Urlop rodzicielski

Przeczytaj także: Zasiłek macierzyński: komu i w jakim wymiarze?

Zasady udzielania urlopu rodzicielskiego

Urlop rodzicielski może być pracownikowi udzielony tylko bezpośrednio po wykorzystaniu dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze (lub po wykorzystaniu dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego). Urlop ten przysługuje nie tylko pracownikom-rodzicom biologicznym dzieci, ale i pracownikom, którzy przyjęli dziecko (dzieci) na wychowanie i wystąpili do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka (dzieci) albo przyjęli je na wychowanie jako rodzina zastępcza (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej).

Przykład:
Pracownica kończy dodatkowy urlop macierzyński w dniu 14.8.2013 r. Jeżeli ma zamiar korzystać z urlopu rodzicielskiego, to musi go rozpocząć od dnia 15.8.2013 r. mimo, że jest to święto. W przeciwnym razie utraci do niego prawo.

Pomiędzy dodatkowym urlopem macierzyńskim (dodatkowym urlopem na warunkach urlopu macierzyńskiego) a urlopem rodzicielskim nie może być zatem ani jednego dnia przerwy, także gdy dzień przerwy byłby dniem wolnym od pracy (niedzielą lub świętem). Urlopy ten nie mogą tez być przedzielone np. urlopem wypoczynkowym.

Wymiar urlopu i podział na części

Wymiar urlopu rodzicielskiego wynosi 26 tygodni – niezależnie od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. Pracownik nie ma obowiązku wykorzystywać pełnego wymiar tego urlopu, może go wykorzystać tylko w części. Minimalna część tego urlopu może liczyć 8 tygodni.

Urlop rodzicielski jest udzielany jednorazowo albo nie więcej niż w trzech częściach, z których żadna nie może być krótsza niż 8 tygodni, przypadających bezpośrednio jedna po drugiej – w wymiarze wielokrotności tygodnia. Zatem nie można korzystać z tego urlopu w miesiącach, a tylko w tygodniach.

Przykład:
Pracownica złożyła wniosek o udzielenie jej bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w wymiarze 3 miesięcy. Pracodawca nie może jej udzielić tego urlopu przed doprecyzowaniem przez nią, z ilu tygodni urlopu pracownica zamierza skorzystać. Może to być np. 13 albo 14 tygodni (co jest zbliżone do 3 miesięcy). Tym samym urlop ten mógłby być wykorzystany jeszcze tylko w jednej części – 12 lub 13 tygodni, ponieważ żadna z części urlopu nie może trwać krócej niż 8 tygodni.

Odmiennie niż z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z urlopu rodzicielskiego mogą jednocześnie korzystać oboje rodzice dziecka. W takim przypadku łączny wymiar urlopu nie może przekraczać 26 tygodni.

Przykład:
Pracownica-matka dziecka i pracownik-ojciec dziecka mogą korzystać wspólnie z urlopu przez 13 tygodni. Ewentualnie mogą być na tym urlopie wspólnie np. przez 8 tygodni, a następnie któreś z nich może jeszcze wykorzystać pozostałe 10 tygodni tego urlopu.

Przykład:
Pracownik i pracownica wspólnie korzystali z urlopu rodzicielskiego w wymiarze 10 tygodni, zatem wykorzystali w sumie 20 tygodni tego urlopu. Mimo, że urlop ten można wykorzystać w trzech częściach, to do wykorzystania pozostało już tylko 6 tygodni tego urlopu. Zatem pracodawca nie może udzielić trzeciej części tego urlopu, bo trwałaby ona krócej niż 8 tygodni.

Wniosek o urlop rodzicielski

Urlopu rodzicielskiego udziela się na pisemny wniosek pracownika, składany w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Jeżeli pracownik nie dotrzyma tego terminu, to pracodawca może mu udzielić urlopu rodzicielskiego (choćby z dnia na dzień), ale zależy to już tylko od jego dobrej woli. Pracodawca nie ma bowiem ustawowego obowiązku uwzględnienia spóźnionego wniosku.

Natomiast wniosek złożony w formie pisemnej i ustawowym terminie jest wiążący dla pracodawcy.

We wniosku o udzielenie urlopu rodzicielskiego określa się termin zakończenia dodatkowego urlopu macierzyńskiego, a w przypadku gdy wniosek dotyczy kolejnej części urlopu rodzicielskiego – termin zakończenia poprzedniej części tego urlopu oraz okres dotychczas wykorzystanego urlopu.

Ponadto pracownik składający wniosek dołącza do wniosku pisemne oświadczenie o braku zamiaru korzystania z urlopu przez okres wskazany we wniosku przez drugiego z rodziców dziecka albo o okresie, w którym drugi z rodziców dziecka zamierza korzystać z tego urlopu w okresie objętym wnioskiem. Oświadczenie to składa pracownik wnioskujący o udzielenie mu urlopu – nie jego współmałżonek; nie ma też podstaw prawnych, by żądać zaświadczenia o udzieleniu / nieudzieleniu takiego urlopu przez pracodawcę zatrudniającego współmałżonka pracownika.