Prawne aspekty transakcji M&A

Przeczytaj także: Fuzje i przejęcia w sektorze MSP: pułapki prawne

Kodeksu spółek handlowych stanowi, że połączenie spółek kapitałowych może być dokonane na dwa sposoby:

1. łączenie się poprzez przeniesienie całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej (łączenie się przez przejęcie), oraz
2. łączenie się poprzez zawiązanie spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki (łączenie się przez zawiązanie nowej spółki).

Pierwszy z wymienionych sposobów nazywany jest „inkorporacją”. W stosunku do łączenia się poprzez zawiązanie nowej spółki używa się natomiast określeń „fuzja sensu stricte”. W obu przypadka spółki przejmowane przestają istnieć.

Przepisy prawa dopuszczają łączenie się spółek kapitałowych między sobą oraz ze spółkami osobowymi, z tym jednak zastrzeżeniem że spółka osobowa nie może być spółką przejmującą albo spółką nowo zawiązaną. W procesie łączenia się spółek nie mogą brać udziału spółki w likwidacji ani spółki w upadłości.

W ramach procesu łączenia się spółek można wyróżnić trzy etapy. Pierwszy z nich obejmuje czynności przygotowawcze, polegające m.in. na sporządzeniu planu połączenia, uzgodnienia go między łączącymi się spółkami a następnie zgłoszeniu do sądu rejestrowego oraz poddaniu badaniu przez biegłego w zakresie jego poprawności i rzetelności.

Kolejny etap to podejmowanie uchwał przez wspólników łączących się spółek. Uchwały muszą być podjęte przez walne zgromadzenie lub zgromadzenie wspólników każdej ze spółek większością trzech czwartych głosów, reprezentujących co najmniej połowę kapitału zakładowego, chyba że umowa lub statut spółki przewidują surowsze warunki. Treść uchwały powinna wyrażać zgodę na plan połączenia, a także na proponowane zmiany umowy bądź statutu spółki przejmującej bądź na treść umowy albo statutu nowej spółki. Należy również pamiętać, że uchwała o połączeniu powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza.

Proces połączenia zamyka etap rejestracji i ogłoszenia połączenia spółek. Dokonanie wpisu do rejestru nowej spółki (lub podwyższenie kapitału zakładowego spółki przejmującej) skutkuje wykreśleniem spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki. Z dniem połączenia spółka przejmująca lub spółka nowo zawiązana wstępuje we wszystkie prawa i obowiązki spółki przejmowanej lub spółek łączących się przez zawiązanie nowej spółki.

Przejęcia natomiast to szereg działań prawnych, które mają na celu uzyskanie faktycznego wpływu na spółkę, ale przeprowadzone inaczej niż poprzez łączenie spółek. Kontrolę nad przejmowaną spółką można uzyskać poprzez nabycie jej udziałów bądź akcji (share deal) bądź też poprzez nabycie określonych składników materialnych i niematerialnych przedsiębiorstwa (asset deal).

Przejęcie może nastąpić za wiedzą i zgodą przejmowanej spółki (przejęcie kontrolowane), bądź też wbrew jej woli (wrogie przejęcie). W pierwszym przypadku, przejęciu kontroli nad spółką towarzyszą z reguły umowy inwestycyjne określające zobowiązania inwestora wobec spółki, czy też pakiety socjalne gwarantujące określone warunki zatrudnienia pracownikom, natomiast w przypadku „wrogiego przejęcia” porozumienia takie nie występują.