Zapis windykacyjny

Przeczytaj także: Zmiany w prawie spadkowym: zapis windykacyjny

Ustawodawca postanowił, że nabycie w drodze zapisu windykacyjnego praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw nie będzie podlegać podatkowi od spadków i darowizn. Potwierdza to nowe brzmienie przepisu art. 3 ust. 2 UPSD.

Z kolei zwolnienie, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 9 UPSD, po nowelizacji obejmuje również nabycie w drodze zapisu windykacyjnego:

• przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej przedmiotów wyposażenia mieszkania, pościeli, odzieży, bielizny oraz narzędzi pracy przeznaczonych do użytku w gospodarstwie domowym; jeżeli w skład wyposażenia mieszkania wchodzą meble zabytkowe, przepis lit. c niniejszego punktu stosuje się odpowiednio,
• dzieł sztuki i rękopisów będących przedmiotem twórczości spadkodawcy oraz materiałów bibliotecznych, jeżeli spadkodawca zajmował się twórczością lub działalnością naukową, oświatową, artystyczną, literacką lub publicystyczną,
• zabytków ruchomych i kolekcji wpisanych do rejestru zabytków, a także zabytków użyczonych muzeum w celach naukowych lub wystawienniczych na okres nie krótszy niż 2 lata,
• przez osoby zaliczone do I i II grupy podatkowej zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków, jeżeli nabywca zabezpiecza je i konserwuje zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Obowiązek podatkowy przy nabyciu w drodze zapisu windykacyjnego powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, postanowienia częściowego stwierdzającego nabycie przedmiotu zapisu windykacyjnego lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia (nowe brzmienie przepisu art. 6 ust. 1 UPSD).

Jeżeli spadkobierca, obdarowany lub osoba, na której rzecz został uczyniony zapis zwykły lub windykacyjny, zostali obciążeni obowiązkiem wykonania polecenia lub zapisu zwykłego, wartość obciążenia z tego tytułu stanowi ciężar spadku, darowizny, zapisu zwykłego lub windykacyjnego, a w przypadku polecenia, o ile zostało wykonane (nowe brzmienie przepisu art. 7 ust. 2 UPSD.

Ponadto ustawodawca zmienił treść przepisu art. 16 ust. UPSD. Zgodnie z nowym brzmieniem w przypadku nabycia własności (współwłasności) budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, spółdzielczego prawa do domu jednorodzinnego albo udziału w takim prawie:

1. w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu, polecenia testamentowego, darowizny lub polecenia darczyńcy przez osoby zaliczane do I grupy podatkowej,
2. w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do II grupy podatkowej,
3. w drodze dziedziczenia, zapisu zwykłego, zapisu windykacyjnego, dalszego zapisu lub polecenia testamentowego przez osoby zaliczane do III grupy podatkowej, które sprawowały opiekę nad wymagającym takiej opieki spadkodawcą, na podstawie pisemnej umowy z podpisem notarialnie poświadczonym, przez co najmniej dwa lata od dnia poświadczenia podpisów przez notariusza
4. nie wlicza się do podstawy opodatkowania ich czystej wartości do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. W przypadku nabycia części (udziału) budynku mieszkalnego lub lokalu albo udziału w spółdzielczym prawie do budynku mieszkalnego lub lokalu ulga przysługuje stosownie do wielkości udziału.

4. Skutki

Wprowadzenie zapisu windykacyjnego nie powinno zwiększyć liczby spraw w sądach, albowiem jest to instytucja prawa materialnego, stanowiąca element innej czynności prawnej, jaką jest testament. Dodatkowe obowiązki sądu wynikające z nowelizacji to jedynie wskazanie w zaświadczeniu wydawanym osobie powołanej na wykonawcę testamentu praw i obowiązków wykonawcy testamentu, jeżeli zostały one określone przez spadkodawcę, a ponadto wymienienie w treści postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku - oprócz obecnie wskazywanych tam spadkobierców i wielkości ich udziałów - również stwierdzenia nabycia przedmiotu zapisu windykacyjnego i osoby, która go nabyła. Powyższe obowiązki powinny być realizowane w ramach obowiązujących procedur sądowych i polegać jedynie na umieszczeniu dodatkowych informacji w treści wydawanych także obecnie dokumentów czy też orzeczeń.