Zmowy cenowe między przedsiębiorcami

Przeczytaj także: Zmowy cenowe 2012

Wyłączenia ustawowe stosowania zakazu porozumień cenowych

Nie wszystkie porozumienia cenowe spełniające ustawowe przesłanki z art. 6 ust. 1 u.o.k.i.k. należy uznać za zakazane, ustawa zawiera bowiem wyłączenia. To czy wyłączenia dotyczą konkretnego porozumienia jest każdorazowo restrykcyjnie rozpatrywane przez właściwy urząd. Zgodnie z art. 8 u.o.k.i.k. zakaz zawierania porozumień cenowych nie będzie dotyczył m.in. porozumień cenowych, które jednocześnie: przyczyniają się do polepszenia produkcji lub dystrybucji towarów, zapewniają nabywcy lub użytkownikowi korzyści; nie stwarzają biorącym w nich udział przedsiębiorcom możliwości wyeliminowania konkurencji na rynku właściwym w zakresie znacznej części określonych towarów.

Zakazy stosowania porozumień cenowych nie mają także zastosowania do umów agencyjnych, o ile tylko ryzyko gospodarcze związane z zawarciem i wykonaniem umowy spoczywa w całości na zleceniodawcy, a nie na agencie.

Ciężar udowodnienia okoliczności wyłączających zakaz stosowania porozumień cenowych przed właściwym urzędem spoczywa na przedsiębiorcy, który się na te okoliczności powołuje.

Sankcje za udział w zmowie cenowej

We wspomnianym już spocie reklamowym, UOKiK ostrzega, że nieuczciwym przedsiębiorcom biorącym udział w zmowie cenowej nie będzie do śmiechu, gdy niedozwolone porozumienie zostanie ujawnione. Choć udowodnienie winy bywa trudne i czasochłonne, kara za tego typu działania jest dotkliwa.

Obok sanacji nieważności - niedozwolone porozumienie cenowe jest nieważne z mocy prawa, o czy stanowi art. 6 ust. 2 u.o.k.i.k. – nieuczciwym przedsiębiorcom grożą poważne sankcje finansowe. Zgodnie z art. 106 ust. 1 u.o.k.i.k., Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę, w drodze decyzji, karę pieniężną w wysokości nie większej niż 10% przychodu osiągniętego w roku rozliczeniowym poprzedzającym rok nałożenia kary, jeżeli przedsiębiorca ten działał w zmowie choćby nieumyślnie.

Jeden z najgłośniejszych wyroków sądowych w sprawie zmowy cenowej dotyczycącej farb Nobiles zapadał w 2011 roku po prawie 5 latach toczącego się postepowania. UOKIK udowodnił zamieszanym w zmowę przedsiębiorcom ustalanie minimalnych cen odsprzedaży niektórych farb i lakierów. Dowodami w sprawie była m.in. korespondencja mailowa między pracownikami spółek producenta farb i ich dystrybutorów. Kary nałożone na poszczególnych uczestników zmowy wahały się od 28 do 2 mln. złotych.

Wyłączenie odpowiedzialności za uczestnictwo w zmowie cenowej

Sposobem na uniknięcie kary jest przyznanie się do zmowy cenowej. Przyjmuje się, że jedynie aktywna postawa (tj. otwarte zdystansowanie się od udziału w nielegalnym porozumieniu, nie pozostawiające żadnych wątpliwości co do braku intencji angażowania się w nielegalne działania) zwalnia całkowicie od odpowiedzialności. W pewnych sytuacjach okolicznością przemawiającą za brakiem udziału w nielegalnym porozumieniu może być również jasne i niepozostawiające wątpliwości oświadczenie, że udział danego podmiotu w spotkaniu ma inny, zgodny z prawem, cel. We wspomnianej już słynnej sprawie farb Nobiles, firmą ujawniającą zmowę była Castorama, która w ten sposób uniknęła kary. Kara producenta farb – firmy Akzo Nobel została natomiast obniżona o połowę, ponieważ dostarczył istotnych informacji o zasadach funkcjonowania i pozostałych uczestnikach zmowy.