka do
wiedzy, która może je ochronić - pozostawić ich decyzji. Jesteśmy to, jako
społeczeństwo, winni naszym dzieciom

Należy uznać, że konserwując obecny stan prawny uniemożliwiający
dzieciom i młodzieży dostęp do edukacji o życiu seksualnym człowieka,
opartej na wiedzy i wolnej od indoktrynacji i ideologizacji – społeczeństwo jest
współwinne dziecięcym tragediom.


Sama wiedza jednak, bez możliwości jej stosowania, także nie
wystarczy. Polska młodzież, która czy tego chcemy, czy nie, coraz wcześniej
podejmuje decyzję o inicjacji seksualnej, musi znać skutki swoich decyzji, musi
umieć podejmować je odpowiedzialnie i mieć możliwość zapobiegania tym
niechcianym skutkom. Dlatego tak ważna jest realna dostępność nowoczesnej
antykoncepcji. Można – jeśli ktoś chce wierzyć w skuteczność czasowej
abstynencji seksualnej, można, a nawet warto namawiać młodych ludzi do
opóźniania decyzji o inicjacji seksualnej i do zachowania wierności. Ale należy
uczynić wszystko, co możliwe, by Polki i Polacy rzeczywiście mogli
realizować swoje prawo do wyboru metod planowania rodziny, tak jak to
gwarantuje ustawa o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i
warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.
Zaniedbania Polski w obszarze dostępu do edukacji seksualnej i
nowoczesnych metod planowania rodziny są także pozbawieniem Polek i
Polaków części należnych im praw człowieka. Do katalogu podstawowych
praw i wolności człowieka od dawna bowiem zalicza się prawa
reprodukcyjne. Prawa te zostały sprecyzowane w postanowieniach
Konferencji ONZ – w Kairze 1994 r. (Konferencja na rzecz Ludności i Rozwoju,
Program Działania) i Pekinie w 1997 (Konferencja ONZ w sprawach Kobiet,
Platforma Pekińska) Opierają się one na uznaniu:
•
Fundamentalnego prawa wszystkich par i jednostek do swobodnego i
odpowiedzialnego decydowania, ile i kiedy chcą mieć dzieci, jak również do
pełnej informacji o środkach i metodach osiągania tego celu;
•
Prawa do rzetelnej wiedzy o życiu seksualnym, opartej na naukowych
podstawach, wolnej od indoktrynacji i ideologizacji;
• Prawa do możliwie najlepszego zdrowia seksualnego i
reprodukcyjnego;
•
Prawa do podejmowania decyzji w sprawach reprodukcji w sposób
wolny od dyskryminacji, przymusu i przemocy.
Obecne prawodawstwo polskie nierealizujące tych praw stało się
przedmiotem wielokrotnej krytyki gremiów międzynarodowych
wyznaczających standardy przestrzegania praw człowieka i nadzorujących ich
wykonywanie:
Komitet Praw Człowieka ONZ w rekomendacjach dla Polski,

przedstawionych w Uwagach końcowych do V okresowego sprawozdania z
realizacji postanowień Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i
Politycznych (grudzień 2004r) zalecił Polsce, by:
Państwo Strona powinno zapewnić dostępność
środków
antykoncepcyjnych oraz bezpłatny dostęp do usług oraz metod planowania
rodziny. Ministerstwo Edukacji powinno zapewnić, by szkoły włączały do
programów szkolnych dokładną i obiektywną edukację seksualną.
Uwagi Końcowe Komitetu do spraw Eliminacji Dyskryminacji Kobiet
ONZ dotyczące Polski (2007 r.) wskazywały
Uprasza się Państwo Stronę, by wzmocniło działania w zakresie
zapobiegania niechcianym ciążom, w tym poprzez zapewnienie kobietom
szerokiego dostępu do pełnej oferty środków antykoncepcyjnych, które
byłyby osiągalne finansowo; i poprzez zwiększanie wiedzy i świadomości w
zakresie różnych metod planowania rodziny. Komitet zaleca Państwu Stronie,
by nadało priorytetowe znaczenie sytuacji młodych ludzi i wprowadziło
dostosowaną do wieku edukację seksualną dla dziewcząt i chłopców jako
część ich programu nauczania.
Rada Europy w marcu 2008 - apelowała do Polski w sprawie.
7.5. przyjęcia odpowiednich strategii z zakresu zdrowia seksualnego i
prokreacyjnego opartych na solidnych i wiarygodnych danych, w celu
zapewnienia możliwie najlepszego i najszerszego dostępu do usług
antykoncepcyjnych poprzez zwiększone inwestycje budżetu państwa w
poprawę systemu zdrowotnego, usług związanych ze zdrowiem
prokreacyjnym i dostępem do informacji na ten temat;

7.6. zapewnienia kobietom i mężczyznom dostępu do środków
antykoncepcyjnych po rozsądnych kosztach, odpowiedniego dla nich rodzaju
i przez nich wybranych;
7.7. wprowadzenia dla młodzieży obowiązkowej nauki o związkach i życiu
seksualnym człowieka (między innymi, w szkołach), aby zapobiec jak
największej liczbie przypadków przerywania ciąży w młodym wieku.

