Praca na dwóch etatach: więcej uprawnień

Przeczytaj także: Dorabianie do etatu - co na to prawo i pracodawcy?

Podstawowe i dodatkowe miejsce pracy

Zatrudnienie w dwóch, a nawet więcej firmach, nie należy do rzadkości. Najczęściej spotykana sytuacja to wykonywanie pracy w podstawowym miejscu pracy na cały etat i "dorabianie" na część etatu w drugim zakładzie. Z obu pracodawcami pracownik nawiązuje odrębne stosunki pracy, z racji których przysługują mu określone uprawnienia. Prawo pracy, co do zasady, traktuje zatrudnienie występujące równolegle niezależnie, co oznacza, że prawa z nimi związane ustalane są oddzielnie.

Pracownik zatrudniony na dwóch etatach ma więc "podwójne" prawo do wielu świadczeń. Ponieważ jednak duża część z nich zależy od stażu pracy, występują pewne zasady uwzględniania okresów zatrudnienia u równoległych pracodawców. Przy ustalaniu stażu pracowniczego w takich przypadkach stosowane jest kryterium podstawowego i dodatkowego zatrudnienia. Powszechne prawo pracy nie wyjaśnia jednak, co należy pod nimi rozumieć. Na zasadzie interpretacji przepisów i praktyki przyjmuje się, że podstawowe miejsce pracy to to, w którym pracownik jest zatrudniony na cały etat, względnie na największą część etatu. Jeżeli wymiary równoległych etatów są równe, jako podstawowy stosunek pracy można przyjąć ten, który został nawiązany wcześniej.

Uprawnienia ze stosunku pracy przysługują niezależnie u każdego pracodawcy. Zbieg prawa do świadczeń jest niedopuszczalny tylko wtedy, gdy stanowią tak przepisy prawa pracy, np. w odniesieniu do odprawy emerytalno-rentowej.

Trzeba podkreślić, że regulacje dotyczące zaliczania okresów zatrudnienia w podstawowym i dodatkowym miejscu pracy generalnie dotyczą sfery budżetowej. To dla tej sfery przepisy określają, w jaki sposób uwzględniać równoczesne zatrudnienie w dwóch (lub więcej) zakładach pracy. Zgodnie z generalną zasadą przyjętą w tym zakresie, do okresów pracy uprawniających do określonych świadczeń wlicza się wszystkie poprzednie zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, które na mocy odrębnych przepisów podlegają takiemu zaliczeniu. Jeżeli praca w danej jednostce stanowi dodatkowe zatrudnienie, nie są w nim uwzględniane okresy zatrudnienia podstawowego. Ponadto w przypadku jednoczesnego zatrudnienia na rzecz kilku pracodawców, zaliczeniu podlega tylko jeden z nakładających się na siebie okresów, ponieważ nie można dopuścić do ich powielenia. Dlatego ważne jest, aby pracownik wskazał, który zakład traktuje jako swoje podstawowe miejsce zatrudnienia.

Odpoczynek w jednym zakładzie, praca w drugim

Konsekwencją wystąpienia równoległych stosunków pracy jest przysługiwanie pracownikowi uprawnień z każdego z tych stosunków niezależnie. Oznacza to m.in., że prawo do urlopu wypoczynkowego będzie ustalane w każdym zakładzie pracy osobno. Skutkiem tego pracownikowi może przysługiwać łącznie np. 40 dni urlopu (po 20 dni u każdego pracodawcy). W praktyce pracownik w czasie wykorzystywania urlopu wypoczynkowego u jednego pracodawcy może świadczyć pracę u drugiego (i na odwrót). Prawo pracy nie reguluje takich sytuacji, nie jest więc to praktyka formalnie zakazana, choć zapewne będąca w sprzeczności z celem uprawnień urlopowych.