Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych

1) prawo do bezpłatnych leków objętych wykazami leków podstawowych
i uzupełniających,
2) prawo do bezpłatnych wyrobów medycznych będących przedmiotami
ortopedycznymi i środków pomocniczych,
3) prawo do korzystania z ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych finansowanych
ze środków publicznych bez wymaganego skierowania,
4) prawo do skierowania na pobyt w sanatorium co najmniej raz na trzy lata.
Uprawnienia w zakresie leków zostały określone tak, jak dla inwalidów wojskowych mimo,
że grupa cywilnych niewidomych ofiar wojny bardziej odpowiada grupie inwalidów
wojennych niż wojskowych. Zgodnie z obowiązującymi przepisami zakres uprawnień
cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych w zakresie zaopatrzenia w leki jest węższy
niż inwalidów wojennych i innych osób uprawnionych, wymienionych w art. 46 ustawy
z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z późn. zm.). Obejmuje on leki z wykazów
leków podstawowych i uzupełniających, które są bezpłatne dla osób uprawnionych, tylko
jednak do wysokości limitu ceny, ustalonego przez Ministra Zdrowia w drodze
rozporządzenia. W zakresie zaopatrzenia w leki są oni traktowani jak inwalidzi wojskowi.
Takie zrównanie cywilnych niewidomych ofiar wojny z inwalidami wojskowymi nie jest
właściwe, bowiem niewidome cywilne ofiary działań wojennych, tak jak inwalidzi wojenni,
doznali uszczerbku na zdrowiu w wyniku działań wojennych, a nie w związku ze służbą
wojskową – jak inwalidzi wojskowi.
Projekt proponowanej regulacji zakłada wprawdzie uprzywilejowanie w powyższym
zakresie dla cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych, jednakże zasadniczym celem
proponowanej regulacji jest rozszerzenie uprawnień dla tych osób w zakresie dostępu do
bezpłatnych leków oznaczonych symbolami „Rp” lub „Rpz”, dopuszczonych do obrotu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz leków sprowadzonych z zagranicy w warunkach
tzw. importu docelowego, tj. dla szczególnej grupy, jaką są cywilne niewidome ofiary działań
wojennych, które nie wchodząc w skład formacji wojskowych, zmilitaryzowanych służb
państwowych lub formacji zbrojnych ruchu oporu, doznały naruszenia sprawności organizmu
powodującego całkowitą niezdolność do pracy, poprzez utratę wzroku w wyniku działań
wojennych w okresie wojny 1939 – 1945 lub też eksplozji niewypałów lub niewybuchów
pozostałych po wojnie 1939 – 1945, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

2
Projekt, w miejsce istniejącego obecnie bezpłatnego dostępu wyłącznie do leków
znajdujących się w wykazach leków podstawowych i uzupełniających (art. 45 ust. 1 pkt 4),
wprowadza uprawnienie dla cywilnych niewidomych ofiar wojny do otrzymywania
bezpłatnie leków oznaczonych symbolami „Rp” lub „Rpz”, dopuszczonych do obrotu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz leków sprowadzanych w ramach procedur importu
docelowego.
Ad 2)
Wprowadzone zmiany mają na celu poprawę udzielania świadczeń opieki zdrowotnej
w dni wolne od pracy i w święta. Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 55 ustawy z dnia
27
sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych, świadczenia opieki zdrowotnej udzielane poza godzinami pracy podstawowej
opieki zdrowotnej, w szczególności w dni wolne od pracy i w święta, są realizowane
w ramach umów zawartych z Narodowym Funduszem Zdrowia w rodzaju podstawowa
opieka zdrowotna lub w ramach umów zawieranych z innymi świadczeniodawcami
w sytuacji, gdy świadczeniodawca podstawowej opieki zdrowotnej nie zapewnia wyżej
wymienionych świadczeń. Podstawą zawarcia, realizacji i późniejszego rozliczania umów
w omawianym zakresie są zatem aktywne listy świadczeniobiorców zadeklarowanych do
lekarzy i pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej, zgodnie z przepisami art. 28, 55 i 56
ustawy dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze
środków publicznych. Jednocześnie, jak wynika z kilkuletnich doświadczeń funkcjonowania
nocnej i świątecznej pomocy lekarskiej i pielęgniarskiej w ramach umów zawieranych
z
Narodowym Funduszem Zdrowia w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna,
świadczeniodawcy, mimo zawartych umów, nie realizują w stopniu zadawalającym
świadczeń w przedmiotowym zakresie.
Ponadto kontrole przeprowadzone przez Narodowy Fundusz Zdrowia oraz wojewodów na
podległych im terenach wykazały, że dostępność do tego rodzaju świadczeń jest ograniczona
przez:
1) brak jednoznacznej informacji o zakresie i podmiotach, które powinny zapewnić
świadczeniobiorcom wskazane świadczenia zdrowotne realizowane poza
godzinami dostępności podstawowej opieki zdrowotnej (w dni powszednie od
godziny 18 do 8 rano oraz w dni wolne od pracy i w święta),