Demokratyczne państwo prawne, jakim jest Rzeczypospolita nie może
dłużej tych ważnych głosów ignorować.
II. Mając na uwadze powyższe Klub Lewica przedkłada nowelizację ustawy
o planowaniu rodziny ochronie płodu ludzkiego i warunkach
dopuszczalności przerywania ciąży zapewniającą dostęp do nowoczesnych
metod planowania rodziny oraz wprowadzającą wiedzę o życiu seksualnym
człowieka, jako obligatoryjny przedmiot nauczania, do szkół publicznych.
Tak, by stały się one możliwe i dostępne dla wszystkich obywatelek i
obywateli RP, bez względu na wiek i status ekonomiczny.

Zmiana pierwsza dodająca w art. 2 ustawy, po dotychczasowym ustępie
2 ustępy 3, 4 i 5 gwarantuje wszystkim Polkom i Polakom realny dostęp do
wszystkich metod planowania rodziny, w szczególności umożliwiając
nowoczesną antykoncepcję osobom niezamożnym, a więc także ludziom
młodym. Uwzględnienie w ustępie 3 antykoncepcji postkoitalnej zmniejszy
traumę kobiet zgwałconych, które nie powinny być zmuszane do
dokonywania wyboru pomiędzy legalnym, ale przecież często trudnym do
zaakceptowania przerwaniem ciąży albo donoszeniem ciąży, która jest
skutkiem zgwałcenia. W pełni dostępna antykoncepcja postkoitalna w krajach,
gdzie ją wprowadzono – realnie przyczyniła się do zmniejszenia liczby
niechcianych ciąż i zabiegów przerywania ciąży, także w sytuacji, gdy
zawiodły inne metody planowania rodziny. Dodany ust. 5 zobowiązując
ministra zdrowia do utworzenia sieci placówek świadczących poradnictwo i
usługi z zakresu planowania rodziny, nie mniej niż jedną w powiecie, co
urealnia korzystanie z praw obecnie zapisanych w ustawie. Tylko stworzenie,
przy udziale samorządów nowoczesnych placówek zapewniających
poradnictwo i edukację z zakresu zdrowia reprodukcyjnego zapewni
realizację podstawowego prawa człowieka – prawa do wiedzy wszystkim
obywatelom. Projekt, jeśli zyska akceptację Sejmu, przywróci świadome,
odpowiedzialne rodzicielstwo oraz stworzy warunki rzeczywistej a nie
pozornej pomocy państwa świadczonej obywatelom w tym zakresie.

Zmiana druga, wprowadzająca nowe brzmienie artykułu 4, dotyczy
wprowadzenia obligatoryjnego przedmiotu nauczania w szkołach
publicznych – „wiedza o życiu seksualnym człowieka”. Wprowadzenie
obligatoryjności edukacji w tym zakresie oprócz podstawowego celu –
ochrony polskich dzieci i młodzieży przed tragediami wynikającymi z
niewiedzy, nada temu przedmiotowi właściwą, do jego znaczenia rangę.
Zwłaszcza, gdy nauczać będą osoby spełniające kryteria opisane w ust. 2., a
nie tak jak to często dzieje się obecnie, osoby nieprzygotowane, albo z
przyczyn światopoglądowych nie uznające norm i standardów współczesnej
wiedzy w tym zakresie.

Dodać należy, ze znaczny odsetek Polaków (ponad 90%) nie tylko
dopuszcza wprowadzenie takiej wiedzy do szkoły, ale uważa, ze taki
przedmiot jest w polskiej szkole konieczny.
III. Szacowane koszty stosowania przepisów projektu związane będą przede
wszystkim z kosztami refundacji środków zapobiegania ciąży i stworzenia
placówek świadczących poradnictwo i usługi z zakresu planowania rodziny,
które obciążą budżet organów administracji rządowej i samorządów w kwocie
łącznej od 300 do 500 mln. zł. - przy założeniu, że poziom spożycia będzie
zbliżony do obecnego spożycia doustnych środków antykoncepcyjnych.
Koszty funkcjonowania placówek świadczących poradnictwo i usługi z
zakresu planowania rodziny powinny być pokrywane z budżetu NFZ.
Przedmiot projektowanej regulacji nie jest objęty prawem Unii
Europejskiej.
Projekt nie został poddany konsultacjom, o których mowa w art. 34 ust.
3 Regulaminu Sejmu RP.