Odbiór robót budowlanych obowiązkiem inwestora

Przeczytaj także: Kiedy inwestor może odmówić odbioru robót budowlanych?

Przepisy nie regulują formy odbioru robót. Zwykle strony kwitują odbiór robót protokołem odbioru, który zawiera m.in.: datę sporządzenia protokołu, uczestników odbioru, przedmiot odbioru, ustalenia co do jakości wykonanych robót, w tym ewentualny wykaz wszystkich ujawnionych wad wraz z ewentualnymi terminami ich usunięcia lub oświadczeniem inwestora o wyborze innego uprawnienia przysługującego mu z tytułu odpowiedzialności wykonawcy za wady ujawnione przy odbiorze, podpis osób uczestniczących w odbiorze. Protokoły odbiorów wchodzą w skład dokumentacji budowy.

Nie oznacza to jednak, że jest pisemny protokół to jedyna i wyłączna podstawa formalna, od istnienia której uzależnione jest naliczenie wynagrodzenia i data jego wymagalności. Do przyjęcia takiej tezy brak jest uzasadnienia w przepisach kodeksu cywilnego, które nawet dla samej umowy przewidują formę pisemną jedynie dla celów dowodowych (art. 648 § 1 kc). Dlatego też nie można wykluczyć, że w okolicznościach konkretnej sprawy może dojść do faktycznego odbioru obiektu bez sporządzenia formalnego protokołu. Może zdarzyć się, że inwestor nie dokona odbioru w formie pisemnej, ale rozpocznie korzystanie z obiektu. Odbiór zostanie dokonany przez czynności konkludentne.

Gdy inwestor z przyczyn leżących po jego stronie uchybia obowiązkowi odbioru robót, następują skutki zwłoki po jego stronie i takie zachowanie pozostaje bez wpływu na roszczenie wykonawcy, który uprawniony jest do żądania wynagrodzenia, a roszczenie jego staje się wymagalne z chwilą, w której po spełnieniu obowiązków przez wykonawcę, odbiór powinien nastąpić (wyrok SA w Katowicach, z dnia 17.02.2000r., I A Ca 1027/99). W takiej sytuacji wykonawca może dokonać stwierdzenia ukończenie obiektu wraz z określeniem jego stanu. Takie stwierdzenie powinno nastąpić z udziałem rzeczoznawcy. Strony w umowie mogą wskazać osobę trzecią, która oceni stan ukończenia obiektu na wypadek, gdyby inwestor odmówił przystąpienia do odbioru.

Inwestor ma prawo odmówić odbioru robót, jeżeli stwierdzi wady tych robót. Orzecznictwo idzie jednak w innym kierunku, a mianowicie, ze inwestor ma obowiązek odbioru obiektu niezależnie od stwierdzonych wad (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniach: wyrok z 05.03.1997r., II CKN 28/97, OSN 1997, Nr 6-7, poz. 90, wyrok z dnia 08.01.2004r., I CK 24/03).

W braku odmiennych postanowień umowy inwestor obowiązany jest na żądanie wykonawcy przyjmować wykonane roboty częściowo, w miarę ich ukończenia, za zapłatą odpowiedniej części wynagrodzenia. Zgodnie z orzeczeniem Sądu Najwyższego z dnia 04.09.2002r., sygn. akt I CK 1/02) Określony w art. 654 k.c. sposób częściowego rozliczania robót jest jednym z możliwych do przyjęcia przez strony, ale nie jedynym, sposobem rozliczania robót etapami. Jego przyjęcie w umowie nie zmienia jednak charakteru zobowiązań stron. Odbiór częściowy i zapłata części wynagrodzenia oznacza jedynie potwierdzenie przez inwestora faktu wykonania pewnej części robót w celu zapłaty części wynagrodzenia. Nie rozlicza natomiast stron z odpowiedniej części robót ze skutkiem w postaci wygaśnięcia tej części ich zobowiązań i nie pozbawia je możliwości całościowego rozliczenia robót po oddaniu całości obiektu przez wykonawcę i przyjęciu go przez inwestora.