Umowa o dzieło czy zlecenia na tłumaczenia?

Przeczytaj także: Na widowisko muzyczne - umowa o dzieło

Pytanie: Z wykonawcą zawarto umowę, która stanowi: „na mocy niniejszej umowy Wykonawca zobowiązuje się w okresie trwania umowy do: dokonywania na rzecz Zamawiającego, stosownie do bieżących potrzeb Zamawiającego, konsultacji z zakresu cywilizacji inkaskiej oraz okresu kolonii związanych z projektem (zwanych dalej „Konsultacjami”), dokonywania na rzecz Zamawiającego, stosownie do bieżących potrzeb Zamawiającego tłumaczeń, w szczególności tłumaczeń konsekutywnych z języka hiszpańskiego i quechua na język polski, podczas prac produkcyjnych na terenie Peru i Boliwii oraz w trakcie prac przygotowawczych do takiego wyjazdu, związanych z projektem (zwanych dalej „Tłumaczeniami”), przy czym Strony zaznaczają, że Tłumaczenia mogą być utworami w rozumieniu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych”. W umowie znajdują się punkty mówiące o tym, że Wykonawca zobowiązuje się dokonywać Konsultacji i Tłumaczeń ze szczególną starannością oraz że Umowa zostaje zawarta na okres 12 miesięcy, a strony ustaliły 1-miesięczny okres jej rozwiązania, przy czym w przypadku istotnego naruszenia przez Wykonawcę warunków umowy Zamawiający ma prawo rozwiązać umowę ze skutkiem natychmiastowym. Umowa jest nienazwana. Czy umowa na taki zakres prac może, przy uwzględnieniu powyższych zapisów, być zakwalifikowana jako umowa o dzieło? Czy może jest to umowa zlecenia? Jakie koszty: 20% czy 50 % należałoby zastosować do rozliczenia takiej umowy?

Odpowiedź: Umowa przedstawiona w pytaniu ma charakter umowy zlecenia. Wskazują na to chociażby postanowienia w zakresie możliwości rozwiązania tej umowy. Możliwe jest jednak, nawet w ramach umowy zlecenia, stworzenie utworu w rozumieniu przepisów o prawach autorskich. W przypadku stworzenia utworu i korzystania z niego przez zamawiającego albo nabycia do niego praw można w zakresie przychodu z tego utworu zastosować 50% koszty uzyskania przychodów.

1. Umowa o dzieło ma na celu materialny rezultat

Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający do zapłaty wynagrodzenia. Umowa o dzieło jest umową rezultatu, kończy się zatem pewnym wymiernym efektem o charakterze materialnym. Oznacza to, iż umowa o dzieło powinna obejmować stworzenie jakiegoś utworu, np. napisanie książki, artykułu, namalowanie obrazu, wykonanie projektu architektonicznego.

Umowa o dzieło jest najczęściej zawierana na stworzenie jednego konkretnego dzieła, np. wykonania tłumaczenia książki albo artykułu z obcego języka na inny. Przy kolejnym tłumaczeniu jest zawierana kolejna umowa itd.

2. Staranność i gotowość do wykonania określonych prac to cechy zlecenia

W przypadku, o którym mowa, została zawarta umowa ramowa, która przewiduje wykonanie szeregu konsultacji i tłumaczeń w okresie 12 miesięcy. Wykonawcę obowiązuje również dołożenie należytej staranności. Takie postanowienie są charakterystyczne dla umowy zlecenia.

Wykonawca pozostaje również w dyspozycji zamawiającego, będąc gotowym do podjęcia wykonywania się czynności przewidzianych w umowie.

3. Przy umowie o dzieło - odstąpienie, a nie wypowiedzenie

Charakterystyczne dla umowy zlecenia są również postanowienia, iż umowa podlega rozwiązaniu w trybie natychmiastowym bądź z zachowaniem okresu wypowiedzenia. W przypadku umowy o dzieło możliwe jest odstąpienie od niej, a nie jej wypowiedzenie. Różne są również zasady odstąpienia od umowy o dzieło.

Zamawiający nie może odmówić zapłaty wynagrodzenia mimo niewykonania dzieła, jeżeli przyjmujący zamówienie był gotów je wykonać, lecz doznał przeszkody z przyczyn dotyczących zamawiającego. Jeżeli do wykonania dzieła potrzebne jest współdziałanie zamawiającego, a tego współdziałania brak, przyjmujący zamówienie może wyznaczyć zamawiającemu odpowiedni termin z zagrożeniem, iż po bezskutecznym upływie wyznaczonego terminu będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Dopóki dzieło nie zostało ukończone, zamawiający może w każdej chwili od umowy odstąpić płacąc umówione wynagrodzenie.

W przypadku umowy zlecenia możliwe jest jej wypowiedzenie w każdym czasie. Jedynie w przypadku gdy zlecenie było odpłatne, a nie zaistniała ważna przyczyna wypowiedzenia, ten, kto wypowiedział, obowiązany jest do naprawienia szkody.