Kodeks postępowania cywilnego: nowelizacja cz.I

Przeczytaj także: Kodeks postępowania cywilnego: nowelizacja cz.II

Pomyłki w zakresie ustalenia osoby dłużnika, które ma wyeliminować wprowadzona nowelizacja, pojawiały się w sytuacjach, gdy więcej niż jedna osoba nosiła imię i nazwisko wskazane w tytule wykonawczym. Liczba takich błędów zaczęła niepokojąco wzrastać głównie w związku z ogromną ilością spraw rozpatrywanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym (dalej „EPU”). Szczególny charakter tego postępowania polega na tym, że w całości odbywa się ono przez Internet. Taki rodzaj komunikowania się z sądem pozwala na bardzo szybkie uzyskanie tytułu wykonawczego umożliwiającego wszczęcie egzekucji. Atrakcyjność tego postępowania wynika także z faktu, że do pozwu składanego w EPU nie dołącza się żadnych dowodów. Jak się jednak okazało, takie ograniczenie biurokracji w licznych przypadkach prowadziło do wszczynania egzekucji przeciwko niewłaściwym osobom.

Pierwszym z rozwiązań, które ma wykluczyć występowanie błędów scharakteryzowanych powyżej, jest poszerzenie katalogu elementów, które będą służyły zidentyfikowaniu stron w postępowaniu cywilnym. W dotychczasowym stanie prawnym każda ze stron postępowania była oznaczana przez swoje imię i nazwisko lub nazwę oraz miejsce zamieszkania lub siedzibę. Były to jedyne dane o stronach, których obowiązek wskazania spoczywał na osobie wnoszącej pierwsze pismo w sprawie. Celem uniknięcia wątpliwości co do tożsamości stron, nowelizacja przewiduje, że na pełne oznaczenie stron postępowania będą się składały także, PESEL albo NIP (w przypadku strony będącej osobą fizyczną), lub numer, pod których dana osoba jest zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym (dalej „KRS”), innym rejestrze lub ewidencji (w przypadku strony niebędącej osobą fizyczną).

W związku z opisanymi wcześniej szczególnymi zagrożeniami związanymi z EPU, w przypadku tego postępowania, nowelizacja zakłada, że obowiązek wskazania wymienionych powyżej numerów, w odniesieniu do obydwu stron postępowania, będzie spoczywał na powodzie. Mając jednak na uwadze poważne trudności, jakie w niektórych wypadkach mogłoby sprawiać powodowi uzyskanie numeru PESEL lub NIP pozwanego, w pozostałych sprawach obowiązek ustalenia tych danych pozwanego będzie spoczywał na sądzie. W tym celu Sąd będzie się z urzędu zwracał do bazy PESEL o udostępnienie tego numeru, a w razie potrzeby będzie wzywał powoda do wskazania danych umożliwiających uzyskanie tej informacji. Należy przy tym dodać, że zgodnie z nowelizacją, podanie przez powoda lub jego pełnomocnika, na wezwanie sądu, nieprawidłowych danych pozwanego, grozi karą grzywny w wysokości do 5.000 zł. Jeżeli wszystkie powyższe środki nie pozwolą sądowi na ustalenie numeru PESEL lub NIP pozwanego, sąd będzie uprawniony do zawieszenia postępowania w związku z niemożliwością nadania sprawie dalszego biegu.

Podsumowując, jednym z rozwiązań, które wprowadziła nowelizacja jest przyjęcie zasady, że strony postępowania będą identyfikowane także za pomocą numerów NIP lub PESEL albo KRS i innych. Należy stwierdzić, że nowy sposób oznaczania stron postępowania powinien przyczynić się do zapobieżenia ewentualnym pomyłkom, co do osoby powoda i pozwanego. Nowelizacja wprowadziła także istotne zmiany w zakresie EPU i postępowania egzekucyjnego, a także środki służące zniwelowaniu negatywnych skutków doręczania pism sądowych na nieaktualny bądź błędny adres pozwanego. Uwagi dotyczące tych regulacji przedstawimy w II części niniejszej publikacji.