Pozorna sprzedaż udziałów w spółce z o.o. a podział majątku

Przeczytaj także: Sprzedaż udziałów w spółce z o.o. O czym należy pamiętać?

Jeśli do dywidendy uprawniony był wyłącznie nabywca udziałów…

Wydaje mi się, że w przypadku sprzedaży udziałów mamy do czynienia z czynnością pozorną. Oświadczenie woli jest złożone dla pozoru wtedy, gdy z góry powziętym zamiarem stron jest brak woli wywołania skutków prawnych. Strony więc udają, że dokonują jakiejś czynności prawnej. Zwykła pozorność ma miejsce wtedy, gdy pod pozorowaną czynnością prawną poza tym nic się nie kryje, na przykład osoba A – pragnąc uchronić się od odpowiedzialności podatkowej – zawiera z osobą B umowę pozorującą sprzedaż (pozbycie się) wartościowego składnika majątkowego po to, ażeby uniemożliwić jego egzekucyjne zajęcie i sprzedaż w drodze licytacji, przy czym obie strony tej rzekomej umowy są zgodne co do tego, że nie będzie ona miała żadnych skutków prawnych wynikających z umowy sprzedaży.

Najczęściej jednak czynność taka ma na celu ukrycie innej – rzeczywistej i zamierzonej – czynności prawnej, na przykład strony udają, że zawierają umowę sprzedaży, chcąc ukryć darowiznę. W omawianym przypadku pozorność polega na tym, że mąż dla pozoru sprzedaje udziały, łącznie z prawem do dywidendy, po to, aby dywidenda nie weszła do majątku wspólnego. Pozorność polega na tym, że nabywca udziałów wcale nie otrzymuje dywidendy, ale otrzymuje ją Pani mąż. Wydaje mi się, że powinna Pani wnieść do sądu cywilnego sprawę o stwierdzenie nieważności umowy sprzedaży udziałów jako czynności prawnej dokonanej dla pozoru. Poza tym wydaje mi się, że zasadne byłoby zawieszenie postępowania w sprawie podziału majątku do czasu zakończenia sprawy o stwierdzenie nieważności umowy sprzedaży udziałów.

Jeśli do dywidendy uprawniony był małżonek już w chwili sprzedaży udziałów…

Jeżeli prawo do dywidendy przysługiwało Pani mężowi jeszcze przed sprzedażą udziałów, wydaje się, że zamiast powództwa o stwierdzenie nieważności umowy sprzedaży udziałów należy zmodyfikować wniosek o podział majątku wspólnego, w ten sposób, aby dokonać podziału wierzytelności z tytułu zbycia udziałów. Środki uzyskane ze sprzedaży udziałów również wchodzą do majątku wspólnego. Dodatkowo w skład tej wierzytelności wchodzą pożytki, jakie udziały przyniosły, czyli dywidenda. Jeżeli mąż w chwili sprzedaży udziałów miał do niej prawo, również dywidenda powinna ulec podziałowi.

Podkreślam, że nie znam szczegółów sprawy, w tym umowy spółki i zasad, na jakich przyznawana jest dywidenda. Również opinia o adekwatności przyjęcia pozorności czynności prawnej jest wyłącznie moją opinią i nie wykluczam jeszcze innego poglądu w sprawie. Sprawa o stwierdzenie nieważności czynności prawnej dokonanej dla pozoru jest ponadto bardzo trudna. Uważam więc, że powinna Pani skontaktować się z adwokatem lub radcą prawnym i przedstawić mu komplet dokumentów.

Podstawa prawna:

• art. 83 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego.

Więcej informacji o zmianach przepisów przydatnych w zarządzaniu spółką z o.o. oraz o tym jak zyskać bezpieczeństwo na stanowisku członka zarządu, znajdziesz w poradniku "Doradca Prezesa spółki z o.o."