Kiedy podróż służbowa jest czasem pracy?

Przeczytaj także: Nadgodziny a ruchomy czas pracy

Rozliczając delegację, kwestią sporną bywa ustalenie faktycznego czasu wykonywania obowiązków. Ważne jest w tej sytuacji miejsce świadczenia pracy. W przypadku zatrudnionych, którzy swoje obowiązki realizują np. w siedzibie pracodawcy, podróż służbowa ma zwykle charakter incydentalny. Inaczej przedstawia się sytuacja, w której podwładny wykonuje pracę mobilną w określonym obszarze geograficznym.

Po godzinach

Przykład:

Pan Maciej pracuje na co dzień w siedzibie swojego pracodawcy w godzinach od 9-17 w Krakowie. Jego szef zlecił mu służbowy wyjazd do Warszawy w związku z czym o godzinie 6 rano wsiada w pociąg i na miejscu jest o 8.30. U klienta jest o 9 i do 17.30 przeprowadza w jego siedzibie szkolenie. Następnie udaje się na dworzec, by o 18.30 wyruszyć w drogę powrotną. Podczas podróży do Krakowa tworzy dokument zdawczy i na miejscu jest o 21.

Zdarza się, że czas poświęcony wyjazdom służbowym znacznie przekracza godziny pracy podwładnego. W tej sytuacji faktyczny czas pracy Pana Macieja przypada na godziny od 9.00 do 17.30 oraz od 18.30 do 21. - Zgodnie z wyrokiem SN czas podróży przypadający poza standardowe godziny pracy, czyli w przypadku Pana Macieja jest to: od 6 do 8.30 nie można zaliczyć do czasu pracy – mówi Agnieszka Janowska, radca prawny i dyrektor prawa pracy w TGC Corporate Lawyers.

W związku z tym pracodawca nie ma obowiązku wypłacać pracownikowi wynagrodzenia z tytułu nadgodzin i w ten sposób zrekompensować mu czas podróży ( wyrok SN z 23 czerwca 2005 r. II PK 265/04).

Za podróż, która wypadła w dzień wolny pracownika także nie przysługują dodatkowe świadczenia. Pan Maciej z przykładu 2 wykorzystał czas podróży (od 18.30 do 21) na stworzenie dokumentu zdawczego. W związku z tym, że wykonywał on swoje obowiązki należy się mu wynagrodzenie za pracę w nadgodzinach. Dowodem, który potwierdzi pracę w czasie podróży pociągiem jest w tym przypadku dokument sporządzony przez Pana Macieja.

Odpoczynek w czasie wyjazdu służbowego

Przykład:

Pan Andrzej pracuje w godzinach od 9-17. Z powodu wyjazdu służbowego musi wyruszyć pociągiem o 3 nad ranem by po 6 godzinach dotrzeć na miejsce. Od godziny 10 ma spotkania z klientami, które kończą się o 19. Wraca do domu i na miejscu jest o 3 nad ranem.

Jeśli podróż służbowa wiąże się wielogodzinnym przejazdem, który dodatkowo odbywa się nocą należy rozważyć, co w tej sytuacji z odpoczynkiem pracownika. Podróż Pana Andrzeja trwała 12 godzin a faktyczne wykonywanie obowiązków dziewięć, w związku z tym przepracował 1 nadgodzinę. Choć okres podróży nie zalicza się do czasu pracy to jednak pracownik nie może swobodnie nim dysponować i wykorzystać np. na odpoczynek. Pozostaje więc do rozwiązania kwestia zapewnienia 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

Jeśli od zakończenia podróży służbowej do czasu rozpoczęcia pracy pozostało mniej niż 8 godzin pracownik ma prawo nie przyjść w tym dniu do firmy. Musi jednak uprzedzić o tym fakcie pracodawcę w pisemnym oświadczeniu. Pozwala na to § 3 pkt 5 rozporządzenia ministra pracy z 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. Co ważne podwładny może skorzystać z wolnego dnia, ale tylko na swój wniosek i jedynie w tym jednym dniu. Nie ma także możliwości, żeby go odebrać np. w późniejszym terminie.