Podnoszenie kwalifikacji: kiedy większe uprawnienia?

Przeczytaj także: Urlop szkoleniowy, czyli jak pogodzić pracę z nauką?

Inicjatywa pracodawcy uprawnia do świadczeń

Podnoszenie kwalifikacji zawodowych często związane jest z potrzebą uzupełnienia czy rozszerzenia umiejętności zawodowych potrzebnych do wykonywania pracy w danym zakładzie. Dlatego pracodawcy w miarę swoich możliwości pomagają pracownikom w spełnianiu ich aspiracji zawodowych. Ta pomoc przybiera na ogół postać dofinansowania do kosztów opłaty na naukę (tzw. czesnego), wydatków na podręczniki i inne materiały szkoleniowe czy kosztów dojazdów i zakwaterowania w miejscowości pobierania nauki. Takie formy wsparcia dokształcającego się pracownika należą do świadczeń dodatkowych, do których pracodawca nie jest zobowiązany z mocy ustawy. O tym, czy i w jakim zakresie będą one przysługiwały, decyduje umowa szkoleniowa.

Kodeks pracy gwarantuje też pewne minimum uprawnień przysługujących pracownikowi podnoszącemu swoje kwalifikacje za zgodą pracodawcy lub z jego inicjatywy. Składa się na nie urlop szkoleniowy oraz zwolnienie z całości lub z części dnia pracy w celu punktualnego przybycia na zajęcia i uczestnictwa w nich (art. 1031 K.p.). Wymiar urlopu szkoleniowego zależy od formy podjętego dokształcania i wynosi:

• 6 dni - dla pracownika przystępującego do egzaminów eksternistycznych; potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i maturalnego,
• 21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego.

Omawiany urlop oraz zwolnienie od pracy są uprawnieniami ustawowymi i nie mogą być wyłączone w drodze umowy szkoleniowej. Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas ich wykorzystywania. Przy jego obliczaniu stosuje się § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy…

Niepłatny urlop według uznania

Pracownikowi, który nie uzyskał akceptacji pracodawcy dla swoich planów w zakresie ponoszenia kwalifikacji zawodowych, nie przysługują z mocy ustawy żadne uprawnienia. Wyłącznie od woli pracodawcy zależy, czy zostanie mu przyznany bezpłatny urlop szkoleniowy i zwolnienie z części lub z całości dnia pracy. Jeżeli pracownik i pracodawca uzgodnią w porozumieniu, że takie świadczenia się należą, ich wymiar będzie zależał od wzajemnych ustaleń.

Pracodawca musi jednak pamiętać, że przesłanką rozstrzygającą o zakresie uprawnień pracownika z tytułu dokształcania jest zgoda pracodawcy lub przejawienie przez niego inicjatywy w zakresie podnoszenia kwalifikacji przez zatrudnionego. Jeżeli taka zgoda lub inicjatywa wystąpiła, urlop szkoleniowy i zwolnienie z całości lub z części dnia pracy należą się z mocy prawa (o ile pracownik o to zawnioskował). Przy czym, zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, zgoda pracodawcy może być wyrażona przez każde jego zachowanie, które ją przejawia, m.in. przez przyznanie dofinansowania do nauki.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29.05.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy… (Dz. U. nr 62, poz. 289 ze zm.)

Wydawnictwo Podatkowe GOFIN – wydawca czasopism, Gazety Podatkowej i serwisów internetowych dostarczających specjalistycznej wiedzy z zakresu podatków, rachunkowości, ubezpieczeń i prawa pracy.