Odpowiedzialność poręczyciela

Przeczytaj także: Udzielenie poręczenia - jakie ryzyko?

Dla skuteczności poręczenia strony muszą zachować formę pisemną a oświadczenie poręczyciela musi koniecznie wskazywać osobę dłużnika głównego i dług główny, za który poręcza.

Poręczenie dotyczyć może zarówno świadczeń pieniężnych jak i niepieniężnych, może być ograniczone do części zobowiązania głównego lub tylko do oznaczonej wysokości. W przypadku poręczenia za część zobowiązania, konieczne jest dokładne określenie wysokości zobowiązania, do której chcemy za kogoś ręczyć.

Poręczenie może być także ograniczone co do czasu trwania odpowiedzialności wierzyciela. Jest to kolejne zabezpieczenie dla poręczyciela, który ogranicza swoją odpowiedzialność za zobowiązania w czasie. I wreszcie, przedmiotem poręczenia może być także dług przyszły. Tego rodzaju poręczenie jest rzadkie w praktyce, ponieważ wiąże się z dużą dozą ryzyka. W tym przypadku ustawa uzależnia ważność takiego poręczenia od tego, czy poręczyciel z góry określił wielkość, do jakiej będzie odpowiadał. Niezwykle istotne jest w tym przypadku odpowiednie sformułowanie treści poręczenia. Poręczenie za dług przyszły powinno być także ograniczone co do czasu trwania odpowiedzialności poręczyciela. Jeśli jest sformułowane bezterminowo, to wówczas może być odwołane jeszcze przed powstaniem długu.

W przypadku, kiedy dłużnik główny popadnie w zwłokę z wykonaniem swojego zobowiązania, w interesie wierzyciela jest jak najszybsze powiadomienie o tej zwłoce poręczyciela. W przeciwnym wypadku wierzyciel ponosi odpowiedzialność za poniesioną szkodę wynikłą z opóźnienia w podobnym zawiadomieniu, np. za konieczność spłacenia odsetek, bez których mogło się obejść, gdyby wierzyciel nie zwlekał z zawiadomieniem.

Odpowiedzialność poręczyciela

Zasadą jest, że poręczyciel odpowiada względem wierzyciela jak współdłużnik solidarny dłużnika głównego, a więc roszczenie dotyczące spełnienia zobowiązania może być kierowane w pełnej wysokości także do poręczyciela. Oczywiście poręczając za kogoś można wprowadzić dodatkowe ustalenia do treści poręczenia jak np. ustanawiając jako przesłankę odpowiedzialności bezskuteczność egzekucji z majątku dłużnika czy też bezskuteczne wezwania dłużnika do wykonania zobowiązania. O zakresie zobowiązania poręczyciela decyduje każdoczesny rozmiar zobowiązania głównego.

Dochodzenie praw przeciwko poręczycielowi

W przypadku zwłoki ze spełnieniem zobowiązania przez dłużnika głównego, wierzyciel ma obowiązek niezwłocznego powiadomienia poręczyciela, iż dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia. Poręczyciel, przeciwko któremu wierzyciel dochodzi roszczenia, powinien zawiadomić niezwłocznie dłużnika wzywając go do wzięcia udziału w sprawie.

Jeżeli dłużnik nie weźmie udziału w sprawie, nie może później podnieść przeciwko poręczycielowi zarzutów, które mu przysługiwały przeciwko wierzycielowi (ewentualne potrącenie etc.), a których poręczyciel nie podniósł z tego powodu, że o nich nie wiedział. Poręczyciel powinien także niezwłocznie zawiadomić dłużnika o dokonanej przez siebie zapłacie długu, za który poręczył. Gdyby tego nie uczynił, a dłużnik zobowiązanie wobec swego wierzyciela wykonał, nie może żądać od dłużnika zwrotu tego, co sam wierzycielowi zapłacił. Jedynym wyjątkiem w takiej sytuacji i możliwością dochodzenia przez poręczyciela zwrotu spełnionego przez siebie świadczenia pomimo braku zawiadomienia, jest udowodnione działanie dłużnika w złej wierze.

Niezwykle istotne jest zarówno prawidłowe określenie treści poręczenia jak i prawidłowość jego późniejszego wykonywania. Od czego zależy nie tylko możliwość dochodzenia przez poręczyciela zwrotu tego, co za kogoś sam świadczył ale i potencjalnie dalszej odpowiedzialności wobec wierzyciela.