Czym są konsultacje społeczne?

Przeczytaj także: Prace nad umową społeczną

Na poziomie państwowym w roli partnerów społecznych biorą w nich udział przedstawiciele związków zawodowych, związków pracodawców lub innych grup interesu. Na poziomie lokalnym najniższych szczebli władze samorządowe mają możliwość spotkania się nie tylko z przedstawicielami osób zrzeszonych w związkach, lecz także z pojedynczymi obywatelami, których łączy wspólnota interesu. Konsultacje społeczne organizuje się według schematu:

• informowanie o zamierzeniach/planach,
• prezentacja poglądów na sposoby rozwiązania problemu,
• wymiana opinii,
• znajdowanie rozwiązań,
• informowanie o finalnej decyzji.

Jak już wspomnieliśmy, do prowadzenia dialogu społecznego zobowiązuje polskie władze konstytucja. Formalną podstawą do stosowania procedury konsultacji społecznych są również ustawy o działach administracji rządowej, Radzie Ministrów, związkach zawodowych, organizacjach pracodawców. Władze lokalne do przeprowadzenia konsultacji społecznych w określonych kwestiach obligują ustawy o samorządach: gminnym, powiatowym i wojewódzkim oraz ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Samorządy mogą również zorganizować konsultacje społecznej w innych sprawach ważnych dla regionu. Standardy dotyczące procesu konsultacji określiła w dyrektywie Komisja Europejska:

• właściwa, konkretna i rzeczowa informacja winna być przekazywana każdemu uczestnikowi konsultacji,
• objęcie konsultacjami wszystkich grup docelowych,
• prowadzenie konsultacji za pośrednictwem środków komunikacji dostosowanych do celów konsultacji i oczekiwań ich uczestników,
• publikacja raportu opisującego wyniki konsultacji oraz sposobu ich wykorzystania w trakcie dokonywania oceny skutków regulacji.

Nie ma jednak bezwzględnego obowiązku brania pod uwagę wszystkich opinii uczestników konsultacji, zresztą często byłoby to niemożliwe ze względu na wzajemną sprzeczność interesów partnerów społecznych. Strona rządowa (samorządowa) po konsultacjach decyduje się na rozwiązanie kompromisowe albo wybiera zupełnie inną drogę. W części przypadków odbycie konsultacji społecznych jest traktowane jedynie jako „odbębnienie” ustawowego obowiązku wymaganego do realizacji projektu, na którym zależy władzy. Z drugiej strony obywatele, zwłaszcza w społecznościach lokalnych, nieraz nie wykazują zainteresowania wzięciem udziału w przeprowadzanych konsultacjach, a później zgłaszają pretensje wobec podjętej przez władze decyzji. Aby dialog społeczny funkcjonował, potrzebuje zaangażowania obu stron.

Źródła:

• http://www.dialog.gov.pl/regulacje
• http://administracja.ngo.pl/x/340786
• http://www.dialog-spoleczny.pl/?page_id=4

Magdalena Kijowska