Niepełnosprawny pracownik: obowiązki i korzyści

Przeczytaj także: Zatrudnianie niepełnosprawnych po zmianach

Koszty i ulgi

Każdy zakład pracy zatrudniający co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, musi dokonywać miesięcznych wpłat na Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Wpłaty na Fundusz nie dotyczą placówek dyplomatycznych i urzędów konsularnych, przedstawicielstw i misji zagranicznych. Zwolnieni są z nich także pracodawcy, u których wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych wynosi co najmniej 6% oraz prowadzący zakłady pracy będące w likwidacji albo co do których ogłoszono upadłość.

Wysokość wpłat stanowi iloczyn 40,65% przeciętnego wynagrodzenia i liczby pracowników, która odpowiada różnicy między zatrudnieniem zapewniającym osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia osób niepełnosprawnych w wysokości 6% a rzeczywistym zatrudnieniem osób niepełnosprawnych.
Pracodawca może obniżyć wymagany wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych, jeżeli zatrudni osoby ze schorzeniami szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy. Do tego typu dolegliwości należą: choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, głuchota i głuchoniemota, AIDS i nosicielstwo wirusa HIV oraz upośledzenie umysłowe.

Przyjazne miejsce pracy

Niedogodnością wiążącą się z zatrudnianiem osób niepełnosprawnych może być konieczność dostosowania miejsca pracy do szczególnych potrzeb wynikających z niepełnosprawności danej osoby. Mogą one polegać na przystosowaniu pomieszczenia poprzez likwidację barier architektonicznych lub zapewnieniu odpowiedniego wyposażenia. Dla osób niewidomych przydatne będzie na przykład wykorzystanie sprzętu biurowego sterowanego głosem lub umożliwienie skorzystania z alternatywnych form komunikacji poprzez zatrudnienie tłumacza języka migowego. Konieczne może być również ustalenie czasu pracy, podziału zadań lub oferty kształceniowej lub integracyjnej tak aby odpowiadały one wynikającym niepełnosprawności potrzebom zgłoszonym przez pracowników.

Pracodawca jest obowiązany do wprowadzenia takich zmian, jeżeli pozwalają na to jego własne możliwości organizacyjne i finansowe, jak również kiedy koszty przeprowadzenia takich zmian lub dostosowań są w wystarczającym stopniu refundowane ze środków publicznych. Niedokonanie niezbędnych racjonalnych usprawnień uważa się za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu w rozumieniu przepisów art. 18 [3a] § 2-5 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.

Pracodawca prowadzący działalność gospodarczą przez okres co najmniej 12 miesięcy i nie znajdujący się w trudnej sytuacji ekonomicznej, może otrzymać zwrot kosztów adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych. Dotyczy to w szczególności wydatków poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności. Mogą to być koszty związane z adaptacją lub nabyciem urządzeń ułatwiających wykonywanie pracy, zakupem i autoryzacją oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności. Warunkiem uzyskania takiego zwrotu ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest zatrudnianie osoby niepełnosprawnej przez okres co najmniej 36 miesięcy.