Przepisy prawne: najważniejsze zmiany VII 2013

Przeczytaj także: Kodeks postępowania cywilnego i karnego. Odbiór i doręczanie przesyłek sądowych po zmianach

POSTĘPOWANIE CYWILNE

7 lipca 2013 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 654), na podstawie której:

• wprowadzono zasadę zgodnie, z którą na pełne oznaczenie stron postępowania cywilnego będą się składały, poza informacjami dotychczas wskazywanymi, także PESEL albo NIP (w przypadku strony będącej osobą fizyczną), lub numer, pod którym dana osoba jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym, innym rejestrze lub ewidencji (w przypadku strony niebędącej osobą fizyczną);
• przyjęto zasadę, że ww. numery oznaczające pozwanego są ustalane z urzędu przez sąd, z wyjątkiem elektronicznego postępowania upominawczego (dalej „EPU”), w którym obowiązek podania tych informacji spoczywa na powodzie;
• przewidziano możliwość ukarania powoda lub jego pełnomocnika karą grzywny w wysokości do 5.000 zł nakładaną przez sąd za zawinione wskazanie nieprawidłowych danych pozwanego;
• uprawniono sąd do zawieszenia postępowania w przypadku niewskazania przez powoda danych pozwalających sądowi na ustaleniu numerów składających się na pełne oznaczenie pozwanego;
• wprowadzono zasadę, że w EPU mogą być dochodzone tylko takie roszczenia, które stały się wymagalne nie dawniej niż trzy lata przed dniem wniesienia pozwu;
• zobowiązano powoda składającego pozew w EPU do oznaczenia w pozwie daty wymagalności roszczenia;
• przewidziano możliwość żądania wydania przez sąd zaświadczenia stwierdzającego doręczenie wyroku zaocznego lub nakazu zapłaty przy zastosowaniu instytucji uznania za doręczone;
• wprowadzono możliwość wydania przez sąd, na żądanie pozwanego, zaświadczenia o utracie mocy przez nakaz zapłaty w całości lub w części, w związku ze skutecznym wniesieniem sprzeciwu od takiego orzeczenia;
• przyjęto zasadę, że przy pierwszej czynności egzekucyjnej doręcza się dłużnikowi odpis tytułu wykonawczego oraz udziela mu się pouczenia o możliwości, terminie i sposobie wniesienia środka zaskarżenia na postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności;
• nałożono na komornika obowiązek zawieszania postępowania egzekucyjnego, prowadzonego na podstawie wyroku zaocznego lub nakazu zapłaty, w razie przedstawienia przez dłużnika zaświadczenia, z którego będzie wynikać, że orzeczenie zostało doręczone na inny adres aniżeli jego miejsce zamieszkania;
• zobowiązano komornika do pouczenia dłużnika o możliwości wniesienia odwołania, jeśli egzekucja ma być prowadzona na podstawie tytułu wykonawczego opartego na wyroku zaocznym, o którym dłużnik mógł nie wiedzieć.

PRAWO BANKOWE I FUNDUSZE INWESTYCYJNE

20 lipca 2013 r. weszła w życie ustawa z dnia 19 kwietnia 2013 r. o zmianie ustawy - Prawo bankowe oraz ustawy o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 777), na podstawie której:

• pozbawiono księgi rachunkowe i wyciągi z ksiąg rachunkowych sporządzane przez banki mocy prawnej dokumentów urzędowych w odniesieniu do praw i obowiązków wynikających z czynności bankowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta;
• przewidziano, że ww. dokumenty bankowe w dalszym ciągu będą stanowić podstawę wpisów w księgach wieczystych;
• pozbawiono księgi rachunkowe i wyciągi z ksiąg rachunkowych funduszu sekurytyzacyjnego mocy prawnej dokumentów urzędowych w postępowaniu cywilnym prowadzonym wobec konsumenta;
• przewidziano, że ww. dokumenty funduszu sekurytyzacyjnego będą w dalszym ciągu stanowić podstawę dokonywania wpisów w księgach wieczystych i rejestrach publicznych.

POSTĘPOWANIE KARNE

23 lipca 2013 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 480), na podstawie której:

• przyznano osobie, która wniosła zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, uprawnienie do wniesienia zażalenia na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa, jeżeli prawa tej osoby zostały naruszone wskutek przestępstwa;
• przyjęto zasadę, że zażalenie na postanowienie o umorzeniu śledztwa będą mogły wnieść, poza dotychczas uprawnionymi podmiotami, także instytucje państwowe lub samorządowe, które złożyły zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa;
• w przypadku niektórych przestępstw, wprowadzono możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie o umorzeniu śledztwa przez osobę, która złożyła zawiadomienie o przestępstwie, wskutek którego doszło do naruszenia jej praw, jeżeli postępowanie karne zostało wszczęte w wyniku zawiadomienia tej osoby;
• wszystkie podmioty, którym przyznano prawo do wniesienia powyższych zażaleń, uprawniono także do przeglądania akt sprawy.

ORZECZNICTWO SĄDU NAJWYŻSZEGO

W dniu 18 lipca 2012 r. Sąd Najwyższy podjął uchwałę, zgodnie z którą utrata możliwości kierowania przez zarząd kadłubowy działalnością osoby prawnej lub reprezentowania jej na zewnątrz uzasadnia ustanowienie kuratora dla tej osoby prawnej (sygn. akt III CZP 40/12, dalej „Uchwała”).

W Uchwale Sąd Najwyższy wyjaśnił, że zarządem kadłubowym jest zarząd składający się z mniejszej liczby członków niż liczba minimalna albo sztywna określona w statucie danej osoby prawnej. Taki zarząd, zdaniem Sądu Najwyższego, jest zarządem istniejącym i w dalszym ciągu posiada uprawnienia tego organu. Jak zauważył Sąd Najwyższy, mogą się jednak zdarzyć sytuacje, w których zarząd kadłubowy, pomimo formalnego istnienia, nie będzie w stanie skutecznie działać za osobę prawną. Jako przykład takiej okoliczności Sąd Najwyższy wskazał brak możliwości skutecznego podejmowania przez zarząd uchwał. W świetle powyższego Sąd Najwyższy stwierdził, że w sytuacji, gdy pomimo zmniejszonego składu organu, organ ten może ciągle reprezentować osobę prawną, ale nie jest przy tym w stanie skutecznie podejmować uchwał, uzasadnione będzie ustanowienie dla takiej osoby prawnej kuratora.