Tworzenie programów komputerowych: aspekty prawne

Przeczytaj także: Prawa autorskie do programów komputerowych

Program komputerowy, jako utwór, podlega prawu autorskiemu. Zgodnie z przyjętą zasadą, prawo autorskie przysługuje twórcy utworu (art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych – dalej jako: „UPAUT”). Powstaje ono z chwilą ustalenia utworu, czyli jego uzewnętrznienia w taki sposób, aby osoby inne niż twórca mogły się z nim zapoznać. UPAUT wyróżnia autorskie prawa osobiste, związane nieodłącznie z osobą twórcy (np. prawo do oznaczenia utworu przez twórcę swoim nazwiskiem) oraz autorskie prawa majątkowe (czyli prawo do korzystania z utworu i rozporządzania nim oraz do wynagrodzenia za korzystanie z utworu). W odniesieniu do programów komputerowych, UPAUT w art. 74 ust. 4 określa precyzyjnie, co obejmują autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego (jest to m.in. zwielokrotnianie programu komputerowego, wprowadzanie w nim zmian oraz jego rozpowszechnianie). Analizując autorskie prawa osobiste i majątkowe, trzeba dodać, że ze względu na swój charakter, zbyciu (przeniesieniu na inną osobę) mogą podlegać tylko autorskie prawa majątkowe. Nie dotyczy to jednak autorskich praw osobistych, które są niezbywalne. Nie można się ich także zrzec.

Jak wskazano, prawa autorskie do stworzonego programu komputerowego zasadniczo przysługiwać będą programiście. Zasadniczo, ponieważ mogą mieć miejsce odstępstwa od tej zasady. Z całą pewnością, programiście będą zawsze przysługiwać autorskie prawa osobiste. Jeśli jednak programista, który napisał program komputerowy, uczynił to jako pracownik w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, wówczas (o ile umowa o pracę nie stanowi inaczej) autorskie prawa majątkowe do tego programu będą przysługiwały pracodawcy. Przykładowo zatem, jeśli w danej spółce informatycznej pracują programiści, to prawa do programów przez nich stworzonych będzie posiadać spółka (oczywiście będzie tak w przypadku gdy zasady nabywania autorskich praw majątkowych do stworzonych przez tych programistów programów, nie zostaną odmiennie uregulowane w umowach o pracę). Inaczej rzecz się ma, jeśli programista będący pracownikiem stworzył program komputerowy, jednak nie w wyniku wykonywania obowiązków pracowniczych. Wtedy to on, a nie pracodawca, będzie podmiotem autorskich praw majątkowych. Podobnie będzie w przypadku, gdy programista tworzący program w danej firmie nie będzie pracownikiem lecz współpracownikiem firmy, działającym na podstawie umowy cywilnoprawnej (np. umowy o dzieło, umowy zlecenie lub umowy o świadczenie usług). Wówczas autorskie prawa majątkowe do stworzonego programu także nabędzie programista piszący wcześniej ten program, chyba, że w umowie z firmą informatyczną, z którą ten programista współpracuje, zawarte zostaną postanowienia o przeniesieniu na firmę informatyczną autorskich praw majątkowych do danego programu po jego stworzeniu.

Ważne !

Autorskie prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy. Jeśli program został natomiast stworzony w oparciu o umowę cywilnoprawną (np. na zlecenie), autorskie prawa majątkowe do niego posiadać będzie programista, który program stworzył.