Dzień wolny za święto w sobotę

Przeczytaj także: Praca w święto a dodatkowy dzień wolny dla pracownika

Zmiana już dobrze znana - czyli przypomnienie czego dotyczyła nowelizacja

Z początkiem tego roku znowelizowany kodeks pracy zniósł obowiązek „oddawania” dodatkowego dnia wolnego w razie, gdy święto przypadające w inny dzień niż niedziela wypadło w dniu wolnym dla pracowników od pracy wynikającym z rozkładu ich czasu pracy. Wprawdzie dotychczas obowiązujące przepisy nie nakazywały wprost „oddania” dnia wolnego w takiej sytuacji, lecz w praktyce taki właśnie skutek wywierały. Obowiązująca do końca ubiegłego roku regulacja stanowiła, że każde święto przypadające w innym dniu niż niedziela obniżało przypadający do przepracowania wymiar czasu pracy pracownika. W konsekwencji, jeśli pracownik pracował w święto (np. praca dozwolona w święto — usuwanie awarii) lub takie święto przypadało w dniu „grafikowo” wolnym dla niego od pracy (np. z tytułu przeciętnie 5-dniowego tygodnia pracy), to należało udzielić pracownikowi w zamian innego dnia wolnego do końca danego okresu rozliczeniowego, gdyż w przeciwnym wypadku z reguły powstawały godziny nadliczbowe.

Po zmianie przepisów, tj. od 1 stycznia 2011 r., pracodawcy nie muszą już „oddawać” dnia wolnego w przypadku, gdy święto wypadnie w innym dniu niż niedziela, będącym jednocześnie dniem wolnym dla pracownika od pracy, wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie 5-dniowym tygodniu pracy. Jeśli bowiem święto przypada w taki dzień, wówczas – wg nowych zasad – nie obniża ono wymiaru czasu pracy do przepracowania (art. 130 § 21 k.p.). W pozostałych przypadkach, tj. gdy święto wypada w „dzień roboczy”, inny niż niedziela, stosuje się dotychczasowe zasady (takie święto nadal obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin).

Artykuł 130 k.p. w regulaminie pracy?

Choć doświadczenie podpowiada, że przenoszenie ustawowych przepisów na grunt regulaminów pracy jest niepotrzebne (nawet jeśli w regulaminie ich nie ma, to przecież i tak obowiązują) i w praktyce może powodować duże problemy przy zmianie przepisów, to nadal jednak w wielu firmach praktyka taka jest stosowana. Mimo iż opisane zmiany do kodeksu pracy dotyczące świąt i ich relacji z czasem pracy zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw z 26 listopada 2010 r., nie wszyscy pracodawcy dokonali zmian w regulaminach pracy. W efekcie w wielu regulaminach do dnia dzisiejszego figuruje korzystny dla pracowników przepis w starym brzmieniu. Stało się tak zapewne z różnych powodów. Niektórzy nie zdążyli wynegocjować zmian ze związkami zawodowymi, inni po prostu zapomnieli o tym, że regulaminy trzeba zmienić. Nie jest też wykluczone, że niektórzy pracodawcy zostawili takie normy celowo jako – ich zdaniem – korzystniejsze dla pracowników.

Zmień regulamin i udziel wolnego za 1 stycznia

Jeśli w regulaminie pracy nadal funkcjonuje stary przepis, powstaje pytanie, czy pracownicy mogą domagać się dnia wolnego za święto przypadające w sobotę 1 stycznia i czy należy zmienić regulamin. Odpowiedź na oba pytania jest twierdząca. Ci pracodawcy, którzy nie zmienili przepisów regulaminu, nadal muszą je stosować. Choć oczywiście można próbować uzasadniać odmienne stanowisko, to przeważa jednak pogląd, że jeśli regulamin pracy zawiera postanowienia odwołujące się do dotychczasowej regulacji, to do czasu wprowadzenia zmian w regulaminie, jako korzystniejszy dla pracowników, ma on pierwszeństwo przed nowymi przepisami kodeksu pracy (art. 9 § 2 k.p.). W konsekwencji pracodawca – do czasu zmiany regulaminu pracy – musi stosować dotychczasowe zasady.

Część autorów uważa, że przepisy zawarte w regulaminie mają charakter porządkowy, a regulacje dotyczące dni wolnych od pracy – charakter informacyjny, a zatem obecna ich zmiana jest jedynie zmianą czysto „techniczną” dostosowującą treść regulaminu do obowiązujących przepisów. Stanowisko takie nie wydaje się jednak prawidłowe, ponieważ regulamin pracy na mocy art. 9 § 1 k.p. jest źródłem prawa pracy. Najistotniejszą kwestią jest jednak to, że przepisy zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw 26 listopada i od tego czasu pracodawcy mieli 36 – dniowe vacatio legis (czyli okres dany przez ustawodawcę na dostosowanie się do nowych przepisów) na zmianę firmowych regulacji. Brak stosownych zmian w tym czasie musi skutkować konsekwencjami.