Likwidacja postępowania odrębnego gospodarczego

Przeczytaj także: Jak odzyskać należności z tytułu nieopłaconych faktur?

Po wejściu w życie omawianej nowelizacji zlikwidowany zostanie tryb postępowania odrębnego – gospodarczego, a przedsiębiorcy będą dochodzić swoich praw w trybie zwykłym przed sądem powszechnym, który będzie rozpatrywał w/w sprawy w przez wyspecjalizowane wydziały gospodarcze (sądy gospodarcze). Zmiany te zostały skonsultowane z organizacjami reprezentującymi przedsiębiorców, którzy postulowali zmniejszenie formalizmu procedur sądowych i umożliwienie kompleksowego i sprawiedliwego rozstrzygania tego typu spraw. Stwierdzono bowiem, że zakres żądań występujących w sprawach cywilnych i gospodarczych jest w zasadzie ten sam, a zatem nie ma podstaw do dalszego utrzymywania odrębnej procedury gospodarczej.

Aby uniemożliwić jednak stronom postępowania nadużywanie swoich praw do przewlekania postępowania sądowego, ustawa przewiduje zastosowanie generalnej zasady, w świetle której sąd ma pomijać przekazane za późno dowody i twierdzenia, a odstępstwo od tej reguły będzie możliwe jedynie w 3 szczególnych przypadkach. Do wyjątków tych zaliczono następując sytuacje:

• gdy opóźnienie w dostarczeniu dowodów lub twierdzeń nie wystąpiło z winy strony,
• gdy ich uwzględnienie nie spowoduje zwłoki w rozpoznaniu sprawy,
• gdy wystąpiły inne, wyjątkowe okoliczności (w tym punkcie należy upatrywać szanse na możliwość szerszej interpretacji wedle swobodnego uznania sędziowskiego).

Ograniczenia te mają zatem dyscyplinować strony, aby nie korzystały one nadmiernie ze swoich nowych uprawnień i nie przeciągały dla zwłoki postępowania dowodowego.

Poza powyższymi zmianami nowelizacja dokonała także rozszerzenia uprawnień sądu w zakresie tzw. informacyjnego słuchania stron. Dotychczas sąd przeprowadzał informacyjne słuchanie stron aby wyjaśnić okoliczności sporne i dążyć do ich wyjaśnienia w trakcie prowadzonego postępowania dowodowego. W świetle nowych przepisów, sąd będzie miał prawo do zadawania pytań stronom postępowania podczas całej rozprawy, a także żądania, aby przytoczyły one lub uzupełniły twierdzenia bądź udzieliły koniecznych wyjaśnień.

Projekt nowej ustawy zawiera także klika istotnych zmian dotyczących środków zaskarżenia. Po pierwsze, wprowadzono możliwość zaskarżenia rozstrzygnięcia sądu drugiej instancji, który uchylił wyrok sądu pierwszej instancji i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Po drugie, poszerzono także zakres okoliczności, w których będzie można złożyć zażalenie na postanowienia wydane w sprawach wpadkowych (tj. sprawy mających charakter uboczny do sprawy głównej np. sprawa dotycząca zwolnienia strony od kosztów sądowych) przez sąd drugiej instancji.

Nowelizacja przewiduje także korzystniejsze warunki dla wierzycieli, bowiem nowe regulacje znacznie wzmacniają system egzekucji cywilnej. Na szczególną uwagę zasługują przepisy przewidujące podwyższenie wysokości grzywien nakładanych przez komorników. Przykładowo za nieuzasadnioną odmowę składania wyjaśnień komornik będzie mógł wymierzyć grzywnę w wysokości do 2.000 zł, podczas gdy dotychczasowy limit tej kary wynosił 500 zł. Analogiczny wzrost grzywny przewidziano w przypadkach nieudzielenia informacji przez pracodawcę w egzekucji z wynagrodzenia za pracę. Z kolei za przeszkadzanie w przeprowadzaniu czynności komorniczych komornik będzie mógł wymierzyć grzywnę w wysokości do 1.000 zł, a nie jak dotychczas jedynie 200 zł.

Ponadto, zgodnie z nowymi przepisami, zmienia się sytuacja wierzycieli, którzy dotychczas doświadczali licznych problemów przy eksmisji dłużników, którym nakazywano opróżnić lokal mieszkalny. Teraz będzie można dokonać eksmisji tych osób nawet w przypadku, gdy nie ma dla nich lokalu zastępczego - do noclegowni lub schronisk.

Większość nowych przepisów powinna wejść w życie po 6 miesiącach od daty ich ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.