Wspólnik spółki osobowej a umowa o pracę i umowa zlecenia

Przeczytaj także: Samodzielna reprezentacja spółki przez wspólnika

Zgodnie z art. 29 i 39 kodeksu spółek handlowych wspólnik ma prawo i obowiązek reprezentacji i prowadzenia spraw spółki. Reprezentacja spółki polega na dokonywaniu czynności prawnych wobec innych uczestników rynku. Natomiast prowadzenie spraw spółki to przed wszystkim czynności związane z działalnością wewnętrzną spółki jak: podejmowanie decyzji biznesowych, prowadzanie negocjacji czy działania marketingowe, których celem jest rozwój działalności spółki.

Za wszystkie wymienione wyżej czynności zasadniczo wspólnik może oczekiwać jedynie wynagrodzenia, jakim jest udział w zysku spółki. Dlatego zgodnie z art. 46 kodeksu spółek handlowych za prowadzenie spraw spółki wspólnik nie otrzymuje wynagrodzenia. Tym samym dochodów pochodzących w profitów, jakie generuje spółka nie należy mieszać z dochodami, jakie wspólnik otrzymuje od spółki z innych tytułów. Celem tego przepisu jest wyraźne ustalenie granicy w zakresie wynagrodzenia wspólnika. Nie oznacza to oczywiście, że wspólnicy nie mogą przyznać odmiennych i bardziej korzystnych warunków wynagradzania dla wspólnika, który w sposób znaczący przyczynia się do korzystnych wyników gospodarczych spółki. Można to uczynić zarówno w samych postanowieniach umowy spółki lub w stosownej uchwale wszystkich wspólników.

Mając powyższe na uwadze wspólnik będzie mógł zawrzeć ze spółką umowę o pracę czy umowę o dzieło i pobierać z tego tytułu wynagrodzenie jedynie wówczas, gdy zakres czynności objęty takim umowami nie będzie pozostawał w zakresie działalności spółki. Przykładowo takie umowy mogą dotyczyć zatrudnienia wspólnika na stanowisku kierowcy, konserwatora czy specjalisty od HR w spółce, jeżeli sama spółka nie świadczy usług tego typu. Jeżeli okaże się, że warunek ten nie został spełniony to umowa o pracę czy zlecenia może zostać uznana za nieważną. Wynagrodzenie pobrane na podstawie takiej umowy będzie wynagrodzeniem nienależnym w rozumieniu art. 410 § 2 kodeksu cywilnego, co wywołuje niekorzystne dla wspólnika i spółki konsekwencje, szczególnie w sferze podatkowej i składek z tytułu ubezpieczeń społecznych.

Jeżeli natomiast w umowie spełniony jest warunek „rozdzielenia” charakteru pracy lub usług w ramach przedmiotu działalności spółki od pozostałych świadczonych na rzecz spółki usług bądź pracy to umowa taka jest dozwolona. Kto ją zawiera? Za strony umowy należy uznać wspólnika (pracownika, zleceniobiorcę) oraz Spółkę reprezentowaną przez pozostałych wspólników uprawnionych do reprezentacji. Dopuszcza się w takim przypadku zastosowanie art. 108 kodeksu cywilnego, w tym sensie, że wspólnik może być stroną umowy jeżeli ze względu na treść czynności prawnej (zawieranej umowy) wyłączona jest możliwości naruszenia interesów spółki. Wówczas wspólnik powinien jeszcze pamiętać o związanych z tym konsekwencjach podatkowych oraz z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne.