Niedozwolone klauzule umowne a pozew do SOKiK

Przeczytaj także: Regulamin sklepu internetowego - pułapki

Jak się bronić?

Sąd doręczając pozwanemu odpis pozwu w sprawie niedozwolonych klauzul (często - od razu kilku pozwów) zobowiązuje go do złożenia odpowiedzi na pozew w terminie 30 dni. Warto taką odpowiedź złożyć. W niektórych sprawach pomocna w obronie może być teza uchwały Sądu Najwyższego z 13 stycznia 2011 r. (sygn. akt III CZP 119/10), zgodnie z którą postanowienie wzorca umowy, sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym przepisem ustawy, nie może być uznane za niedozwolone postanowienie umowne. W tej konkretnej sprawie spór dotyczył postanowienia, które w przypadku opóźnienia w zapłacie pozwalało naliczać odsetki i karę umowną. Zastrzeganie kar umownych na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania pieniężnego jest jednak niedopuszczalne (art. 483 K.c.). Takie postanowienie jest więc sprzeczne z bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa.

Jeśli miało miejsce sztuczne rozdrobnienie spraw - złożenie oddzielnego pozwu na każdą zakwestionowaną klauzulę - należy zażądać ich połączenia i wskazać, że nie jest uzasadnione zasądzanie kosztów zastępstwa procesowego oddzielnie za każdą klauzulę. Dzięki połączeniu spraw sąd wyda tylko jeden wyrok - będzie więc tylko jedna opłata za jego publikację w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Zdarza się, że w sprawach, w których pozwy są lakoniczne i dotyczą klauzul już wpisanych do rejestru, sąd stosuje art. 102 Kodeksu postępowania cywilnego. Wynika z niego, że w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Można też w sprawach, w których niedozwolony charakter klauzuli jest ewidentny, a przed procesem powód nie wezwał do dobrowolnego zaniechania jej stosowania próbować zastosować art. 101 K.p.c. Wynika z niego, że zwrot kosztów procesu należy się pozwanemu od powoda pomimo uwzględnienia powództwa, jeżeli nie dał powodu do wytoczenia sprawy i uznał przy pierwszej czynności procesowej żądanie pozwu. W takim przypadku w pozwie należy złożyć oświadczenie o uznaniu powództwa. Niestety, w ten sposób można uniknąć co najwyżej konieczności zapłaty 360 zł kosztów zastępstwa procesowego.

Przykłady niedozwolonych klauzul:

• "Reklamacje dotyczące uszkodzeń mechanicznych powstałych podczas transportu będą rozpatrywane tylko na podstawie protokołu reklamacyjnego sporządzonego w obecności doręczyciela"
• "Sądem właściwym dla rozpatrywania sporów wynikających z umowy jest sąd właściwy dla miejsca siedziby Sklepu"
• "Strony ustalają, że zawiadomienia wysłane na adres Kupującego podane w niniejszej umowie są skutecznie doręczone"
• "Sklep nie ponosi odpowiedzialności za wydłużony czas dostawy zamówień przez Pocztę Polską lub firmę kurierską"
• "W przedmiocie reklamacji ostateczna i wiążąca jest decyzja Organizatora"
• "Sklep uchyla się od jakiejkolwiek odpowiedzialności za straty bezpośrednie, utratę (…), zysków lub za koszty wynikające z zakupu jakiegokolwiek produktu w naszym sklepie internetowym"

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.)
• Ustawa z dnia 16.02.2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. nr 50, poz. 331 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.