Odpowiedzialność zarządu za stan finansów spółki

Przeczytaj także: Spółka nie ma majątku. Czy powinna złożyć wniosek o upadłość?

Pytanie: Jeżeli spółka z o.o. posiada kapitał bilansowy na poziomie 11.000.000 złotych zaś zobowiązania na kwotę 8.500.000 złotych. Czy zarząd powinien złożyć wniosek o upadłość spółki, a jeśli tak - jakie kroki powinien poczynić?

Odpowiedź: Najistotniejszą rzeczą do rozważenia, a jednocześnie najtrudniejszą, jest to czy w Państwa przypadku należy składać wniosek o ogłoszenie upadłości. Składa się go, zgodnie z art. 10 Prawa upadłościowego i naprawczego (puin), gdy dłużnik stał się niewypłacalny. Wyłaniają się tu dwa zagadnienia: co to znaczy, że dłużnik stał się niewypłacalny i w jakim czasie od zaistnienia stanu niewypłacalności należy złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości.

Kiedy dłużnik jest niewypłacalny?

Dłużnik niewypłacalny to dłużnik, który nie wykonuje swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych (art. 11 ust. 1 puin) lub taki dłużnik, którego zobowiązania przekraczają wartość jego majątku, nawet wówczas gdy na bieżąco wykonuje swoje zobowiązania (art. 11 ust. 2 puin).

Na podstawie podanych informacji trudno stwierdzić, jaki jest stan finansów spółki, np. czy i jakie są rezerwy na funduszu zapasowym, a przede wszystkim czy kondycja spółka jedynie okresowo się pogorszyła, czy też jest to już stan niewypłacalności. Jest to przede wszystkim zadanie dla Państwa służb księgowo-finansowych. W przedstawionym stanie faktycznym można jedynie wskazać stosowne regulacje prawne.

Jeżeli spółka wypełnia swoje bieżące zobowiązania, a ich sumaryczna wysokość nie przekroczyła wartości majątku spółki, wtedy nie ma podstaw do złożenia wniosku o upadłość i wniosek ten zostałby oddalony przez sąd. Co więcej, zgodnie z art. 12 puin nawet gdyby istniało opóźnienie w wykonywaniu zobowiązań, ale nie byłoby ono dłuższe niż 3 miesiące, ponadto suma niewykonanych zobowiązań nie przekraczałaby 10% wartości bilansowej przedsiębiorstwa spółki, wówczas i tak złożony wniosek o upadłość sąd może (choć nie musi) oddalić. Wyjątkiem jest sytuacja gdy niewykonanie zobowiązań ma charakter trwały albo gdy oddalenie wniosku może spowodować pokrzywdzenie wierzycieli - w takiej sytuacji wniosek nie może zostać oddalony.

Reasumując tę część rozważań należy więc zauważyć, że ze względu na wagę tematu i konieczność dokładnego przeanalizowania sytuacji trzeba skonsultować tę kwestię z podmiotem prowadzącym księgowość w spółce.

Kiedy należy zgłosić wniosek o ogłoszenie upadłości?

Drugą kwestią jest to, w jakim czasie od zaistnienia stanu niewypłacalności należy złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości. Zgodnie z art. 21 ust. 1 puin dłużnik jest obowiązany, nie później niż w terminie 2 tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie wniosek o ogłoszenie upadłości. O ile więc termin jest ściśle określony (2 tygodnie), o tyle problem sprawia w praktyce określenie dnia, od którego on biegnie (dzień, w którym dłużnik stał się niewypłacalny).

W związku z tym zarząd spółki powinien na bieżąco monitorować stan finansów prowadzonego przedsiębiorstwa by móc prawidłowo i w terminie zareagować złożeniem wniosku o upadłość. Jeżeli tego bowiem zaniedba, wówczas naraża się na odpowiedzialność wynikającą z art. 299 Kodeksu spółek handlowych (ksh) oraz art. 116 Ordynacji podatkowej - tj. odpowiedzialność odpowiednio za długi spółki oraz jej zaległości podatkowe.

We wniosku o ogłoszenie upadłości podpisanym przez zarząd spółki (zgodnie z zasadami reprezentacji) w przypadku Państwa spółki należałoby zawrzeć następujące informacje (art. 22 ust. 1 i 2 puin):

• firmę spółki, siedzibę, reprezentantów spółki,
• oznaczenie miejsca, w którym znajduje się przedsiębiorstwo lub inny majątek spółki,
• wskazanie okoliczności, które uzasadniają wniosek i ich uprawdopodobnienie,
• określenie czy spółka wnosi o ogłoszenie upadłości z możliwością zawarcia układu, czy też o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację jej majątku,
• informację, czy spółka jest uczestnikiem systemu płatności lub systemu rozrachunku papierów wartościowych w rozumieniu ustawy z 24 sierpnia 2001 r. o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.