Senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz niektórych innych ustaw

UZASADNIENIE
Projekt ustawy nawiązuje do poprawek Senatu wniesionych do poprzedniej
nowelizacji ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka (Dz. U. Nr 6, poz. 69
oraz z 2008 r. Nr 214, poz. 1345), dokonanej ustawą z dnia 24 października 2008 r. o zmianie
ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących
kierownicze stanowiska państwowe (Dz. U. Nr 214, poz. 1345).
Przedstawiona regulacja wzmacnia kompetencje Rzecznika Praw Dziecka poprzez
przyznanie mu stosownych uprawnień do udziału w postępowaniu przed Trybunałem
Konstytucyjnym oraz występowania do Sądu Najwyższego o wyjaśnienie przepisów prawnych
budzących wątpliwości w praktyce lub wywołujących rozbieżności w praktyce, a także
wnoszenia kasacji albo skargi kasacyjnej. Propozycje tych zmian uwzględniają zakres
właściwości urzędu Rzecznika Praw Dziecka. Możliwości skutecznego działania Rzecznika
zapewniają zmiany w przepisach: Kodeksu postępowania cywilnego, Kodeksu postępowania
karnego, Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia, ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o
Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643, z późn. zm.), ustawy z dnia 30 sierpnia
2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1277, z
późn. zm.) i ustawy z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz.
2052, z późn. zm.). Wprowadza się także zmianę do ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach
sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. Nr 167, poz. 1398, z późn. zm.), która wyłącza
Rzecznika Praw Dziecka z kręgu podmiotów podlegających obowiązkowi uiszczania kosztów
sądowych w postępowaniu cywilnym (analogicznie jak prokuratora i Rzecznika Praw
Obywatelskich).
Projekt zawiera również (art. 1 pkt 3 lit. b) doprecyzowanie przyznanego Rzecznikowi
Praw Dziecka uprawnienia do żądania wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela
postępowania przygotowawczego w sprawach o przestępstwa, uściślając, że są to przestępstwa
ścigane z urzędu. Pozostawienie tego uregulowania bez proponowanego dookreślenia sugeruje,
że chodzi o wszystkie przestępstwa, czyli zarówno publicznoskargowe (ścigane z urzędu), jak i
prywatnoskargowe. Przepis w redakcji przyjętej przez Sejm po nowelizacji dokonanej w
październiku 2008 r. będzie mógł mieć zastosowanie jedynie do przestępstw ściganych z
oskarżenia publicznego, i to tylko tych, co do których nie jest wymagany wniosek o ściganie.
Zmiana zawarta w projekcie zapewnia zgodność ustawy z zasadami prawa karnego
materialnego oraz procedury karnej.
-2-
Ważnym odniesieniem wzmacniającym pozycję Rzecznika jest przedkładana w toku
prac senackich propozycja zaliczenia okresu zajmowania stanowiska Rzecznika do stażu pracy,
od którego zależą wszelkie uprawnienia pracownicze uzależnione od czasu pracy, w tym także
uprawnienia wynikające z zatrudnienia w określonym zawodzie, branży lub zakładzie pracy
(art. 1 pkt 2 oraz art. 9 ust. 2). Mając na względzie szeroki zakres zawodów, spośród których
może być wyłoniona osoba Rzecznika proponowany przepis zabezpiecza ją przed ewentualną
utratą owych uprawnień ze względu na dokonany przez Parlament wybór. Podobne regulacje
znajdują się nie tylko w art. 28 ust. 1 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu
posła i senatora (Dz. U. z 2003 r. Nr 221, poz. 2199, z późn. zm.), ale także w innych ustawach
np. w art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych
(Dz. U. z 2001 r. Nr 86, poz. 953, z późn. zm.). Skoro analogiczne przepisy zabezpieczają
prawa pracownicze innych osób wykonujących np. funkcje kuratora oświaty, tym bardziej tego
typu rozwiązanie powinno mieć zastosowanie wobec Rzecznika Praw Dziecka.
Ponadto, zawarte w art. 1 pkt 1, zadanie Rzecznika, polegające na promowaniu i
upowszechnianiu praw dziecka oraz metod ich ochrony, koresponduje ze standardami ochrony
praw dziecka, w tym prawa do szczególnej troski i pomocy wyrażonego m.in. w Powszechnej
Deklaracji Praw Człowieka oraz zawartym w art. 13 Konwencji o Prawach Dziecka (Dz. U. z
1991 r. Nr 120, poz. 526, z późn. zm.) prawem do otrzymywania i przekazywania informacji.
Projekt zawiera przepis przejściowy (art. 9 ust. 1) wskazujący jednoznacznie na
intencję nowelizacji, która ma dotyczyć obecnej kadencji Rzecznika Praw Dziecka. Jest to
zgodne z Zasadami techniki prawodawczej, które wymagają precyzji i jednoznaczności w
redagowaniu przepisów wpływających na stosunki powstałe podczas dotychczasowego
obowiązywania ustawy (§ 30 Zasad).
Projekt ustawy może mieć wpływ na zwiększenie liczby postępowań przed
Trybunałem Konstytucyjnym, Sądem Najwyższym, Naczelnym Sądem Administracyjnym oraz
wojewódzkimi sądami administracyjnymi, a w konsekwencji na zwiększenie wydatków z
budżetu państwa. Trudna jest jednak do oceny kwestia, w jakim stopniu nowe uprawnienia
Rzecznika Praw Dziecka będą wykorzystywane w praktyce i w związku z tym – jakie będą
skutki dla budżetu.
Przedmiot projektu nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 10 lipca 2009 r.
BAS-WAL-1455/09


Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej senackiego projektu
ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka
(przedstawiciel wnioskodawcy senator Mieczysław Augustyn)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca 1992
roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r., Nr 5, poz. 47)
sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt dotyczy zmiany ustaw z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku
Praw Dziecka (Dz.U. Nr 6, poz. 69, z późn. zm.), z dnia 17 listopada 1964 r. –
Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.), z dnia 6
czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555, z
późn. zm.), z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr
102, poz. 643, z późn. zm.), z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w
sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, z późn. zm.), z dnia
30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(Dz.U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.), z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie
Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052, z późn. zm.) oraz z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398, z późn.
zm.). Zmiana ma na celu rozbudowanie uprawnień procesowych Rzecznika
Praw Dziecka w postępowaniach przed sądami powszechnymi, sądami
administracyjnymi oraz Trybunałem Konstytucyjnym. Wnioskodawca zmierza
również do rozszerzenia katalogu zadań Rzecznika oraz wyłączenia go z kręgu
podmiotów podlegających obowiązkowi uiszczania kosztów sądowych w
postępowaniu cywilnym. Projekt zawiera przepisy przejściowe.
Zgodnie z art. 10 projektu, ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni
od dnia ogłoszenia.

2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Kwestie stanowiące przedmiot projektu ustawy nie są regulowane prawem
Unii Europejskiej.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Prawo Unii Europejskiej nie reguluje zagadnień, o których mowa w
projekcie.

4. Konkluzje
Przedmiot projektu ustawy o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka
nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Opracował: Zespół Prawa Europejskiego i Międzynarodowego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych

Michał Królikowski



Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, Rzecznik Praw Dziecka, sąd, Trybunał
Konstytucyjny


2
Warszawa, 10 lipca 2009 r.
BAS-WAL-1456/09

Pan Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej

Opinia prawna
w sprawie stwierdzenia, czy senacki projekt ustawy o zmianie ustawy o
Rzeczniku Praw Dziecka (przedstawiciel wnioskodawcy senator Mieczysław
Augustyn) jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej


Projekt dotyczy zmiany ustaw z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku
Praw Dziecka (Dz.U. Nr 6, poz. 69, z późn. zm.), z dnia 17 listopada 1964 r. –
Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.), z dnia 6
czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555, z
późn. zm.), z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr
102, poz. 643, z późn. zm.), z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w
sprawach o wykroczenia (Dz.U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, z późn. zm.), z dnia
30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi
(Dz.U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.), z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie
Najwyższym (Dz.U. Nr 240, poz. 2052, z późn. zm.) oraz z dnia 28 lipca 2005 r.
o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 167, poz. 1398, z późn.
zm.). Zmiana ma na celu rozbudowanie uprawnień procesowych Rzecznika
Praw Dziecka w postępowaniach przed sądami powszechnymi, sądami
administracyjnymi oraz Trybunałem Konstytucyjnym. Wnioskodawca zmierza
również do rozszerzenia katalogu zadań Rzecznika oraz wyłączenia go z kręgu
podmiotów podlegających obowiązkowi uiszczania kosztów sądowych w
postępowaniu cywilnym.Projekt nie zawiera przepisów mających na celu
wykonanie prawa Unii Europejskiej.

Projekt nie jest projektem ustawy wykonującej prawo Unii Europejskiej.


Opracował: Zespół Prawa Europejskiego i Międzynarodowego
Akceptował: Dyrektor Biura Analiz Sejmowych


Michał Królikowski


Deskryptory bazy Rex: Unia Europejska, ruch drogowy, wywłaszczenie