Kontrola pracownika: wariograf

Przeczytaj także: Biometryczna kontrola pracownika

Testy wariograficzne nie mogą naruszać dóbr osobistych pracownika. Podczas badania nie mogą padać pytania dotyczące życia prywatnego pracownika, czy naruszające jego godność. Jednakże jest to założenie raczej niemożliwe do spełnienia, ponieważ pytania jakie zadaje specjalista osobie badanej nie mogą dotyczyć tylko i wyłącznie zdarzenia, w celu którego jest przeprowadzane badanie. Żeby badanie wyszło poprawnie, specjalista przeprowadzający badanie musi zadawać pytania dotyczące różnych dziedzin życia, by zaobserwować jak dana osoba reaguje emocjonalnie na nieprawdziwe fakty. Badanie pracownika wariografem nie ma jakichkolwiek podstaw prawnych i dlatego odmowa poddania się badaniu nie może stanowić utraty zaufania do pracownika, co jest istotnym elementem stosunku pracy. Jednak pracodawcy wywodzą inaczej. W jednym z badań, postawiono pracodawcom pytanie „jakie skutki spowodowałaby odmowa pracownika poddaniu się badaniu wariografem?”. Duża cześć respondentów odpowiedziała, że taka odmowa spowoduje właśnie utratę ich zaufania, co obrazuje wykres poniżej.
Ustawodawca jak najszybciej powinien uregulować użycie wariografu w celu kontroli pracownika, liczba badań poligraficznych dla potrzeb przedsiębiorstw rośnie o około 35-40% rocznie. Niepodważalne jest to, że badanie takie nie daje 100% pewności. Sąd Najwyższy stwierdził, że badanie wariograficzne nie może być traktowane jednoznacznie jako dowód, ponieważ podwyższone emocje nie zawsze muszą towarzyszyć kłamstwu. Prawdopodobnie przeprowadzanie takiego badania na pracowniku spowoduje, że to pracownik straci zaufanie do pracodawcy, a to wzajemne zaufanie, szacunek pracownika i pracodawcy są najważniejsze w stosunku pracy. Poza tym pracownik podczas badania zostanie bez wątpienia poddany niewątpliwemu stresowi podczas przeprowadzania takiego badania. Jest to nie potrzebne silne przeżycie dla osoby zatrudnionej czy kandydata na pracownika.

Podmiot zatrudniający, który przeprowadza badania poligraficzne przekracza często przysługujące mu uprawnienia, a także pozyskuje w ten sposób dane osobowe, a często nawet dane wrażliwe, które niezwiązane są z zatrudnieniem w wyniku czego narusza prywatność podmiotu zatrudnionego. Bez wątpienia reakcje fizjologiczne, na których opiera się badanie poligraficzne, są elementami sfery życia prywatnego.

Należy także zauważyć, że Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych W. Wiewiórkowski ocenia bardzo negatywnie poddawanie pracownika badaniom poligraficznym. Podtrzymuje stanowisko, że takie badanie dopuszczalne jest tylko i wyłącznie jeżeli ustawa czy rozporządzenie tak stanowi.

Marcin Zadrożny, Aplikant adwokacki