Nieuczciwe praktyki rynkowe a prawa konsumenta

Przeczytaj także: Wyprzedaże - poradnik konsumenta

Fikcyjne przeceny

Przecena towaru to najlepszy sposób na zdobycie klienta. Znaczna część konsumentów zaopatruje się w rzeczy, które nie są pierwszej potrzeby, tylko w okresie wyprzedaży. Jest to najprostszy sposób na oszczędności dla domowego budżetu, o ile zakup na warunkach promocyjnych nie staje się celem samym w sobie. Kupując towar z przekreśloną ceną, klient ma prawo być przekonany, że wydaje o wiele mniej niż gdyby zdecydował się na zakup w tzw. sezonie, czyli przed wyprzedażą.

Czasem jednak okazuje się, a potwierdzały to wcześniejsze kontrole Inspekcji Handlowej, że ceny towarów, podawane jako przekreślone ceny dotychczasowe, nigdy nie obowiązywały bądź obowiązywały nie bezpośrednio przed promocją. Dotyczyć to może nawet co czwartego produktu objętego promocją. Nieraz nowe, ponoć niższe ceny, wcale nie różniły się od tych sprzed promocji czy wyprzedaży. Można też natrafić na zupełnie nowy produkt w ofercie sklepu, który z miejsca otrzymuje dwie ceny, w tym jedną niby dotychczasową. W ten sposób niektórzy przedsiębiorcy ewidentnie wprowadzają konsumentów w błąd, zachęcając ich do zakupu wizją fikcyjnych oszczędności.

Kary za wprowadzenie w błąd

Klient, który czuje się oszukany, może zawiadomić najbliższą delegaturę Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów o fikcyjnej jego zdaniem przecenie obowiązującej w danym sklepie. Nieuczciwe praktyki rynkowe są bowiem jednym z przejawów działań naruszających zbiorowe interesy konsumentów, a za to z kolei grozi przedsiębiorcy kara pieniężna do 10% przychodu osiągniętego w ubiegłym roku rozliczeniowym, nakładana decyzją Prezesa UOKiK.

Nieuczciwe praktyki rynkowe

Wspomniane uchybienia stanowią także jeden z przejawów tzw. nieuczciwej praktyki rynkowej przedsiębiorców. Poprzez praktyki rynkowe należy rozumieć działanie lub zaniechanie przedsiębiorcy, sposób postępowania, oświadczenie lub informację handlową, w szczególności reklamę i marketing, bezpośrednio związane z promocją lub nabyciem produktu przez konsumenta. Nieuczciwa wobec konsumentów praktyka rynkowa polega zaś na działaniach lub zaniechaniach sprzecznych z dobrymi obyczajami i w istotny sposób zniekształcających lub mogących zniekształcić zachowanie rynkowe przeciętnego konsumenta przed zawarciem umowy dotyczącej produktu, w trakcie jej zawierania lub po jej zawarciu. Za nieuczciwą praktykę rynkową uznaje się w szczególności praktykę rynkową wprowadzającą w błąd.

Praktykę rynkową uznaje się za działanie wprowadzające w błąd, jeżeli działanie to w jakikolwiek sposób powoduje lub może powodować podjęcie przez przeciętnego konsumenta decyzji dotyczącej umowy, której inaczej by nie podjął. Bez wątpienia w definicję tę idealnie wpisuje się podawanie przez sprzedawców ceny promocyjnej obok starej ceny (z reguły przekreślonej) w sytuacji, gdy ta druga nie była stosowana i jest wyższa niż rzeczywista cena produktu przed rozpoczęciem promocji.

Innym przykładem nieuczciwej praktyki rynkowej wprowadzającej w błąd jest prezentowanie produktu jako "gratis", "darmowy", "bezpłatny" lub w podobny sposób, jeżeli konsument musi uiścić jakąkolwiek należność, chyba że chodzi o bezpośrednie koszty związane z odbiorem lub dostarczeniem produktu.

Do stwierdzenia istnienia nieuczciwej praktyki handlowej bez znaczenia jest to, czy dana praktyka ma miejsce przed zawarciem umowy, po jej zawarciu, czy w trakcie trwania umowy między stronami.