Europejski tytuł egzekucyjny

Przeczytaj także: Tytuł wykonawczy zaginął - co zrobić?

Jak wskazano na wstępie podstawowym celem rozporządzenia 805/2004 jest zniesienie wymogu istnienia postępować pośrednich dla uznania i wykonania orzeczenia, ugody czy dokumentu urzędowego między państwami członkowskimi UE. Rozporządzenie nie daje jednak jednoznacznej odpowiedzi czy orzeczenia, ugody oraz dokumenty urzędowe opatrzone ETE są (automatycznie) tytułami wykonawczymi, a więc dla ich wykonania nie jest wymagane uzyskanie klauzuli wykonalności przez sąd państwa wykonania. Na gruncie polskich przepisów wątpliwości te zostały rozstrzygnięte nowelizacją Kodeksu postępowania cywilnego z dnia 17 lutego 2006 r. (Dz.U.2006.66.466), która nakazuje zaopatrzyć ETE w klauzulę wykonalności przez właściwy sąd polski.

W Polsce procedura wykonania ETE składa się więc z dwóch etapów: uzyskania klauzuli wykonalności od właściwego sądu powszechnego oraz złożenia wniosku do komornika (art. 11531 i nast. k.p.c.). Podobne rozwiązanie przyjęła Austria w swoich przepisach zaprojektowanych w celu wprowadzenia rozporządzenia, natomiast Niemcy zrezygnowały z nadawania klauzuli tego rodzaju tytułom, a więc wykonanie ETE jest możliwe bezpośrednio przez jego złożenie do odpowiednich organów egzekucyjnych.

Jeżeli dłużnik zakwestionuje orzeczenie, ugodę sądową lub dokument urzędowy, któremu nadano zaświadczenie ETE lub złożył wniosek o sprostowanie lub uchylenie zaświadczenia ETE, właściwy sąd lub organ w państwie członkowskim wykonania może na wniosek dłużnika ograniczyć postępowanie egzekucyjne do środków zabezpieczających, uzależnić wykonanie od złożenia takiego zabezpieczenia, jakie określi, lub w wyjątkowych okolicznościach zawiesić postępowanie egzekucyjne.

Dłużnik, wobec którego zastosowana została procedura ETE pozbawiony jest możliwości zaprzeczenia istnienia długu oraz podnoszenia zarzutów dotyczących samego nadania orzeczeniu zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego. Może podnosić jedynie zarzuty formalne, do których należy wniosek o uchylenie ETE kierowany do sądu kraju, w którym orzeczenie zapadło ze względu na oczywistą bezzasadność jego wydania lub wniosek kierowany do sądu w kraju wykonania orzeczenia, któremu nadano zaświadczenie ETE o odmowę wykonania na skutek kolizji z wcześniejszym orzeczeniem (wydanym na tej samej podstawie i wobec tych samych stron).

W Polsce, gdzie istnieje dodatkowy wymóg uzyskania klauzuli wykonalności dla ETE, możliwe jest również kwestionowanie prawidłowości nadania tej klauzuli przez sąd polski w drodze zażalenia na postanowienie sądu o nadaniu klauzuli wykonalności, co sprowadza się do wykazania, że sąd nadał klauzulę z naruszeniem przepisów procesowych (formalnych).

Dodatkowo na gruncie prawa polskiego wierzyciel może podnieść zarzuty merytoryczne przeciwko wykonaniu europejskiego tytułu egzekucyjnego w tzw. powództwie przeciwegzekucyjnym (na podstawie art. 840 i następnych k.p.c.), np. uzasadniając w takim powództwie, że egzekwowane świadczenie zostało już przez dłużnika spełnione.