Koncepcja architektoniczna: ochrona prawnoautorska

Przeczytaj także: Mnogość corpus mechanicum a prawa autorskie

W dużym uproszczeniu można stwierdzić, że prace nad danym obiektem architektonicznym zaczynają się od powstania projektu koncepcyjnego (koncepcji). To pierwszy etap projektowania.

Koncepcja architektoniczna to często kilka bardzo ogólnych rysunków przedstawiających idee mającego powstać obiektu. Natomiast o projekcie koncepcyjnym możemy mówić, gdy powstanie zbiór ogólnych rzutów i przekrojów wraz z innymi rysunkami projektowymi przedstawiający ideę towarzyszącą projektowanemu obiektowi, schemat jego użytkowania oraz wstępna propozycję wyglądu bryły obiektu.

Powstanie projektu koncepcyjnego to pierwsza faza projektowania, dlatego projekt ten przedstawia przede wszystkim zamysł projektanta odnoszący się do wyglądu obiektu oraz sposobu jego funkcjonowania. Ma on na celu zakomunikować zamawiającemu projekt albo organizatorowi konkursu myśl architektoniczną opartą o założenia projektowe.

Projekt koncepcyjny stanowi „bazę”, na podstawie której powstają potem wszystkie rysunki architektoniczno-budowlane, wykonawcze, a finalnie obiekt, dlatego jego powstanie można uznać w pewnym sensie za najważniejszy etap twórczej pracy projektanta. Późniejsza praca może polegać jedynie na technicznej realizacji założeń koncepcji (oczywiście w większości przypadków w trakcie projektowania dochodzi do wielu twórczych zmian).

Na projekt koncepcyjny składać się może wiele różnych form graficznych takich jak: logo, graf użytkowy, wykres, obraz, rzuty, przekroje, wizualizacje, opis, ale także np. cytat z literatury zawierający ideę wcieloną do utworu architektonicznego. Częstymi elementami projektu koncepcyjnego są ponad to: przedstawienie opłacalności inwestycji (powierzchnia użytkowa w stosunku do powierzchni działki itp.) oraz uzasadnienie zgodności projektu z prawem budowlanym, ewentualnie przewidywane odstępstwa.

Mimo swojego ogólnego charakteru projekt koncepcyjny zawiera często wszelkie elementy twórcze mającego powstać obiektu. W stosunku do pracy architekta oznacza to, iż jest to etap najintensywniejszej pracy twórczej, po którym często ta się kończy, a zaczyna się działalność techniczna pozbawiona artyzmu.

W przypadku, gdy dalszą pracę wykonuje ten sam projektant nie pojawia się żaden problem. Jednak, gdy na podstawie cudzego projektu koncepcyjnego pracę w celu stworzenia projektu architektoniczno-budowlanego podejmuję inny architekt, pojawia się pytanie o charakter rezultatu jego pracy.

Inaczej rzecz ujmując, czy wykonanie projektu architektoniczno-budowlanego na podstawie cudzego projektu koncepcyjnego stanowi zwielokrotnienie czy opracowanie utworu architektonicznego zawartego w koncepcji?