3
2) realizację świadczeń przez lekarzy i pielęgniarki, którzy w tym samym czasie są
zobowiązani do udzielania świadczeń zdrowotnych w innych rodzajach świadczeń
(ratownictwo medyczne lub Szpitalne Oddziały Ratunkowe), w ramach odrębnie
zawartych umów z Narodowym Funduszem Zdrowia,
3) wykorzystywanie do wskazanych świadczeń zespołów ratownictwa medycznego,
co dodatkowo może skutkować ograniczeniem możliwości realizacji zadań
ratownictwa medycznego.
W związku z powyższym proponuje się zmiany w sposobie organizacji udzielania
świadczeń pomocy doraźnej (w dni powszednie od godziny 18 do 8 rano oraz w dni wolne od
pracy i w święta), m.in. przez zdefiniowanie świadczeń pomocy doraźnej oraz zmianę
sposobu ich kontraktowania z zawierania umów na podstawie przepisów art. 159 ustawy dnia
27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych (procedura wnioskowania o zawarcie umowy), na zawieranie umów po
przeprowadzeniu postępowania w trybie konkursu ofert i rokowań.
Powyższa zmiana w sposób znaczący poprawi jakość udzielanych świadczeń, gdyż
Narodowy Fundusz Zdrowia będzie miał możliwość wyboru najkorzystniejszej z ofert
złożonych w postępowaniu konkursowym, a tym samym wpłynie na konkurencyjność wśród
świadczeniodawców, co przyczyni się do podwyższenia jakości udzielanych świadczeń
i zwiększenia ich dostępności dla świadczeniobiorców.
Według analiz kosztowych dokonywanych przez Narodowy Fundusz Zdrowia proponowane
zmiany nie będą miały wpływu na sytuację finansową Funduszu, ponieważ dotychczas
wydatkowane środki finansowe na realizacje umów w nocnej i świątecznej pomocy lekarskiej
i pielęgniarskiej w podstawowej opiece zdrowotnej zostaną przesunięte na realizacje umów
w proponowanej pomocy doraźnej.
Ustalenie sposobu rozliczania świadczeń pomocy doraźnej (czyli wskazanie jednostki
rozliczeniowej) nastąpi – tak, jak ma to miejsce w przypadku pozostałych rodzajów
świadczeń – na mocy zarządzenia Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. W tym zakresie
jest planowane rozliczanie świadczeń w oparciu o ryczałt. Kwota ryczałtów przeznaczona na
finansowanie świadczeń pomocy doraźnej będzie częścią planu finansowego Narodowego
Funduszu Zdrowia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. Planowane rozwiązania mają
na celu zastąpienie obecnego modelu kontraktowania nocnej i świątecznej pomocy lekarskiej
(NPL), której funkcjonowanie zostało zdiagnozowane jako dysfunkcjonalne (powodujące

4
w szczególności przerzucanie kosztów na wyższe poziomy referencyjne systemu ochrony
zdrowia), nowym modelem ryczałtowego kontraktowania pomocy doraźnej. rodki na
ryczałtowe finansowanie pomocy doraźnej będą pochodzić ze środków przeznaczonych
obecnie na finansowanie NPL.
Ponadto projekt zawiera odpowiednią zmianę w art. 55 ust. 3, który przewiduje, że na
świadczenia podstawowej opieki zdrowotnej w przedmiocie pomocy doraźnej oddział
wojewódzki Funduszu będzie zawierał odrębną umowę. Natomiast ust. 4 w art. 55 ustawy
dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków
publicznych stanowi, że świadczeniodawca podstawowej opieki zdrowotnej będzie
informował świadczeniobiorców o zasadach i organizacji pomocy doraźnej, w szczególności
przez umieszczenie tej informacji w miejscu udzielania świadczeń i w siedzibie
świadczeniodawcy.
Jednocześnie projekt zawiera odpowiednią zmianę w art. 56, zgodnie z którą składana
przez świadczeniobiorcę deklaracja wyboru lekarza, pielęgniarki lub położnej podstawowej
opieki zdrowotnej nie wiąże go w zakresie świadczeniodawcy udzielającego świadczeń
pomocy doraźnej, co jest konsekwencją oddzielenia organizacyjnego świadczeń pomocy
doraźnej od innych świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.
Przepis art. 3 to regulacja przejściowa umożliwiająca:
1) w ust. 1 dalsze kontynuowanie przez świadczeniodawców, którzy mieli w dniu
wejścia w życie ustawy zawarte z Narodowym Funduszem Zdrowia umowy, o których
mowa w art. 55 ust. 3 ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu obowiązującym
przed tym dniem, udzielania świadczeń w przedmiocie pomocy doraźnej, o której
mowa w art. 5 pkt 28a ustawy, o której mowa w art. 1, w brzmieniu nadanym ustawą,
przy czym mogą oni wypowiedzieć w tym zakresie umowę w terminie 30 dni do dnia
wejścia w życie ustawy (rozwiązanie umowy następuje za 3 miesięcznym okresem
wypowiedzenia, natomiast oświadczenia w tym zakresie wymagają pod rygorem
nieważności formy pisemnej – co ma na celu zabezpieczenie udzielania świadczeń
pomocy doraźnej),
2) w ust. 2 przeprowadzenie przez Narodowy Fundusz Zdrowia, w terminie 3 miesięcy
od dnia wejścia w życie ustawy, postępowań w sprawie zawarcia umów o udzielanie
świadczeń opieki zdrowotnej w przedmiocie świadczeń pomocy doraźnej.


5
Ze względu na terminy określone w art. 3 projektu zakłada się wejście w życie ustawy
pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu ogłoszenia. Takie określenie vacatio
legis ułatwi sposób obliczenia, określonego w ust. 1 art. 3, 30-dniowego terminu od dnia
wejścia w życie ustawy, na złożenie oświadczenia o rozwiązaniu umowy za uprzednim nie
krótszym niż 3 miesiące okresem wypowiedzenia oraz określonego w ust. 2 art. 3,
3-miesięcznego terminu od dnia wejścia w życie ustawy, na przeprowadzenie przez
Narodowy Fundusz Zdrowia postępowania w sprawie zawarcia umów o udzielenie świadczeń
opieki zdrowotnej w przedmiocie świadczeń pomocy doraźnej.
Przedmiotowy projekt jest wynikiem połączenia projektu ustawy o zmianie ustawy
o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i ustawy
o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym
ofiarom działań wojennych, rozszerzającego krąg podmiotów uprawnionych do bezpłatnych
leków o cywilne niewidome ofiary działań wojennych z projektem ustawy o zmianie ustawy
o
świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
wprowadzającym zmiany w zakresie pomocy doraźnej. Oba projekty podlegały
uzgodnieniom zewnętrznym i zostały przyjęte przez Komitet Rady Ministrów. Pierwszy
z nich ponadto w dniach 11 marca 2008 r. i 8 lipca 2008 r. był przedmiotem obrad Rady
Ministrów. Rada Ministrów w związku z uwagami Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej
podjęła decyzję o konieczności uzgodnienia kwestii zgodności projektowanych regulacji
z prawem Unii Europejskiej, zgodnie z ustaleniami zawartymi w protokole ustaleń nr 11/2008
posiedzenia Rady Ministrów w dniu 11 marca 2008 r. i nr 28/2008 posiedzenia Rady
Ministrów w dniu 8 lipca 2008 r. Przedmiotowy projekt zawiera rozwiązania uzgodnione
i zaakceptowane przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.
Drugi z ww. projektów był przedmiotem uzgodnień międzyresortowych w dniach
17 lutego – 15 marca 2009 r., jako projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych i ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,
na mocy którego:
1) miały zostać rozszerzone zadania ministra właściwego do spraw zdrowia o analizę kosztów
świadczeń opieki zdrowotnej (tzw. rachunek kosztów) oraz
2) wprowadzano zmianę w zakresie funkcjonowania systemu organizacji nocnej

i świątecznej pomocy lekarskiej (tzw. pomoc doraźna).

6