Urlop macierzyński 2013

Przeczytaj także: Urlop macierzyński i rodzicielski: zmiany od 1 września 2013

Urlop macierzyński oraz ojcowski przysługuje jedynie kobietom (lub mężczyznom - w przypadku urlopu ojcowskiego) zatrudnionym na umowę o pracę. Nie mogą z niego korzystać ojcowie oraz ciężarne i mamy pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych, takich jak umowa o dzieło czy umowa-zlecenie (nawet tych długoterminowych), czyli formach popularnie określanych jako tzw. "umowy śmieciowe". Kwestie urlopu macierzyńskiego (oraz ojcowskiego) reguluje Kodeks pracy, a w szczególności jego Dział ósmy, dotyczący uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem.

Długość urlopu macierzyńskiego jest zależna jedynie od liczby urodzonych podczas jednego porodu dzieci. Nie zależy od długości stażu pracy, rodzaju umowy o pracę (stała czy na czas określony) czy wymiaru czasu pracy (części etatu).

Urlop macierzyński przysługuje pracującym kobietom ci w wymiarze 20 tygodni (140 dni) w przypadku urodzenia jednego dziecka, 31 tygodni (217 dni) w przypadku urodzenia dwojga dzieci, 33 tygodni (231 dni) w przypadku urodzenia trojga dzieci, 35 tygodni (245 dni) przy urodzeniu czworga dzieci i 37 tygodni (259 dni) - w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Co najmniej 2 tygodnie urlopu macierzyńskiego mogą przypadać przed przewidywaną datą porodu, wtedy po porodzie przysługuje urlop macierzyński niewykorzystany przed porodem aż do wyczerpania łącznego wymiaru urlopu opisanego powyżej.


Matka ma również prawo do dodatkowego urlopu macierzyńskiego. Nie jest on obowiązkowy i przysługuje na wniosek samej zainteresowanej, czyli kobiety. Urlop ten wynosi do 6 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka oraz do 8 tygodni w przypadku urodzenia dwóch lub więcej dzieci. Dodatkowy urlop macierzyński jest udzielany jednorazowo, w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego.

Rodzice mogą się również wymieniać urlopem. Po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, matka może zrezygnować z pozostałej części tego urlopu. W takim przypadku niewykorzystana część urlopu macierzyńskiego przypada ojcu wychowującemu dziecko, o ile jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Ojciec musi jednak o taki urlop wystąpić na piśmie.

Według obowiązujących przepisów, oprócz wykorzystania części urlopu macierzyńskiego (do wykorzystania za pracującą matkę swojego dziecka) pracownik wychowujący dziecko ma również prawo do oddzielnego, własnego urlopu ojcowskiego w wysokości 2 tygodni, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia. Urlop ojcowski-tacierzyński udzielany jest na pisemny wniosek pracownika, który ojciec ma złożyć w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Pracodawca ma obowiązek uwzględnić taki wniosek, co oznacza, że nie może odmówić urlopu ojcowskiego.

Urlop tacierzyński 2013 - będą zmiany?

Urlop macierzyński jak i ojcowski przysługują również, kiedy przyjmuje się dziecko na wychowanie - tyczy to na przykład rodzin adopcyjnych oraz zastępczych (za wyjątkiem zawodowych).

Możliwe jednak, że w 2013 roku zmienią się zasady udzielania zarówno urlopów macierzyńskich jak i urlopów tacierzyńskich (ojcowskich). Grupa posłów zaproponowała zmiany w prawie, wprowadzające dłuższy wymiar urlopu ojcowskiego. Zgodnie z poselskim projektem, wymiar urlopu ojcowskiego miałby wzrosnąć aż o 6 tygodni, do poziomu 8 tygodni - do wykorzystania do czasu ukończenia przez dziecko drugiego roku życia. Urlop taki mógłby być podzielony na 2 części, przy czym jedna nie mogła by być krótsza niż 2 tygodnie.

Zmiany dotyczące urlopów macierzyńskich i ojcowskich zapowiedział również w swoim II exposé premier Donald Tusk. I tak, według rządowych propozycji, od 1 września 2013 r. urlopy macierzyńskie mają zostać wydłużone Z tej możliwości będzie mógł skorzystać każdy, kto w momencie wejścia w życie ustawy będzie uprawniony do urlopu macierzyńskiego. Od 20 tygodnia urlopu będzie można łączyć pobieranie zasiłku macierzyńskiego z pracą zawodową w wymiarze do połowy etatu. Wówczas wypłacana będzie połowa zasiłku. Ma to zachęcić do stopniowego powrotu do pracy zawodowej.

Obecnie urlop macierzyński wynosi 20 tygodni podstawowych i cztery tygodnie dodatkowe. Od 1 września 2013 r. będzie wynosił pół roku (20 tygodni podstawowych i sześć tygodni dodatkowych) i będzie można wydłużyć go o kolejne 26 tygodni. W czasie urlopu w wymiarze półrocznym rodzic będzie otrzymywał zasiłek w wysokości 100 proc. dotychczasowego wynagrodzenia. Jeśli skorzysta z rocznego urlopu, otrzyma zasiłek w wysokości 80 proc.

Drugą część urlopu będzie można wykorzystać, dzieląc ją na trzy części, z ewentualną przerwą na powrót do pracy, jednak tylko w ciągu pierwszego roku życia dziecka. Będzie też możliwość wymieniania się między rodzicami urlopem, także w dodatkowej jego części.

W 2013 roku zmienione mają być również zasady dotyczące urlopów wychowawczych, wprowadzające zapisy dyrektyw unijnych. Urlop wychowawczy w 2013 roku ma więc już być realizowany na korzystniejszych zasadach niż obecnie. Jeden z 36 miesięcy urlopu będzie obowiązkowo wykorzystany przez drugiego rodzica. Urlop wychowawczy będzie mógł być wykorzystywany w pięciu, a nie jak dotychczas, w czterech częściach. Z trzech do czterech miesięcy ma zostać podwyższony wymiar urlopu, który może być jednocześnie wykorzystywany przez oboje rodziców. Urlop wychowawczy można wziąć do ukończenia przez dziecko czwartego roku życia.