Nabycie obywatelstwa polskiego poprzez uznanie - zmiany

Przeczytaj także: Jak uzyskać obywatelstwo polskie: nowe zasady

Ustawa z dnia 2 kwietnia 2009 roku o obywatelstwie polskim (obowiązująca od 15 sierpnia 2012 roku, dalej: „ustawa”), która zastąpiła poprzednio obowiązującą ustawę z dnia 15 lutego 1962 roku o obywatelstwie polskim, odmienne uregulowała kwestię nabycia obywatelstwa polskiego poprzez uznanie.

Poprzednia ustawy o obywatelstwie polskim stanowiła, że za obywatela polskiego mogła być uznana tylko osoba o nieokreślonym obywatelstwie lub nieposiadająca żadnego obywatelstwa, jeżeli zamieszkiwała w Polsce na podstawie zezwolenia na osiedlenie się lub zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, co najmniej 5 lat. Uznanie za obywatela polskiego następowało na wniosek osoby zainteresowanej, zaś skutkiem uznania było rozciągnięcie na dzieci tej osoby, jeżeli zamieszkiwały w Polsce.

Obecna ustawa znacznie rozszerza katalog przesłanek uznania za obywatela polskiego. Aktualnie obowiązujące przepisy określają warunki wymagane dla uznania za obywatela polskiego, odnoszące się między innymi do minimalnych okresów nieprzerwanego, legalnego przebywania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, posiadania stabilnego i regularnego źródła dochodu, tytułu do lokalu mieszkalnego, statusu uchodźcy, określonych powiązań rodzinnych.

Szczegółowe wymagania, konieczne do uznania za obywatela polskiego zawiera art. 30 ustawy, zgodnie z którym za obywatela polskiego uznaje się:

1. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 3 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub na podstawie prawa stałego pobytu, który posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego;
2. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawa stałego pobytu, który pozostaje co najmniej od 3 lat w związku małżeńskim zawartym z obywatelem polskim lub nie posiada żadnego obywatelstwa;
3. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z posiadaniem statusu uchodźcy nadanego w Rzeczypospolitej Polskiej;
4. małoletniego cudzoziemca, którego jedno z rodziców jest obywatelem polskim, przebywającego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawa stałego pobytu, a drugie z rodziców nieposiadające obywatelstwa polskiego wyraziło zgodę na to uznanie;
5. małoletniego cudzoziemca, którego co najmniej jednemu z rodziców zostało przywrócone obywatelstwo polskie, jeżeli małoletni przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawa stałego pobytu, a drugie z rodziców nieposiadające obywatelstwa polskiego wyraziło zgodę na to uznanie;
6. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie i legalnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 10 lat, który posiada zezwolenie na osiedlenie się, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub prawo stałego pobytu oraz posiada w Rzeczypospolitej Polskiej stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania lokalu mieszkalnego (warunki powyższe muszą być spełnione łącznie);
7. cudzoziemca przebywającego nieprzerwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem.

Analizując zmienioną regulację, wskazać należy, że w porównaniu z treścią art. 9 poprzedniej ustawy o obywatelstwie polskim przestał obowiązywać wymóg, zgodnie z którym za obywatela polskiego mogła być uznana tylko osoba o nieokreślonym obywatelstwie lub nieposiadająca żadnego obywatelstwa. Obecnie uznani za obywatela polskiego mogą być również cudzoziemcy posiadający obywatelstwo innego państwa.

Nowością jest również obowiązek znajomości języka polskiego potwierdzonej urzędowym poświadczeniem otrzymywanym po zdaniu egzaminu przed państwową komisją egzaminacyjną, świadectwem ukończenia szkoły w Rzeczypospolitej Polskiej lub świadectwem ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim.