Czy gmina może świadczyć usługi turystyczne?

Przeczytaj także: Co sprawdzić przed zawarciem umowy z biurem podróży?

Pytanie:
Gmina posiada 40% udziałów w spółce z o.o. zajmującej się świadczeniem usług komunalnych na terenie gminy. Kapitał prywatny posiadający 60% udziałów postanowił rozszerzyć zakres działalności spółki o usługi turystyczne. Planowana jest budowa budynku, a następnie wynajem pokoi. Czy takie działanie nie będzie dla gminy sprzeczne z ustawą o gospodarce komunalnej? Co zrobić, aby spółka mogła prowadzić taką działalność bez naruszenia prawa?

Odpowiedź:
Gmina nie może prowadzić działalności gospodarczej w zupełnie dowolnym zakresie. Głównym zadaniem gminy jest bowiem działanie dla dobra jej mieszkańców, a nie działalność zarobkowa. Nie oznacza to jednak, że gmina nie może prowadzić takiej działalności w ogóle. Kwestię tą reguluje ustawa z 29 grudnia 1996 roku o gospodarce komunalnej.

Jakie są zasady i formy gospodarki komunalnej?

Ustawa określa bowiem zasady i formy gospodarki komunalnej jednostek samorządu terytorialnego, polegające na wykonywaniu przez te jednostki zadań własnych w celu zaspokojenia zbiorowych potrzeb wspólnoty samorządowej.

Gospodarka komunalna została określona jako przede wszystkim zadania o charakterze użyteczności publicznej, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych (art. 1 ust. 2 ustawy). Jako typowe przykłady takich usług należy wymienić zaopatrywanie w wodę, utrzymywanie kanalizacji, wywóz śmieci. Jednak bez wątpienia usługi turystyczne nie są już takimi usługami.

Działalność poza sferą użyteczności publicznej – co wolno gminie?

Nie oznacza to jednak, że gmina nie może prowadzić działalności wykraczającej poza sferę użyteczności publicznej. Poza tą sferą gmina może bowiem tworzyć spółki prawa handlowego i przystępować do nich, ale muszą zostać spełnione łącznie dwa warunki (art. 10 ust. 1 ustawy):

• istnieją niezaspokojone potrzeby wspólnoty samorządowej na rynku lokalnym,
• występujące w gminie bezrobocie w znacznym stopniu wpływa ujemnie na poziom życia wspólnoty samorządowej, a zastosowanie innych działań i wynikających z obowiązujących przepisów środków prawnych nie doprowadziło do aktywizacji gospodarczej, a w szczególności do znacznego ożywienia rynku lokalnego lub trwałego ograniczenia bezrobocia.

Turystyka nie zaspokaja potrzeb wspólnoty samorządowej lecz potrzeby turystów - mieszkańców innych gmin lub obcokrajowców. Ponadto w gminie musi istnieć znaczące bezrobocie.