Wypowiedzenie umowy w okresie przedemerytalnym

Przeczytaj także: Wcześniejsza emerytura nie chroni przed zwolnieniem

Pytanie: Pracodawca prowadzi 3 apteki w różnych miejscowościach. Ze względu na to, że jedna z aptek źle funkcjonuje, pracodawca postanowił ją zlikwidować. Problem jest w tym, że jedną z pracownic jest osoba w wieku przedemerytalnym, z którą nie można rozwiązać umowy o pracę, gdyż nie następuje likwidacja pracodawcy lecz tylko jednej z aptek, a więc pracodawca dalej funkcjonuje na rynku. Czy jeżeli pracodawca nie jest objęty ustawą o zwolnieniach grupowych (zatrudnia 12 osób), to może zmienić pracownicy miejsce wykonywania pracy, choć jest to sprzeczne z art. 43 kp? Pracownica nie chce pracować w innej aptece, gdyż jest ona oddalona o 30 km i kłopot jest z dojazdem. Jak należy postąpić w opisanej sytuacji, jeżeli za miesiąc apteka nie będzie już funkcjonować?

Odpowiedź: W opisanej sytuacji pracodawca powinien na mocy porozumienia stron zaproponować pracownikowi zmianę miejsca świadczenia pracy. Jeśli pracownik nie wyrazi zgody na zmianę warunków pracy, a pracodawca nie będzie miał innej możliwości zatrudnienia pracownika, w takiej sytuacji będzie zmuszony wypowiedzieć mu umowę o pracę w związku z likwidacją danej placówki.

Mimo iż nie ma przepisu, który w opisanej powyżej sytuacji uzasadniałby wypowiedzenie umowy o pracę pracownikowi podlegającemu ochronie przedemerytalnej w związku z likwidacją konkretnej apteki, wydaje się, iż brak możliwości podjęcia przez pracodawcę innego działania będzie stanowił wystarczające uzasadnienie działające na korzyść pracodawcy, w sytuacji, gdyby pracownik złożył odwołanie do sądu pracy.

1. W okresie przedemerytalnym nie można wypowiedzieć umowy o pracę

Sytuacja opisana w pytaniu nie znalazła uregulowania w przepisach prawa. Z tych też powodów nie można jednoznacznie wskazać rozwiązania przedstawionego powyżej przypadku. Zgodnie bowiem z obowiązującym od 1 czerwca 2004 r. art. 39 Kodeksu pracy pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę pracownikowi, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia mu uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. Ochroną przedemerytalną jest więc objęty pracownik, któremu brakuje nie więcej niż 4 lata do osiągnięcia wieku emerytalnego (przez wiek emerytalny należy obecnie rozumieć powszechny wiek emerytalny, tj. 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn).

Zakaz wypowiadania umów o pracę pracownikom chronionym na mocy art. 39 Kodeksu pracy ma charakter bezwzględny, co oznacza, że pracodawca nie może wypowiedzieć stosunku pracy pracownikowi w wieku przedemerytalnym bez względu na powód, który miałby uzasadniać jego decyzję.

Ważne! Z pracownikiem chronionym można rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia

Warto dodać, że powyższy zakaz nie dotyczy możliwości rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia w trybie art. 52 (tj. dyscyplinarny z winy pracownika) albo art. 53 (bez winy pracownika) Kodeksu pracy, jeżeli zachodzą przewidziane tam przesłanki - np. pracownik w sposób ciężki naruszył swoje podstawowe obowiązki.

2. Likwidacja i upadłość uzasadnia wypowiedzenie umowy chronionym pracownikom

Jedyny wyjątek wyłączający ochronę przez wypowiedzeniem pracownikowi w wieku przedemerytalnym umowy o pracę to art. 411 Kodeksu pracy stanowiący, że w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy nie stosuje się przepisów art. 38, art. 39 (ochrona przedemerytalna), art. 41 ani przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę. Przepis ten uchyla w stosunku do pracowników likwidowanego albo postawionego w stan upadłości pracodawcy przepisy o obowiązku konsultacji zamiaru wypowiedzenia ze związkami zawodowymi, szczególnej ochronie pracowników w okresie przedemerytalnym, a ponadto przepisy ochronne zawarte w aktach prawnych innych niż Kodeks pracy.

Jednakże, w sytuacji opisanej w pytaniu, likwidacja dotyczy tylko jednej z kilku aptek prowadzonych przez pracodawcę, co tym samym oznacza, że nie można uznać tego za likwidację pracodawcy w rozumieniu art. 411 Kodeksu pracy. Oznacza to, zgodnie z przepisami prawa, że zamknięcie apteki nie spowoduje wyłączenia ochrony przedemerytalnej zatrudnionego tam pracownika.