Dywidenda niepieniężna

Przeczytaj także: Rośnie rola WIGdiv

Dywidenda, to zysk przeznaczony do podziału pomiędzy udziałowców lub akcjonariuszy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, spółce akcyjnej, lub spółce komandytowo-akcyjnej.

W przepisach ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r., Nr 94, poz. 1037, ze zm. dalej „ksh”) mowa jest wprost o „wypłacaniu” dywidendy. Dywidenda określana jest też w powyższych przepisach jako określona „kwota”.

Z powyższych sformułowań wynika, że zasadą jest wypłacanie udziałowcom lub akcjonariuszom dywidendy w pieniądzu. Pomimo jednak, że przepisy ksh nie przewidują wyraźnie możliwości wypłaty dywidendy w formie innej niż pieniężna, w praktyce takie rozwiązanie jest stosowane. Dywidenda polegająca na przeniesieniu na akcjonariuszy lub udziałowców innych wartości majątkowych niż pieniądze, jest nazywana dywidendą niepieniężną lub dywidendą rzeczową. Wypłata dywidendy niepieniężnej może służyć bardzo różnym celom gospodarczym. Jeśli spółka dysponuje płynnymi aktywami (np. łatwo zbywalnymi papierami wartościowymi, takimi jak obligacje lub inne papiery dłużne), wypłata dywidendy w formie takich aktywów, może dać właściwie zbliżony efekt do wypłaty dywidendy w pieniądzu.

W takiej sytuacji, uchwalenie dywidendy niepieniężnej może mieć na celu uproszczenie przekazania zysku wspólnikom (spółka nie musi najpierw spieniężać posiadanych papierów wartościowych, może od razu przenieść je na akcjonariuszy lub udziałowców). Konstrukcja dywidendy niepieniężnej może jednak służyć również do bardziej skomplikowanych operacji. W praktyce jest ona wykorzystywana nawet do zmian struktur kapitałowych. Spółka wypłacająca dywidendę niepieniężną może w ten sposób np. przenieść na swoich akcjonariuszy lub udziałowców posiadane akcje lub udziały w spółce zależnej. Z kolei w małych, „rodzinnych” spółkach kapitałowych, dywidenda niepieniężna może być uproszczoną formą przeniesienia do osobistego majątku wspólnika określonej rzeczy, należącej wcześniej do spółki (np. samochodu).

Rozważając, czy w danej spółce można wypłacić dywidendę w formie niepieniężnej, warto pamiętać, że z reguły przyjmuje się, iż taka możliwość powinna być z góry przewidziana w statucie lub umowie spółki (akcie założycielskim). Nawet jednak jeśli w danej spółce nie jest możliwe formalne podjęcie uchwały o wypłacie dywidendy niepieniężnej, podobny cel można osiągnąć także w inny sposób. Walne zgromadzenie akcjonariuszy lub zgromadzenie wspólników może bowiem podjąć uchwałę o wypłacie klasycznej dywidendy w pieniądzu, a świadczenie niepieniężne może zostać spełnione przez spółkę za odrębną zgodą akcjonariusza lub udziałowca. Taka możliwość wynika z art. 453 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm. dalej „kc”). Przy zastosowaniu powyższego rozwiązania, pomimo że spółka pierwotnie jest zobowiązana do wypłaty dywidendy w pieniądzu, jeśli akcjonariusz lub udziałowiec zgodzi się zamiast tego przyjąć inne świadczenie (np. partię towaru) i świadczenie to zostanie spełnione, zobowiązanie spółki do wypłaty dywidendy w pieniądzu wygasa.