Dla kogo pomoc publiczna?

Przeczytaj także: Pomoc publiczna 2007-2013: kierunki

I. Jakie trzeba spełniać przesłanki, aby ubiegać się o pomoc publiczną?

Zgodnie z „Poradnikiem dla administracji publicznej do rozporządzeń Ministra Rozwoju Regionalnego dotyczących udzielania pomocy publicznej w ramach regionalnych programów operacyjnych 2007 - 2013”: „ocenie pod kątem występowania pomocy publicznej podlegają bowiem nie podmioty czy też grupy podmiotów, lecz transakcje przeprowadzane między tymi podmiotami. Innymi słowy dla ustalenia występowania pomocy publicznej należy badać nie tyle cechy stron transakcji, co cechy i skutki samej transakcji (…)” Dla ustalenia czy w określonej transakcji występuje pomoc publiczna należy posłużyć się testem pomocy publicznej wypracowanym przez Komisję Europejską, w którym pozytywne muszą być wszystkie odpowiedzi na niżej zadane pytania:

• czy następuje przysporzenie korzyści ze środków publicznych? - zasada przekazania zasobów państwowych, korzyści ekonomicznej
• czy następuje uprzywilejowanie wybranych przedsiębiorstw lub produkcji niektórych towarów? - zasada selektywności
• czy następuje lub czy istnieje groźba naruszenia konkurencji? - zasada wpływu na konkurencję
• czy istnieje wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi? - zasada wpływu na wymianę handlową

Wskazać należy, że polska ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz.U. z 2007 r. Nr 59, poz. 404; zm.) nie odpowiada na pytanie jakie przesłanki należy spełnić, aby ubiegać się o pomoc publiczną, gdyż art. 3 odsyła do art. 16, art. 36, art. 73 oraz art. 86-89 Traktatu WE w zakresie zasad dopuszczalności pomocy publicznej. W/w ustawa poza wprowadzeniem ogólnego zakazu udzielania pomocy publicznej i określeniem procedury jej udzielania zawiera definicję beneficjenta pomocy – przez którego należy rozumieć podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w tym podmiot prowadzący działalność w zakresie rolnictwa lub rybołówstwa, bez względu na formę organizacyjno-prawną oraz sposób finansowania, który otrzymał pomoc publiczną (a więc również podmiot sektora finansów publicznych prowadzący działalność gospodarczą). Z kolei mianem działalności gospodarczej ustawa określa działalność gospodarczą, do której mają zastosowanie reguły konkurencji określone w przepisach części trzeciej tytułu VI rozdziału 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską. Definicja ta jest zbieżna z pojęciem przedsiębiorcy na gruncie art. 1 załącznika I do rozporządzenia Komisji (WE) Nr 800/2008) z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 Traktatu (ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych). Przez działalność gospodarczą w myśl przepisów Unii Europejskiej uznaje się oferowanie towarów i usług na rynku (orzecznictwo sądów Unii Europejskiej jak choćby. pkt 19 sprawy C-475/99, Ambulanz Glöckner, [2001] ECR I-8089 oraz pkt 75 połączonych spraw C-180/98 do C-184/98, Pavlov and Others, [2000] ECR I-6451).

Tym samym przesłanki udzielenia pomocy publicznej należy rozpatrywać jako wyjątki od ogólnego zakazu. Podstawowy wyjątek dopuszcza udzielenia pomocy publicznej w ramach interwencji państwa dla zapobiegania niekorzystnym zjawiskom społeczno – gospodarczym. Z mocy prawa dopuszcza się więc pomoc o charakterze socjalnym, czy też dla zlikwidowania skutków klęsk żywiołowych.

W innych przypadkach musie istnieć akt prawny tj. rozporządzenie komisji Europejskiej na podstawie delegacji Rady Europejskiej określający - wyjątkowo -dopuszczalność udzielenia pomocy publicznej, bądź też komisja Europejska musi się wypowiedzieć w indywidualnej sprawie beneficjenta w trybie tzw. notyfikacji.