Dodatkowy urlop dla osoby niepełnosprawnej bez zmian

Przeczytaj także: Nieobecność w pracy a urlop dodatkowy

Ważne:
Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba legitymująca się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do ww. stopnia niepełnosprawności.

Powyższe wynika z art. 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej... (Dz. U. z 2011 r. nr 127, poz. 721 z późn. zm.), dalej ustawy o rehabilitacji.

Przez dzień zaliczenia do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności należy rozumieć dzień posiedzenia zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności (dzień wydania orzeczenia).

Przypominamy, że od 1 czerwca 2011 r. obowiązuje art. 20c ustawy o rehabilitacji, w myśl którego osobie niepełnosprawnej przysługują uprawnienia pracownicze określone w rozdziale 4 (m.in. w art. 19) ustawy o rehabilitacji odpowiednio od dnia, od którego osoba niepełnosprawna została wliczona do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych na podstawie art. 2a tej ustawy. Powołany przepis stanowi, że osobę niepełnosprawną wlicza się do stanu zatrudnienia osób niepełnosprawnych począwszy od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność.

W świetle wprowadzonych zmian, początkowo w doktrynie prezentowany był pogląd, że nie będzie można zrealizować prawa do urlopu dodatkowego za lata poprzedzające rok przedłożenia orzeczenia (m.in. UiPP nr 11/2011, str. 4-6). Odmiennego zdania jest Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej - Biuro Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych, które w piśmie z dnia 8 lipca 2011 r. (znak: BON-I-076-17-2-LK/2011) stwierdziło, że: "(…) art. 19 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. (…) dotyczy nabywania prawa do urlopu dodatkowego i w tym zakresie jest przepisem szczególnym wobec innych regulacji w tym zakresie. Ustawodawca rozróżnia pojęcia nabycia prawa do urlopu i jego przysługiwania (możliwości realizacji uprawnienia).

Należy zatem wskazać, że art. 20c ustawy, dotyczący realizacji nabytego uprawnienia nie ma zastosowania do nabycia prawa do urlopu, o którym mowa w art. 19 ustawy. (…)". W kolejnym piśmie z dnia 19 sierpnia 2011 r., znak: BON-I-5232-44-2-EW/11 Ministerstwo wyjaśniło, że: "(...) Prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, chociażby nie wystąpił do pracodawcy o przyznanie takiego urlopu (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2005 r., sygn. II PK 339/04). Ani ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji (…), ani przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (…) do których ustawa o rehabilitacji (…) odsyła w sprawach w niej nieuregulowanych, nie uzależniają prawa do urlopu wypoczynkowego od wniosku osoby do urlopu uprawnionej.

Nieuzyskanie przez pracodawcę wiadomości o przysługującym pracownikowi z mocy prawa prawie do dodatkowego urlopu wypoczynkowego może - w konkretnych okolicznościach - oznaczać tylko tyle, że pracodawcy nie można zarzucić zawinionego niewykonania zobowiązania do udzielenia urlopu zgodnie z przepisami prawa pracy. (…)".

Pisma Ministerstwa były skierowane do Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.

Biorąc pod uwagę zdanie resortu, pracownik nabywa prawo do pierwszego dodatkowego urlopu po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia go do umiarkowanego (znacznego) stopnia niepełnosprawności, z tym że realizacja tego uprawnienia następuje nie wcześniej niż od dnia przedstawienia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego tę niepełnosprawność. Jeżeli pracownik przedłoży pracodawcy orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności wydane z datą wcześniejszą, to może się zdarzyć, że pracownikowi będzie przysługiwał urlop dodatkowy za trzy lata wstecz.

Przykład:
Pracownik zatrudniony od stycznia 2008 r. na czas nieokreślony w dniu 26 września 2011 r. przedłożył pracodawcy orzeczenie o zaliczeniu go do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności - wydane 15 maja 2009 r., z którego wynika, że niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym istnieje od 1 maja 2009 r.

Pracownikowi przysługuje dodatkowy urlop wypoczynkowy zarówno za rok 2010 (po przepracowaniu roku od dnia zaliczenia do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym), jak i za rok 2011. Jednakże jego realizacja nastąpi od 26 września br., tj. nie wcześniej niż od dnia doręczenia pracodawcy orzeczenia potwierdzającego tę niepełnosprawność.

Z dniem 1 stycznia 2012 r. pracownik nabędzie prawo do kolejnego dodatkowego urlopu wypoczynkowego.

W świetle przytoczonych stanowisk Ministerstwa należy stwierdzić, iż obowiązująca od 1 czerwca 2011 r. nowelizacja ustawy o rehabilitacji nie wprowadziła zmian w zakresie nabywania uprawnień do urlopu dodatkowego, pomimo odmiennych założeń w tej sprawie wynikających z uzasadnienia do projektu ustawy nowelizującej.

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.