BHP: badania lekarskie pracowników

Przeczytaj także: Obowiązki bhp pracodawcy wobec zleceniobiorcy

Pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku (art.229 § 4 k.p). Koszt wszystkich badań lekarskich pokrywa pracodawca, podobnie zresztą jak inne koszty profilaktycznej opieki zdrowotnej, niezbędne z uwagi na warunki wykonywanej pracy.

Obowiązkiem pracownika jest poddawanie się wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim i stosowanie się do zaleceń lekarskich (art.211 pkt 5 k.p). Pracownik, który odmawia poddania się wymaganym badaniom kontrolnym, narusza przepisy BHP, co obliguje pracodawcę do zastosowania kary porządkowej.

Badania okresowe i kontrolne powinny być w miarę możliwości przeprowadzane w godzinach pracy. Za czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzanymi badaniami pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, a w razie przejazdu na te badania do innej miejscowości, przysługuje mu zwrot kosztów podróży według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych (art.229 § 3 k.p).

Pracodawca zatrudniający pracowników w warunkach narażenia na działanie czynników zagrażających życiu człowieka jest zobowiązany zapewnić im okresowe badania lekarskie także:

• po zaprzestaniu pracy w kontakcie z tymi substancjami, czynnikami lub pyłami,
• po rozwiązaniu stosunku pracy, jeżeli osoba ta wystąpi z wnioskiem o skierowanie jej na takie badania..

Orzeczenie lekarskie powinno zawierać w swojej treści ocenę zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika mogących wystąpić na stanowisku pracy. Duże znaczenie ma treść skierowania na badanie profilaktyczne, które wystawia pracodawca. Skierowanie na badanie powinno zawierać:

• określenie rodzaju badania profilaktycznego,
• stanowisko, na którym pracownik jest lub ma być zatrudniony, z możliwo¬ścią podania kilku wariantów stanowisk,
• informację o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy czynników szkodliwych dla zdrowia lub warunków uciążliwych oraz aktualne wyniki badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.

Pracodawca jest odpowiedzialny za zapewnienie wymaganego orzeczenia lekarskiego. W przypadku braku wymaganego zaświadczenia lekarskiego wydanego przez lekarza, pracodawca ponosi odpowiedzialność jak za wykroczenie (art. 283 § 1 k.p).

Jak wskazał Sąd Najwyższy w swoim wyroku z dnia 21.09.2001 r. (I PKN 639/00, OSNP 2003/17/415) – pracodawca jest obowiązany skierować na badanie kontrolne swojego pracownika po wyczerpaniu się jego okresu zasiłku chorobowego, a który po upływie tego okresu stawił się do pracy i zgłosił gotowość do jej wykonywania.

Badaniom wstępnym nie podlegają osoby przyjmowane ponownie do pracy u danego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy, na podstawie kolejnej umowy o pracę zawartej bezpośrednio po ukończeniu poprzedniej umowy z tym pracodawcą.

Na pracodawcy ciąży obowiązek związany z ustaleniem, zgłaszaniem oraz ewidencjonowaniem wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Ponadto spoczywa na nim obowiązek zastosowania środków zapobiegających chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z pracą. W razie stwierdzenia symptomów choroby, pracodawca powinien delegować pracownika, na podstawie orzeczenia lekarskiego, do innej pracy oraz wypłacić dodatek wyrównawczy przez okres do 6 miesięcy, jeżeli przeniesienie to powoduje obniżenie jego wynagrodzenia.

Pracodawca jest zobligowany zapewnić, aby prace, przy których istnieje możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego, były wykonywane przez co najmniej dwie osoby, w celu zapewnienia asekuracji (art. 225 § 1 k.p).