Czas pracy - kiedy może zostać wydłużony?

Przeczytaj także: Zadaniowy czas pracy a nadgodziny

Urlop wypoczynkowy

Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego, w wymiarze regulowanym odpowiednimi przepisami. Pracodawca ma obowiązek udzielić takiego urlopu, kodeks przewidział jednak sytuacje, gdy może on zaingerować w urlopowe plany pracownika. Po pierwsze, dopuszczalne jest przesunięcie terminu urlopu z powodu szczególnych potrzeb pracodawcy, jeżeli nieobecność pracownika spowodowałaby poważne zakłócenie toku pracy. To dosyć ogólne określenie, każdy przypadek traktowany jest indywidualnie.

Co więcej, szef ma prawo odwołać pracownika z urlopu, ale tylko wówczas, gdy obecności pracownika w zakładzie wymagają okoliczności nieprzewidziane w chwili rozpoczynania urlopu. To kolejne mało precyzyjne określenie oddające decyzję w ręce pracodawcy. W ramach rekompensaty jest on zobowiązany do pokrycia kosztów poniesionych przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu.

Nadgodziny i zadania

Bieżące przypadki wymagające większego wkładu pracownika w zawodowe obowiązki mogą być realizowane w postaci nadgodzin. Kodeks pracy dopuszcza wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych w razie konieczności przeprowadzenia akcji ratowniczej oraz w przypadku szczególnych potrzeb pracodawcy. Za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje nam dodatek do wynagrodzenia. Niewypełnienie przez pracodawcę tego obowiązku stanowi naruszenie prawa pracy.

Pracownik ma obowiązek wykonywać polecenia służbowe wydane przez pracodawcę. Powinny one dotyczyć pracy i nie mogą być sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. W praktyce jednak mogą polegać na wykonywaniu zadań innych niż czynności wykonywane codziennie przez pracownika. Dodatkowo pracodawca może powierzyć pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, inną pracę niż określona w umowie o pracę, na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.

Powyższe przypadki stanowią zbiór okoliczności, w których praca ponad normę jest prawnie dopuszczalna. Inne sytuacje wymuszania na nas przez pracodawcę dłuższej lub cięższej pracy mogą być przejawem wykorzystywania lub nawet mobbingu czy dyskryminacji. Warto sprawdzić, czy nasz szef nie łamie prawa.

Źródło:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1976 roku Kodeks pracy

Magdalena Kijowska,