Dziedziczenie spadku a długi spadkowe

Przeczytaj także: Dziedziczenie zagranicznego spadku - Polska i Austria

Oświadczenie o nabyciu spadku lub jego brak

Istnieją dwie sytuacje skutkujące pełną, osobistą odpowiedzialnością za długi nabyte w drodze dziedziczenia. Po pierwsze spadkobierca, który składa oświadczenie o przyjęciu spadku wprost, czyli w całości nabywa spadek, w skład którego wchodzą zarówno aktywa, jak i pasywa. Może się zdarzyć, że przedmiotem spadku są same pasywa, czyli długi. Odpowiedzialność spadkobiercy w przypadku oświadczenia o przyjęciu spadku wprost rozciąga się na cały majątek spadkobiercy, czyli jest odpowiedzialnością pełną.

Druga sytuacja skutkująca pełną odpowiedzialnością za długi spadkowe, polega na tym, że spadkobierca nie składa w stosownym terminie żadnego oświadczenia co do spadku, do którego jest powołany. Wówczas z mocy prawa spadkobierca nabywa spadek w całości, czyli zarówno aktywa, jak i pasywa, a jego odpowiedzialność za długi jest nieograniczona. Termin do złożenia oświadczenia w stosunku do powołania do spadku wynosi 6 miesięcy od momentu, kiedy spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.

Przepisy prawa spadkowego wskazują jeszcze jedną możliwość, co do oświadczenia w stosunku do spadku, w postaci oświadczenia o przyjęciu spadku z tzw. dobrodziejstwem inwentarza. Skutkiem takiego oświadczenia jest to, że spadkobierca ponosi odpowiedzialność za ewentualne długi spadkowe, jedynie majątkiem, który nabył w drodze dziedziczenia.

Z kolei odrzucenie spadku, skutkuje brakiem jakiejkolwiek odpowiedzialności za ewentualne długi obciążające spadek.

Uchylenie się od skutków oświadczenia o przyjęciu lub braku oświadczenia o przyjęciu, albo odrzuceniu spadku, ze względu na błąd.

Istnieje możliwość uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia złożonego, a także braku złożenia stosownego oświadczenia w terminie, pod wpływem błędu lub groźby. Takie uchylenie się od skutków prawnych powinno nastąpić przed sądem. Spadkobierca powinien wówczas jednocześnie oświadczyć, czy spadek przyjmuje, oraz w jaki sposób przyjmuje spadek: wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza, czy też odrzuca spadek. W przypadku stwierdzenia przez sąd, że oświadczenie (lub jego brak) co do spadku było złożone lub niezłożone wskutek błędu lub groźby, wówczas wydaje postanowienie o zatwierdzeniu uchylenia się.

Błąd, który uzasadnia uchylenie się od skutków prawnych złożonego oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, jak również od skutków prawnych, wynikających z niezłożenia żadnego oświadczenia w terminie 6 miesięcy od momentu dowiedzenia się o tytule swego powołania musi być błędem, który dotyczy treści czynności prawnej i jednocześnie musi to być błąd istotny.