Kara umowna a uzyskanie odszkodowania

Przeczytaj także: Kary umowne jako zabezpieczenie wykonania umowy

Dobrze skonstruowana umowa z kontrahentem zabezpiecza przedsiębiorcę w razie ewentualnych problemów z jej wykonaniem, minimalizując ryzyko zastojów firmy czy braku płynności finansowej. Duże przedsiębiorstwa zazwyczaj nie pozwalają sobie na niedociągnięcia w umowach, które mogłyby narazić firmę na jakiekolwiek straty, przygotowując kontrakty przy pomocy prawnika. Prowadzący biznesy w dużo mniejszej skali, głównie ze względów finansowych, korzystają z pomocy prawnej dużo rzadziej – z badania Tax Care wynika, że tylko 28% małych przedsiębiorców decyduje się na taką pomoc. Jednocześnie ponad połowa badanych firm zadeklarowała, że chciałaby mieć regularny dostęp do prawnika, a aż 80% ankietowanych byłoby zainteresowanych profesjonalnym wsparciem właśnie w opiniowaniu umów i kontraktów handlowych.

Kara mobilizuje kontrahenta

Jednym z kluczowych elementów dobrze skonstruowanej umowy pomiędzy przedsiębiorcą i jego kontrahentem jest zapisanie w niej kar umownych, które znacznie zmniejszają ryzyko, że umowa na przykład nie zostanie wykonana na czas lub jakość tego wykonania nie będzie taka, jak oczekiwał tego przedsiębiorca (co może z kolei powodować problemy ze spełnieniem jego zobowiązań wobec innych klientów).

"Zaletą kary umownej, w przeciwieństwie do odszkodowania ogólnego, jest łatwość zastosowania takiej kary. Przedsiębiorca nie musi wykazywać powstałej szkody, co jest czasem utrudnione lub wręcz niemożliwe. Dzięki zastosowaniu kary umownej nie ma konieczności toczenia sporu o wysokość i zapłatę odszkodowania. Jedyną przesłanką do obciążenia karą umowną są zapisy w umowie, dzięki czemu przedsiębiorca w prosty sposób może wywierać wpływ na dłużnika, aby wykonał swoje zobowiązania w sposób należyty i w terminie.– wyjaśnia Kinga Kiniorska, radca prawny z firmy Koksztys Kancelaria Prawa Gospodarczego.

Konieczna jest dobra wola obu stron

Przedsiębiorca musi jednak pamiętać, że zapisanie w kontrakcie kary umownej wymaga dobrej woli obu stron zawierających umowę, dlatego kara umowna powinna zostać skonstruowana w taki sposób, by z jednej strony zabezpieczała w maksymalny sposób interesy przedsiębiorcy, ale z drugiej strony – aby była akceptowalna także dla kontrahenta. Co więcej, kara umowna nie powinna być również zbyt wygórowana.

"Nie ma jasno określonych stawek kary umownej. Jej wysokość jest w zasadzie dowolna, ale nie może prowadzić do nieuzasadnionego wzbogacenia. Zastrzeżona w umowie wysokość kary umownej powinna być adekwatna do wysokości doznanej szkody i nie powinna przewyższać wielkości świadczenia, którego wykonanie ma zabezpieczać" – zwraca uwagę Kinga Kiniorska.

Różne umowy – różne kary

Właśnie na etapie ustalania wysokości kary umownej pomoc prawnika jest szczególnie istotna – jego doświadczenie pozwala na ustaleniu optymalnej wysokości kary umownej, dopasowanej indywidualnie do każdej z poszczególnych umów zawieranych przez przedsiębiorcę (poniżej prezentujemy przykłady zapisów w umowach dotyczących kar umownych w zależności od rodzaju umowy).

W umowie dostawy, w której przyjmujący zamówienie zobowiązuje się wytworzyć i dostarczyć zamawiającemu towar, można zastosować zapis:

1. W przypadku:
   • opóźnienia się Dostawcy z realizacją harmonogramu, o którym mowa w zawartej umowie dostawy,
   • stwierdzenia, że dostarczony towar nie odpowiada właściwościom i cechom, określonym w załączniku do zawartej umowy dostawy,
   
   Kupujący wyznaczy Dostawcy dodatkowy 14-dniowy termin do wykonania zobowiązania.
2. W przypadku niedotrzymania dodatkowego terminu, o którym mowa w ust. 1, Kupujący może odstąpić od umowy.
3. W przypadku, o którym mowa w ust. 2, Kupującemu przysługuje kara umowna w wysokości 10% wartości kontraktu."

albo
"Dostawca zobowiązuje się zapłacić Odbiorcy kary umowne w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zamówienia poprzez:

1. dostarczenie towaru z opóźnieniem nie wynikającym ze skorzystania z uprawnienia do wstrzymania dostaw, przewidzianego w zawartej umowie - 0,1% wartości opóźnionej dostawy za każdy dzień opóźnienia, nie więcej jednak niż 10% wartości tej dostawy,
2. dostarczenie towaru z wadami podlegającymi reklamacji - 10% wartości zareklamowanej partii towaru"