Ceny netto i brutto w umowach

Przeczytaj także: Jakie ceny w umowach - brutto czy netto?

Postanowienia o zmienienie stawki VAT

Posługiwanie się w umowach cenami netto ma być sposobem zabezpieczenia się na wypadek, gdyby w międzyczasie zmieniły się stawki podatku VAT. W przypadku umów zawieranych z podmiotami niebędącymi konsumentami (czyli np. umów między przedsiębiorcami) nie ma przeszkód, aby wyraźnie zapisać, że w razie zmiany stawki podatku VAT nastąpi odpowiednia zmiana ceny.

Inaczej wygląda sprawa w przypadku umów z konsumentami. We wzorcu umowy między przedsiębiorcą a konsumentem może zostać zamieszczone postanowienie o tym, że wzrost stawek VAT spowoduje wzrost ceny, jeśli spełniony jest dodatkowy warunek. Umowa musi równocześnie przyznawać konsumentowi prawo odstąpienia od umowy, jeśli nie zaakceptuje on podwyższonej ceny. Za odstąpienie od umowy z powodu braku akceptacji podwyższonej ceny nie można nakładać na konsumenta obowiązku zapłaty kary umownej ani przewidywać zatrzymania przez przedsiębiorcę dotychczasowych wpłat. Konsument powinien więc mieć możliwość odstąpienia od umowy z powodu braku akceptacji nowej ceny bez żadnych negatywnych konsekwencji.

Niedozwolone klauzule umowne

We wzorach umów z konsumentami nie można zamieszczać postanowień, które nie zostały indywidualnie uzgodnione i jednocześnie kształtują prawa i obowiązki konsumentów w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając ich interesy. Są to tzw. niedozwolone klauzule umowne. Takie zapisy nie wiążą konsumentów. Nieuzgodnione indywidualnie są te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Przykładem niedozwolonych postanowień umownych są te, które pozwalają przedsiębiorcy na podniesienie ceny z powodu wzrostu podatku VAT, nie dając równocześnie konsumentowi prawa do odstąpienia od umowy.

Za stosowanie niedozwolonych klauzul umownych przedsiębiorcom grożą kary nakładane przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Przedsiębiorcy narażają się też na postępowanie sądowe przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie o uznanie stosowanych przez nich klauzul za niedozwolone. Jeśli sąd uzna, że zapisy stosowane przez przedsiębiorcę są niedozwolonymi klauzulami umownymi, trafią one do rejestru klauzul niedozwolonych prowadzonego przez Prezesa UOKiK. Wpisanych do tego rejestru postanowień nie mogą też stosować inni przedsiębiorcy. Do rejestru wpisano już kilka postanowień o zmianie ceny w razie zmiany stawki VAT.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. nr 16, poz. 93 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.