Senacki projekt ustawy o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów

- 7 –
pożądanego skutku przez poszerzenie kręgu podmiotów mogących poświadczać dokumenty
za zgodność z oryginałem dla celów postępowań prawnych, poprzez generalne włączenie
w krąg podmiotów upoważnionych profesjonalnych pełnomocników, będących również
osobami zaufania publicznego.
Takie rozwiązanie byłoby jedynie rozszerzeniem kompetencji, jakie pełnomocnicy
procesowi posiadają już w odniesieniu do niektórych dokumentów. Postulowane rozwiązanie
kumulowałoby ponadto wszelkie czynności związane z przygotowaniem i prowadzeniem
sprawy w postępowaniach prawnych w gestii jednego podmiotu, bez konieczności
uruchamiania działań organów administracji czy notariuszy. Stanowiłoby ponadto dla
przedsiębiorców odciążenie finansowe, gdyż aktualnie zdecydowana większość
przedsiębiorców korzysta z fachowej obsługi kancelarii prawnych lub radców prawnych
zatrudnionych w przedsiębiorstwach.
Wreszcie postulowana regulacja dąży do uproszczenia procedury korzystania
z uwierzytelnionych odpisów dokumentów, przez zapisanie wprost w ustawie reguły, iż
poświadczenie za zgodność z oryginałem odpisu dokumentu ma charakter dokumentu
urzędowego.
W świetle powyższej regulacji poświadczenia odpisu dokumentu będą dokumentami
stwierdzającymi urzędowo istnienie dokumentu o określonej treści, na podobieństwo
regulacji prawnej zawartej art. 2 § 2 Prawa o notariacie, zgodnie z którym czynności
notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu
urzędowego.
Oznacza to, że sąd przeprowadzać będzie postępowanie dowodowe nie tyle z samego
dokumentu prywatnego przedłożonego w urzędowo poświadczonej kopii, ale z dokumentu
urzędowego, z którego (na podstawie usuwalnego domniemania z art. 244 § 1 kpc),
wyprowadza wniosek o istnieniu dokumentu prywatnego, o treści tożsamej z przedłożonym
poświadczeniem.
Ukształtowana w ten sposób procedura dopuści możliwość kwestionowania przez
strony tak poświadczonych dokumentów.
Jednocześnie, gdy będzie to uzasadnione okolicznościami sprawy organ prowadzący
postępowanie może zażądać od strony składającej odpis dokumentu jego oryginału.
Powyższa regulacja nie stwarza nadmiernego ryzyka nadużyć związanych z rozszerzeniem
listy podmiotów upoważnionych do uwierzytelniania odpisów dokumentów. Należy mieć
bowiem na uwadze to, iż uzyskując status osób upoważnionych do poświadczania zgodności
odpisów z oryginałem, profesjonalni pełnomocnicy będą podlegać odpowiedzialności
- 8 –
karnej za poświadczenie nieprawdy z art. 271 kk. Ponadto w stosunku do profesjonalnych
pełnomocników będzie wchodzić w grę odpowiedzialność dyscyplinarna, gdzie sankcją
może być nawet pozbawienie prawa wykonywania zawodu.
Pożądany efekt proponuje się uzyskać we wskazany w ustawie sposób.
Nowelizacja, w zakresie art. 76a § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego
określa, iż podmiotem poświadczającym może być (oprócz notariusza) tylko reprezentant
określonego prawniczego zawodu zaufania publicznego, będący jednocześnie
pełnomocnikiem strony składającej dokument w tej konkretnej sprawie. Uwierzytelnianie
dokumentów winno być tylko wpadkową działalnością fachowych pełnomocników.
Taka regulacja zapobiega też bezpodstawnemu kwestionowaniu poświadczonych odpisów,
obliczonemu tylko na przedłużanie postępowania.
Nowa regulacja pozwoli też na uniknięcie sytuacji, związanych z aktualnym brzmieniem art.
89 § 1 kpc, który zakłada, iż pełnomocnik może uwierzytelnić tylko odpis swojego
pełnomocnictwa, ale już nie np. pełnomocnictwa podstawowego, gdy pełnomocnik
działający jest pełnomocnikiem podstawowym. Prowadzi to do sytuacji, w której radca
prawny gminy, działający w oparciu o pełnomocnictwo udzielone przez kierownika gminnej
jednostki organizacyjnej, mógł uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa, ale w
celu uwierzytelnienia pełnomocnictwa kierownika jednostki musiał udawać się do notariusza.
Uzasadnione jest pozostawienie wymogu dołączenia oryginałów weksla i czeku,
zwłaszcza, że po zakończeniu sprawy nie podlegają one zwrotowi stronom, lecz są kasowane
przez przekreślenie. Tak samo należy traktować dokumenty określone w art. 485 § 3 kpc.
Konieczne jest ponadto dookreślenie, iż wymóg złożenia oryginału, dotyczy także warrantu i
rewersu, co zakłada np.§ 90 ust. 1 i 3. regulaminu urzędowania sądów powszechnych, a nie
przewiduje jednoznacznie kpc. Do pozostałych dokumentów zastosowanie powinien znaleźć
ogólny znowelizowany art. 129 kpc, bez konieczności powtarzania jego treści.
W kpa brakuje przepisu analogicznego do art. 250 kpc, wskazane byłoby jego wprowadzenie,
stąd proponowany art. 76a § 1 kpa.
W zakresie proponowanych postanowień art. 76a § 2-4 kpa ich założenia są tożsame z
założeniami proponowanej noweli art. 129 kpc, z odpowiednią zmian stosowną do
terminologii i systematyki kpa.
Proponowana zmiana Ordynacji podatkowej oraz ustawy - Prawo o postępowaniu przed
sadami administracyjnymi opiera się na tych samych założeniach co zmiana kodeksu
postępowania administracyjnego, z uwzględnieniem terminologii i systematyki ordynacji
podatkowej. Pozostałe zmiany stanowią konsekwencję zaproponowanych wyżej rozwiązań.
- 9 –
IV. Skutki społeczne i finansowe
Wejście w życie ustawy nie spowoduje wydatków ze strony budżetu państwa oraz
nie wpłynie na dochody jednostek samorządu terytorialnego.
V. Konsultacje
Projekt ustawy był konsultowany z:
- Ministrem Sprawiedliwości, który przedstawił dwie opinie z uwagami oraz opinię prof.
hab. Andrzeja Jakubeckiego (z Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego),
- Krajową Radą Sądownictwa, która nie zgłosiła uwag do projektu,
- Ministrem Finansów, który przedstawił uwagi do projektu,
- Sądem Najwyższym, który nie zgłosił uwag do projektu,
- Krajową Radą Notarialną, która przedstawiła dwie opinie wraz z uwagami oraz uchwałą z
dnia 29 sierpnia 2008 r.,
- Krajową Izbą Radców Prawnych, która nie zgłosiła uwag do projektu,
- Krajową Izbą Doradców Podatkowych, która przedstawiła opinię wraz z uwagami do
projektu,
- Naczelna Radą Adwokacką, która przedstawiła jedną uwagę.
Projekt ustawy został przesłany również do:
- Stowarzyszenia Sędziów Polskich "Iustitia",
- Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka,
- Polskiej Izby Rzeczników Patentowych,
- Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz do
- Ministra Skarbu
którzy nie przedstawili stanowisk.
VI. Oświadczenie o zgodności z prawem Unii Europejskiej
Projektowana ustawa nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.
Warszawa, 28 maja 2009 r.
BAS-WAL-1016/09



Pan
Bronisław Komorowski
Marszałek Sejmu
Rzeczypospolitej Polskiej


Opinia prawna
w sprawie zgodności z prawem Unii Europejskiej senackiego projektu
ustawy o zmianie ustaw w zakresie uwierzytelniania dokumentów

(przedstawiciel wnioskodawcy: senator Leon Kieres)

Na podstawie art. 34 ust. 9 uchwały Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 lipca
1992 roku – Regulamin Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej (Monitor Polski z 2009 r. Nr 5, poz.
47) sporządza się następującą opinię:

1. Przedmiot projektu ustawy
Projekt przewiduje zmianę ustaw: z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks
postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, ze
zmianami), z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.
U. Nr 43, poz. 296, ze zmianami), z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o
adwokaturze (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058, ze zmianami), z dnia 6 lipca
1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059, ze zmianami),
z dnia 5 lipca 1996 r. o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 2008 r. Nr 73, poz.
443, ze zmianami), z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z
2005 r. Nr 8, poz. 60, ze zmianami), z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach
patentowych (Dz. U. Nr 49, poz. 509, ze zmianami), z dnia 30 sierpnia 2002 r. –
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.
1270, ze zmianami), z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu
Państwa (Dz. U. Nr 169, poz. 1417, ze zmianami). Proponowane zmiany
polegają na umożliwieniu – w szerszym niż dotychczas zakresie –
uwierzytelniania dokumentów przez pełnomocników stron: adwokata, radcę
prawnego, rzecznika patentowego, doradcę podatkowych, radcę Prokuratorii
Generalnej Skarbu Państwa. Ponadto, zgodnie z projektem, w postępowaniu
przed sądami administracyjnymi, postępowaniu podatkowym i postępowaniu
administracyjnym strona będzie mogła przedstawiać urzędowo poświadczony
odpis lub wyciąg z dokumentu, jeśli dokument będzie znajdował się w aktach
właściwego organu lub podmiotu.
Proponowana ustawa ma wejść w życie po upływie 30 dni od dnia
ogłoszenia.

2
2. Stan prawa Unii Europejskiej w materii objętej projektem
Prawo Unii Europejskiej nie zawiera przepisów regulujących
zagadnienie będące przedmiotem projektu ustawy.

3. Analiza przepisów projektu pod kątem ustalonego stanu prawa
Unii Europejskiej
Przepisy projektu nie należą do materii regulacji prawa UE.

4. Konkluzja
Projekt ustawy o zmianie ustawy w zakresie uwierzytelniania
dokumentów nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.

Sporządził: Zespół Prawa Europejskiego i Międzynarodowego

Akceptował: Zastępca Szefa Kancelarii Sejmu





Lech Czapla

Deskryptory bazy REX: Unia Europejska, projekt ustawy, dokumentu, postępowanie cywilne,
postępowanie administracyjne, kodeks postępowania administracyjnego, kodeks
postępowania cywilnego, ordynacja podatkowa, adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy,
doradca podatkowy, Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa