Urlop wypoczynkowy a choroba pracownika

Przeczytaj także: Choroba a urlop wypoczynkowy pracownika

Urlop powinien być zasadniczo udzielony w terminie zapisanym w planie urlopów (sporządzając go pracodawca uwzględnia wnioski pracowników co do terminu urlopu, o ile nie stoi temu na przeszkodzie konieczność zapewnienia normalnego toku pracy), lub w terminie ustalonym między pracodawcą a pracownikiem - jeżeli w zakładzie nie ma planu urlopów (z planu można zrezygnować, jeśli w zakładzie nie ma związków, lub związki zgodziły się na rezygnację z planu).
Są jednak przewidziane prawem przypadki, kiedy

• można przesunąć zaplanowany wcześniej urlop mocą decyzji pracodawcy lub na wniosek pracownika ale za zgodą pracodawcy lub
• trzeba z mocy prawa przesunąć zaplanowany wcześniej urlop

Są nawet sytuacje, gdy trzeba przerwać urlop już rozpoczęty.

Obligatoryjne przesunięcie urlopu

Art. 165 nakazuje przesunąć urlop (bez czyjejkolwiek inicjatywy, z mocy samego prawa) w przypadkach, gdy pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy. Przepis wprost wymienia kilka takich sytuacji (czasowa niezdolność do pracy z powodu choroby, odosobnienie w związku z chorobą zakaźną, ćwiczenia lub przeszkolenie wojskowe, urlop macierzyński). Nie jest to jednak katalog zamknięty, co oznacza, że poza wymienionymi wyżej, również inne okoliczności usprawiedliwiające nieobecność pracownika zobowiązują pracodawcę do przesunięcia zaplanowanego urlopu.

Przyczyny usprawiedliwiające nieobecność w pracy są wskazane przepisami prawa (powszechnego lub zakładowego). Przyczynami takimi mogą być także inne przypadki, gdy pracownik nie może wykonywać pracy, wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy.
Przykład
Pracodawca ma obowiązek przesunąć urlop tylko i wyłącznie wówczas, gdy jakiś przepis prawa usprawiedliwia w danym przypadku nieobecność pracownika (niezależnie od tego czy ta nieobecność jest płatna czy nie), np. w razie wezwania do sądu czy zwolnienia lekarskiego na chore dziecko.

Nie ma więc prawnego obowiązku przesuwania urlopu w sytuacjach nie przewidzianych przepisami np. w razie choroby ciotki pracownika, czy w przypadku, gdy pracownik nie może wrócić przed urlopem z delegacji z powodu odwołania przelotów. Jednak w sytuacjach tak uzasadnionych jak ta ostatnia warto jednak zgodzić się na przesunięcie terminu urlopu, mimo braku wyraźnego obowiązku wynikającego z przepisów.

Pracodawca powinien uzgodnić z pracownikiem nowy termin wykorzystania urlopu - niekoniecznie zaraz po ustaniu przyczyny, która uniemożliwiła rozpoczęcie urlopu. Uzgodnienie dotyczy także tej części urlopu, którą pracownik mógłby jeszcze wykorzystać po powrocie z usprawiedliwionej nieobecności.

Przykład
Pracownik miał udzielony urlop na tydzień. Tuż przed urlopem otrzymał wezwanie do urzędu na 1 dzień (na środę). Strony muszą od nowa ustalić termin udzielenia całego tygodnia urlopu. Mogą go w całości przesunąć na inny termin, mogą też uzgodnić, że tylko ten jeden dzień urlopu (środa) przesunie się pracownikowi na później.

Pracodawca nie może jednak uznać bez porozumienia z pracownikiem, że np. dni urlopu następujące po środzie pracownik ma udzielone i musi wówczas skorzystać z urlopu.

Jeśli zachodzi okoliczność, która obowiązkowo przesuwa urlop, dotyczy to także urlopu jednostronnie udzielonego przez pracodawcę w okresie wypowiedzenia, albo zaległego urlopu, udzielonego do 30 września kolejnego roku kalendarzowego (czyli tuż przed terminem jego wykorzystania).

Korzystanie z urlopu po długiej chorobie - bez badań

Kiedyś przyjmowano, że bezpośrednio po trwającym co najmniej 30 dni zwolnieniu chorobowym pracownik nie może rozpocząć urlopu dopóty, dopóki nie potwierdzi zdolności do pracy w wyniku badań kontrolnych. Jednak po 2008 r., w związku z wyrokiem Sądu Najwyższego stanowisko to uległo zmianie.

Zdaniem Sądu Najwyższego:
Nie jest sprzeczne z przepisami prawa pracy (art. 165 § 1 i art. 229 § 2 kp) rozpoczęcie zaplanowanego urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po ustaniu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą pracownika, która trwała dłużej niż 30 dni.

Wyrok SN z 20 marca 2008 r., II PK 214/07

W uzasadnieniu SN wskazał, że celem kontrolnych badań lekarskich, którym ma zostać poddany pracownik po trwającej dłużej niż 30 dni chorobie jest wskazanie, że pracownik ten jest zdolny do kontynuowania pracy na danym stanowisku. Urlop wypoczynkowy zaś polega na niewykonywaniu pracy. Nie można więc uznać, że niezbędnym warunkiem rozpoczęcia urlopu jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich.


www.KadryOnline.pl - Serwis specjalistów ds. personalnych. Praktyczne wskazówki dotyczące prawa pracy, najświeższe interpretacje przepisów, informacje o zmianach prawnych, bezpłatne biuletyny e-mailowe.