Podpis elektroniczny

Przeczytaj także: Elektroniczny podpis: fakty i mity

Co to jest podpis elektroniczny i jakie cechy odróżniają go od podpisu własnoręcznego?

Analiza uchwały Sądu Najwyższego z dnia 30 grudnia 1993 roku (III CZP 146/93) prowadzi do wniosku, że podpisem własnoręcznym jest trwały, językowy znak graficzny, złożony przez osobę umiejącą i mogącą pisać, zawierający co najmniej nazwisko tej osoby oraz ujawniający osobiste cechy charakteru pisma. Podpis elektroniczny jest natomiast wynikiem działań matematycznych przeprowadzanych przy wykorzystaniu danych wyjściowych (stałych i zmiennych), będąc tym samym pewnym ciągiem bitów zależnym od podpisywanej wiadomości i pozwalającym na identyfikację podmiotu, który go złożył. Kształt elektroniczny podpisu pozostaje w ścisłym związki z podpisywaną wiadomością.

Funkcje i cechy obu podpisów zasadniczo nie różnią się od siebie. Podpis elektroniczny służy do uwierzytelniania dokumentów elektronicznych (np. przesyłanych przez Internet). Zarówno podpisem elektronicznym, jak i własnoręcznym może posługiwać się wyłącznie osoba fizyczna, którą dany podpis identyfikuje. Oba umożliwiają podmiotowi, do którego dany dokument jest skierowany, weryfikację jego autentyczności, jak również gwarantują pewność obrotu prawnego poprzez brak możliwości wyparcia się złożenia podpisów.

Definicja zawarta w ustawie o podpisie elektronicznym wskazuje, że podpisem takim są dane w postaci elektronicznej wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone lub są z nimi logicznie powiązane. Dane te służą identyfikacji osoby składającej podpis elektroniczny (zwykły podpis elektroniczny). Podpis w takiej postaci nie musi zatem gwarantować swojej autentyczności, nie musi również posiadać jakichkolwiek zabezpieczeń przed możliwością jego sfałszowania. Przesłanką wystarczającą do określenia pewnego zbioru danych elektronicznych mianem zwykłego podpisu elektronicznego pozostaje możliwość identyfikacji podmiotu składającego podpis. Opatrzenie oświadczenia woli zwykłym podpisem elektronicznym wywołuje skutki prawne równoważne złożeniu oświadczenia woli w formie ustnej.

Szczególną postacią podpisu elektronicznego jest bezpieczny podpis elektroniczny, który oprócz ogólnego wymogu identyfikacji osoby składającej podpis spełnia dodatkowe kryteria: jest przyporządkowany wyłącznie do osoby składającej ten podpis, jest sporządzany za pomocą danych i bezpiecznych urządzeń podlegających wyłącznej kontroli osoby składającej podpis, służących do składania tego typu podpisu. Ponadto powiązany jest z danymi, do których został dołączony w taki sposób, że jakakolwiek późniejsza ich zmiana jest rozpoznawalna. Dokument opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym nie jest jednak tożsamy z dokumentem podpisanym własnoręcznie. Z tego też względu, zarówno bezpieczny podpis elektroniczny, jak i jego zwykła postać, stały się w rozumieniu ustawy Kodeks cywilny jednym ze sposobów składania oświadczeń woli na nośnikach elektronicznych (art. 60 k.c.).

Zgodnie bowiem z art. 78 § 2 k.c., dopiero oświadczenie woli opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu (nazywanym kwalifikowanym podpisem elektronicznym) jest równoważne z oświadczeniem woli złożonym w formie pisemnej. Żaden podmiot nie może odmówić skuteczności tak złożonemu oświadczeniu, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.