Urlop rodzicielski

Przeczytaj także: Zasiłek macierzyński: komu i w jakim wymiarze?

Urlop dodatkowy i urlop rodzicielski udzielane na jeden wniosek

Oprócz korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego (dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego) oraz urlopu rodzicielskiego na dwa osobne wnioski, złożone najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z każdego z tych urlopów pracownicy mogą też korzystać z tych urlopów na podstawie jednego wniosku, złożonego nie później niż 14 dni po porodzie (14 dni po przyjęciu dziecka na wychowanie i wystąpieniu do sądu opiekuńczego z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub po przyjęciu dziecka na wychowanie jako rodzina zastępcza).
Sposób udzielania urlopów w tym trybie regulują przepisy Kodeksu pracy. Przepisy te odnoszą się bezpośrednio do dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego, ale są odpowiednio stosowane także do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i następującego po nim urlopu rodzicielskiego .

Jeżeli zatem pracownica zamierza skorzystać z obu tych urlopów na podstawie jednego wniosku, to powinna go złożyć w formie pisemnej i nie później niż 14 dni po porodzie.

Przykład:
Pracownica urodziła dziecko 23.7.2013 r. Termin 14-dniowy na złożenie jednego wniosku o udzielenie jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego mija w dniu 6.8.2013 r. W tym dniu wniosek powinien już zostać złożony u pracodawcy, a nie np. dopiero wysłany pocztą.

Z wniosku powinno wynikać, że pracownica chce skorzystać bezpośrednio po urlopie macierzyńskim z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze, a bezpośrednio po takim urlopie – z urlopu rodzicielskiego w pełnym ustawowym wymiarze. Z przepisów Kodeksu pracy nie wynika obowiązek pracownicy obliczania, kiedy kończą się jej poszczególne urlopy, czyli nie ma obowiązku wskazywania dat kalendarzowych. Wystarczy stwierdzenie, że pracownica wnioskuje o udzielenie jej wymienionych urlopów w pełnym ustawowym wymiarze. Jeżeli wniosek zostanie złożony z zachowaniem formy pisemnej i w terminie nie później niż 14 dni od dnia porodu, to jest on dla pracodawcy wiążący.

Termin złożenia wniosku a wysokość zasiłku

Pracodawca nie może udzielić tych urlopów na podstawie wniosku złożonego np. ustnie albo fax’em. Nie może też udzielić tych urlopów po upływie ustawowego terminu. Jeżeli zatem pracownica spóźni się z wnioskiem, to będzie mogła korzystać z tych urlopów, ale na zasadach omówionych w poprzedniej części opracowania. Oznacza to przede wszystkim, że będzie otrzymywała w okresie urlopu macierzyńskiego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego zasiłek w wysokości 100% wynagrodzenia, a w okresie urlopu rodzicielskiego – 60% wynagrodzenia. W przypadku urlopów udzielonych w ciągu 14 dni po porodzie jest to natomiast zasiłek macierzyński w wysokości 80% wynagrodzenia w czasie urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego.

Możliwość rezygnacji z urlopu rodzicielskiego

Złożenie jednego wniosku o wszystkie te urlopy nie oznacza, że cały 52-tygodniowy wymiar urlopu pracownica będzie musiała w praktyce wykorzystać albo że będzie to musiała zrobić sama. Przepisy zakładają bowiem możliwość rezygnacji z całości lub części tych urlopów przez pracownicę, przy czym wówczas pracownik-ojciec dziecka może przejąć ich wykorzystywanie (ale nie ma takiego obowiązku).

I tak pracownica może zrezygnować z korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części i powrócić do pracy. Jeżeli pracownica chce z tej możliwości skorzystać, to powinna złożyć pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w całości lub w części, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed przystąpieniem do pracy. Wniosek ten jest dla pracodawcy wiążący.

Przejęcie urlopu przez ojca

Pracownica może także zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego w całości lub w części i powrócić do pracy. Tak jak w przypadku rezygnacji z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, w tym celu pracownica składa pracodawcy pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z urlopu rodzicielskiego w całości lub w części, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed przystąpieniem do pracy (wniosek ten jest dla pracodawcy wiążący). Natomiast pracownik-ojciec wychowujący dziecko może złożyć pisemny wniosek o udzielenie mu urlopu rodzicielskiego w całości lub w części, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu rodzicielskiego albo z części takiego urlopu (i ten wniosek także jest wiążący dla pracodawcy).

W przypadku gdy pracownica oraz pracownik-ojciec wychowujący dziecko dzielą między siebie urlop rodzicielski, stosuje się odpowiednio przepisy, z których wynika, że urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, z których żadna nie może być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej – w wymiarze wielokrotności tygodnia.