Umowa o pracę na czas określony a ustawa antykryzysowa

Przeczytaj także: Umowa zawarta 1 stycznia 2012 r. a limit umów na czas określony

W omawianym orzeczeniu SN analizował doniosłe dla praktyki postanowienia ustawy antykryzysowej, której celem było zminimalizowanie negatywnych skutków kryzysu ekonomicznego. Jednym z wprowadzonych mocą ww. ustawy rozwiązań, adresowanych do przedsiębiorców będących pracodawcami, było zawieszenie na czas obowiązywania tegoż aktu zasady limitowania zawierania umów na czas określony wynikającej z art. 251 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21 poz. 94, dalej „kp” lub „Kodeks pracy”). W myśl art. 13 ust. 1 ustawy antykryzysowej, w okresie obowiązywania tej ustawy okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych umów o pracę na czas określony, między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 24 miesięcy.

Komplikacje na tle stosowania powołanej regulacji powstały w związku z przepisami przejściowymi. Z art. 35 ust. 1 i 2 ustawy antykryzysowej wynika, że do umów zawartych na czas określony trwających w dniu wejścia jej w życie nie stosuje się art. 251 kp, lecz stosuje się art. 13 tej ustawy. Regulację tę można rozumieć dwojako. Dopuszczalne jest przyjęcie szerokiego rozumienia, w myśl którego art. 35 ust. 1 i 2 ustawy antykryzysowej odnosi się do wszystkich umów obowiązujących w dniu wejścia w życie ustawy, których termin obowiązywania upływał przed dniem jej wygaśnięcia tj. do dnia 31 grudnia 2011 r.. Można też przyjąć węższe rozumienie i odnosić wskazany przepis tylko do umów, których termin rozwiązania przypadał najpóźniej w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Druga koncepcja zakłada też, że do dopuszczalnego 24-miesięcznego okresu zatrudnienia z art. 13 ust. 1 ustawy antykryzysowej, słuszne jest wliczanie tylko okresu liczonego od momentu wejścia w życie ustawy. Komentowana uchwała SN jest o tyle istotna, że w jej treści ostatecznie przesądzono o przyznaniu prymatu drugiej z koncepcji i w rezultacie SN uznał, że do 24-miesięcznego okresu zatrudnienia na podstawie umowy na czas określony, o której mowa w art. 13 ust. 1 ustawy antykryzysowej, nie wlicza się okresu sprzed dnia wejścia w życie ustawy, tj. sprzed dnia 22 sierpnia 2009 r.

W uchwale SN przypomniał także, że wobec istniejącej luki prawnej odnośnie skutków zawarcia umowy o pracę na czas określony dłuższy niż 24 miesiące, doktryna na ogół przyjmowała, że takie umowy uległy przekształceniu w umowy zawarte na czas nieokreślony. Jednak zgodnie z uchwałą SN, taka umowa rozwiązuje się z upływem 24 miesięcy a dalsze faktyczne zatrudnienie pracownika powoduje zawarcie umowy na czas nieokreślony przez tzw. dopuszczenie do pracy. Przyjęta konstrukcja nie gwarantuje jednak bezterminowości zatrudnienia pracownikom, których po upływie 24 miesięcy pracodawca nie dopuści do pracy.

Podsumowując, zgodnie z powyższą uchwałą SN nie jest zasadne uznanie umów o pracę na czas określony, zawartych przed wejściem w życie ustawy antykryzysowej, za umowy zawarte na czas nieokreślony, choćby trwały ponad 24 miesiące po dniu 21 sierpnia 2009 r. Wobec tego takie umowy ulegają rozwiązaniu w terminie w nich określonym.