Czas pracy niepełnosprawnych - wątpliwości

Przeczytaj także: Zmiany w zatrudnianiu pracowników niepełnosprawnych

Od 1 stycznia 2012 r. czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej zarówno do znacznego, umiarkowanego jak i lekkiego stopnia niepełnosprawności wynosi maksymalnie 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Pracownicy Ci będą jednak mogli nadal pracować w skróconych normach czasu pracy (tzn. maksymalnie 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo) jeśli przedstawi pracodawcy zaświadczenie o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy. Powstaje pytanie czy pracodawcy mają obowiązek kierowania pracowników przed 1 stycznia na badania podczas których ustalone zostanie jaki powinien być dobowy czas pracy tej grupy pracowników.

Poniżej zamieszczamy stanowisko Biuro Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych, z którego wynika, że pracodawcy nie mają obowiązku ustalania obowiązującej pracownika niepełnosprawnego dobowej normy czasu pracy.

Informacja Biura Pełnomocnika Rządu do Spraw Osób Niepełnosprawnych

Art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji (…) nie nakłada na pracodawców obowiązku kierowania wszystkich pracowników niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności na badania w celu uzyskania zaświadczenia o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy.

Na badania te, per analogiam do art. 16 ust. 1 pkt 2 ustawy rehabilitacji (….), kierowani powinni być pracownicy niepełnosprawni, którzy wystąpią z takim wnioskiem (wyrażą pracodawcy chęć przebadania się). Pracodawca nie może natomiast żądać od pracownika skorzystania z uprawnienia do pracy w skróconym czasie pracy.

Nie ma on również obowiązku, niejako z urzędu, wydawania skierowań na badania w celu uzyskania zaświadczenia o celowości stosowania skróconych norm czasu pracy, wszystkim swoim niepełnosprawnym pracownikom zaliczonym do znacznego bądź też umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Powinien je wydać jednakże tym, którzy będą zainteresowani pozyskaniem takiego zaświadczenia.

Oprócz lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracowników, do wystawiania zaświadczeń, o których mowa w znowelizowanym art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji (…) uprawnieni są także lekarze sprawujący opiekę nad osobą niepełnosprawną. Przepis ten stanowi, że lekarze ci uprawnieni są do wydawania stosownych zaświadczeń, tylko wówczas gdy brak jest lekarza medycyny pracy.

Pracodawca powinien więc respektować zarówno zaświadczenia wystawione przez lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracowników jak i przez lekarza sprawującego opiekę nad osobą niepełnosprawną- o ile istniał brak lekarza medycyny pracy.

Niezbędne wydaje się ponadto podkreślenie, że niezależnie od tego, przez którego lekarza wystawione zaświadczenie przedstawi pracownik niepełnosprawny, koszty badań zawsze ponosi pracodawca. W kosztach tych zawierają się także koszty dodatkowych badań, których wykonanie będzie niezbędne do uzyskania zaświadczenia o celowości stosowania skróconych norm czasu pracy.

Należy też zauważyć, że lekarz nie jest zobowiązany do wskazywania wymiaru czasu pracy na jaki pracownik niepełnosprawny ma być zatrudniony. Istotne jest, aby lekarz wystawiając zaświadczenie wskazał, że stosowanie skróconych norm czasu wobec danego pracownika jest celowe.

Ustawa o rehabilitacji (…) nie wskazuje na jaki czasookres wspomniane zaświadczenie powinno zostać wydane, zatem termin ważności zaświadczenie określa lekarz, który je wydaje.Ustawodawca nie przewidział instancji odwoławczej od decyzji lekarza przeprowadzającego badania profilaktyczne pracowników o nie wydaniu zaświadczenia o celowości stosowania skróconych norm czasu pracy nie istnieje instancja odwoławcza.

Badania, o których mowa w art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j. t. Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) i badania na potrzeby uzyskania zaświadczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o rehabilitacji (…) nie są tożsame- tzn. badanie w celu uzyskania zaświadczenia o celowości stosowania skróconej normy czasu pracy, stanowi odrębną kategorię badań i nie jest ani badaniem wstępnym ani też okresowym czy kontrolnym. Ustawa o rehabilitacji (…) nie wprowadza obowiązku przedłożenia zaświadczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 2, do 1 stycznia 2012 r., należy jednak pamiętać, że skrócona norma czasu pracy będzie obowiązywać dopiero od dnia jego przedstawienia.