Przedłużenie umowy okresowej do dnia porodu

Przeczytaj także: Limit umów na czas określony a ustawa antykryzysowa

Pytanie: Pracownica jest zatrudniona na umowę na czas określony. Pierwszą umowę miała na okres próbny w terminie od 4 maja 2009 do 3 sierpnia 2009 r., następnie była umowa na czas określony od 4 sierpnia 2009 r. do 3 sierpnia 2010 r. oraz obecnie do 3 sierpnia 2011 r. obowiązuje umowa zawarta od 4 sierpnia 2010 r. Okazało się, że jest w ciąży i termin porodu przypada na 24 grudnia 2011. Czy przedłużając umowę do dnia porodu (do tego przecież obliguje mnie Kodeks Pracy) nie przekształci się ona automatycznie w umowę na czas nieokreślony (biorąc pod uwagę przekroczenie 24 miesięcznego limitu trwania umów )?

Odpowiedź: Przepis Kodeksu pracy przewidujący obowiązek przedłużenia umowy okresowej do dnia porodu stanowi wyjątek od zasady zawartej w ustawie antykryzysowej w związku z czym ma pierwszeństwo w stosowaniu. Przekroczenie 24-miesięcznego limitu zatrudnienia na podstawie umowy okresowej nastąpi z mocy prawa, a nie za sprawą decyzji podjętej przez pracodawcę, w związku z czym nie ma podstaw aby doszukiwać się naruszenia przepisów ustawy antykryzysowej przez pracodawcę.

1. 24 miesiące - dopuszczalna długość umów okresowych według ustawy antykryzysowej

Tzw. ustawa antykryzysowa wprowadziła nowe ograniczenia w zakresie zatrudniania pracowników na podstawie umów o pracę na czas określony. Zgodnie z przepisami ustawy okres zatrudnienia na podstawie umowy o pracę na czas określony, a także łączny okres zatrudnienia na podstawie kolejnych umów o pracę na czas określony między tymi samymi stronami stosunku pracy, nie może przekraczać 24 miesięcy. Za kolejną umowę na czas określony uważa się umowę zawartą przed upływem 3 miesięcy od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzedniej umowy zawartej na czas określony. Powyższy przepis stosuje się także do umów o pracę zawartych na czas określony trwających w dniu wejścia w życie ustawy, z tym że okres zatrudnienia terminowego wliczany do 24-miesięcznego limitu należy liczyć począwszy od 22 sierpnia 2009 r. (data wejścia w życie ustawy).

2. Przedłużenie umowy do dnia porodu nastąpi z mocy prawa a nie decyzją pracodawcy

Postanowienia ustawy antykryzysowej przewidując ograniczenia w długości trwania umów okresowych wyłączają ze stosowania jedynie art. 251 kodeksu pracy. Oznacza to, że inne postanowienia Kodeksu pracy, w tym także przepis nakazujący przedłużenie trwania umowy okresowej do dnia porodu pozostaje w mocy i podlega zastosowaniu także w czasie obowiązywania ustawy antykryzysowej.

W sytuacji opisanej w pytaniu umowa na czas określony zawarta do 3 sierpnia 2011 r. rozwiązałaby się po upływie 3 miesiąca ciąży, a to oznacza, że z mocy prawa ulega ona przedłużeniu do dnia porodu. Wprawdzie przedłużenie umowy spowoduje, iż dojdzie do przekroczenia maksymalnego 24-miesięcznego okresu zatrudnienia terminowego określonego w ustawie antykryzysowej, niemniej będzie to wynikiem zastosowania bezwzględnie obowiązującego przepisu kodeksu pracy przewidującego automatyczne przedłużenie umowy zawartej na czas określony do dnia porodu, a nie wynik decyzji pracodawcy.

W związku z powyższym trudno doszukiwać się w tej sytuacji złamania przez pracodawcę przepisów ustawy antykryzysowej.

3. Ustawa nie wskazuje konsekwencji naruszenia limitu trwania umów terminowych

Ogólnie warto zauważyć, że ustawa antykryzysowa nie reguluje sposobu postępowania w sytuacji, gdy czas trwania umowy/umów na czas określony przekroczy 24 miesiące. W doktrynie pojawiają się poglądy wskazujące, że jedną z możliwych konsekwencji jest przekształcenia takiej umowy okresowej w umowę na czas nieokreślony. Jednakże faktyczne konsekwencje jakie spotkają pracodawców łamiących przepisy ustawy antykryzysowej będą znane dopiero wtedy, gdy w podobnej sprawie wypowie się sąd pracy.

Obecnie należy uznać, iż brak jest podstaw prawnych do przyjęcia, iż w wypadku przekroczenia 24-miesięcznego limitu, terminowa umowa o pracę ulegnie automatycznie przekształceniu w umowę na czas nieokreślony.

Należy również dodać, że przekroczenie okresu 24-miesięcznego zatrudnienia na podstawie umowy/umów o pracę na czas określony narusza wprawdzie przepisy ustawy antykryzysowej, niemniej sama ustawa nie przewiduje żadnych sankcji za w/w naruszenie.

Podstawa prawna:

• 177 § 3 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94),
• art. 13, art. 35 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 1 lipca 2009 r. o łagodzeniu skutków kryzysu ekonomicznego dla pracowników i przedsiębiorców (Dz.U. z 2009 r. nr 125, poz. 1035).

Portal Kadrowy - odpowiedzi ekspertów prawa pracy. Porady wraz z podstawą prawną otrzymasz na skrzynkę. Dajemy gwarancję profesjonalnej odpowiedzi. W portalu do pobrania m.in. wzory, wskaźniki, kalkulatory, akty prawne.